Në tetor, nëntor dhe dhjetor, Shqipëria ka pësuar tronditje nga një sërë vrasjesh.
Veç këtë vit, referuar të dhënave të policisë, janë regjistruar 56. Ndërkaq, kanë qenë 52 vitin paraardhës dhe 44 në vitin 2019.
Për numrat në rritje, ekspertët fajësojnë përhapjen e armëve të zjarrit dhe mungesën e grumbullimit të mjaftueshëm të inteligjencës nga policia.
Më pak faj nuk kanë as larjet e hesapeve midis bandave të fuqishme të krimit që janë vendosur jashtë vendit.
Një nga profesorët e kriminologjisë në Universitetin e Tiranës, Ervin Karamuço, ka thënë për “BIRN” se vendi ka nevojë për një “strategji të çarmatimit publik”.
“Po flasim jo vetëm për parandalimin e aksesit në armë, lehtësinë e mbajtjes së një arme, por edhe për lehtësinë e aksesit me armë në hapësirat publike”, ka sqaruar Karamuço.
Në vlerësimin e ekspertit, kërcënimi është rritur. Dhe arsyeja është se “po përdoren armë më të sofistikuara dhe të rrezikshme dhe po ndodhin vrasje në zonat e banuara”.
Dënim i ashpërsuar
Por, problemi i armëmbajtjes pa leje në vend lidhet ngushtë me fundin e viteve 1990.
Asokohe, rënia e skemave piramidale shkaktoi tre muaj anarki dhe plaçkitje të depove të armëve.
Ministria e Mbrojtjes ka nxjerrë se janë grabitur 448 mijë e 901 armë të të gjitha llojeve.
Kurse Policia e Shtetit e vendos shifrën edhe më të lartë, në 549 mijë e 775.
Ndërkohë, amnistitë e përsëritura kanë arritur të rikuperojnë vetëm një pjesë të këtij numri.
Ministri i Brendshëm, Bledi Çuçi, kur është pyetur muajin e kaluar për këtë shqetësim madhor ka thënë se “policia nuk mund të çarmatosë e vetme ata që janë armatosur që nga viti 1997”.
Përpos kësaj, ai ka akuzuar gjykatat se janë treguar “të buta”, duke e shoqëruar me pyetjen: “Si mund të lini në shtëpi dikë që është gati të vrasë dikë tjetër?”.
“Nuk them që policia nuk mban asnjë përgjegjësi për atë që po ndodh në Shqipëri, por përgjegjësia është e shumëfishtë”, ka përmbyllur ministri.
Për aktivistin e shoqërisë civile dhe avokatin Adriatik Lapaj, dënimet për armëmbajtje pa leje duhet të ashpërsohen.
“Në Shqipëri rezulton se numri i armëve që mbahen pa leje nga qytetarët është shumë i lartë”, ka dalluar Lapaj për “BIRN”.
Sipas tij, “me këto armë kryhen shumica dërrmuese e krimeve dhe për rrjedhojë, zbulimi i tyre bëhet i vështirë”.
Prandaj dhe është “një problem i madh social”.
Për të parandaluar
Përfaqësuesi i një instituti me bazë në Tiranë e gjykon parandalimin, si hapin kryesor drejt dhënies së një zgjidhjeje.
Drejtori ekzekutiv i Institutit për Demokraci dhe Ndërmjetësim, Sotiraq Hroni, ka ravijëzuar se autoritetet duhet të fokusohen te parandalimi, kryesisht duke përmirësuar performancën e tyre.
“Çka më shqetëson është reagimi spontan dhe formal i institucioneve”, ka thënë ai për “BIRN”.
“Nuk mbaj mend ndonjë rast kur ka pasur marrëveshje për instrumente apo qasje që do të mundësonin parandalimin”, ka veçuar eksperti.
Kështu që, “nuk ka zgjidhje tjetër të qëndrueshme dhe efektive përveç asaj që do të rriste llogaridhënien e institucioneve vendore dhe komunikimin e tyre me qytetarët”.
“Janë ndjekur politika të ndryshme për dorëzim vullnetar apo ndëshkim për armët pa leje. Por askush nuk habitet për armët që po përdoren. Kjo nuk do të thotë që politikat shtrënguese nuk duhet të forcohen”, ka treguar Hroni.
Ai mendon se “qytetarët, sidomos në zonat rurale, e justifikojnë veten me armëmbajtje, për shkak të mungesës së besimit tek institucionet dhe mangësive në zbatimin e ligjit”.
Në fillim të dhjetorit, drejtori i policisë i sapoemëruar, Gledis Nano, duke iu drejtuar komisionit të sigurisë të parlamentit shqiptar, ka thënë se afro 120 raste vrasjesh që nga viti 2014 mbetën të pazgjidhura.
“Jo të gjitha vrasjet mund të zgjidhen në kohë rekord, edhe pse ka pritshmëri”, ka sqaruar ai.
Kjo është pika ku duhet fokusuar, sipas Karamuços.
Ai ka këmbëngulur se duhen zbardhur vrasjet dhe ndëshkimet e autorëve dhe se kështu, policia do të ndihmonte në parandalimin e të tjerave që të ndodhin në të ardhmen.
Eksperti ka veçuar se disa nga vrasjet ishin të lidhura me bandat kriminale shqiptare që kanë zënë rrënjë në vende të tjera, veçanërisht në Evropën Perëndimore, por që po i lanin hesapet në shtëpi.
“Kur këtu ndodhin konflikte, policia jonë nuk ka informacion për to”, ka thënë Karamuço.
Prandaj, “policia duhet të jetë në dijeni të të gjitha plejadave kriminale që krijohen nga konfliktet e vazhdueshme që kanë ndodhur. Nëse ata nuk e pengojnë krimin të ndodhë, atëherë duhet të angazhohen për zbulimin e autorëve të krimit pasi ai të ndodhë”.
Karamuço ka theksuar se “parandalimi nuk kërkon armë, nuk kërkon muskuj apo autoritet të fortë. Nuk kërkon veprime represive, por kërkon inteligjencë”.
Për të, “informacioni është baza, prandaj quhet inteligjencë. Pa informacion, policia jonë do të mbledhë veç gëzhoja”.
Marrë nga BIRN, përshtatur për Albanian Post
/Albanianpost.com
