A janë ende në gjendje Partia Popullore Evropiane (PPE) dhe Partia Socialiste Evropiane (PSE) të flasin dhe të bëjnë kompromise për të çuar përpara Bashkimin Evropian dhe qëllimet e tij?

Mungesa e marrëveshjes në darkën e së hënës mes krerëve të shteteve dhe qeverive për treshen Ursula von der Leyen, Antonio Costa dhe Kaja Kallas nuk është një dështim. Marrëveshja duhet “të ziejë në zjarr të ulët”, na shpjegoi Emmanuel Macron në fund të takimit.

Sipas të gjitha gjasave, pozicionet e Zëvendës Presidentit Ekzekutiv të Komisionit dhe portofolet e komisionerëve do të përdoren si një variabël rregullimi për të lejuar çdo (ose pothuajse) lider të shkojë në shtëpi duke pretenduar një fitore.

Por, zgjatja e negociatave për “Top Jobs” është simptomë e një problemi që po rrënjoset gjithnjë e më shumë në BE.

Niveli i polarizimit mes forcave pro-evropiane është theksuar dhe, për rrjedhojë, janë theksuar edhe tensionet në mazhorancë mes popullit, socialistëve dhe liberalëve. Në dëm të stabilitetit të BE-së dhe aftësisë për të çuar përpara objektivat e saj.

Rezultatet e zgjedhjeve evropiane të 9 qershorit na lejojnë të themi se shumica pro-evropiane rezistoi. Liberalët humbën rreth 20 mandate, socialistët mbetën në thelb të qëndrueshëm, ndërsa Partia Popullore fitoi rreth 10.

Me 406 nga 720 vende ka hapësirë të mjaftueshme për të miratuar konfirmimin e von der Leyen dhe për të çuar përpara legjislacionin. Problemi është mungesa e komunikimit mes drejtuesve të grupeve popullore dhe socialiste.

“Manfred Weber (udhëheqësi i grupit të PPE-së) dhe Iratxe Garcia Perez (udhëheqësi i grupit S&D) nuk po flasin më me njëri-tjetrin,” na shpjegoi një burim i Parlamentit Evropian. “Gjatë tre viteve të fundit, përplasjet janë shumëfishuar. Politika kombëtare, veçanërisht ajo spanjolle, ka infektuar marrëdhëniet midis PPE dhe S&D”, na konfirmoi një zyrtar i dytë.

Zgjedhjet që po afrohen dhe fushata e gjatë elektorale i kanë dhënë një goditje tjetër bashkëpunimit mes dy familjeve të mëdha pro-evropiane. Për marrëveshjen e Gjelbër dhe të drejtat sociale “PPE ka filluar të votojë vazhdimisht me të djathtën ekstreme”, na tha një burim socialist.

BE-ja është një demokraci që i detyron të gjithë aktorët – nga qeveritë tek eurodeputetët – të bëjnë kompromis për të mirën e përbashkët, gjë që nuk i përshtatet polarizimit.

Në demokracinë evropiane, ekziston vetëm një parti e vërtetë evropiane, PPE, e cila është e strukturuar të funksionojë si një makinë luftarake. Partia Socialiste Evropiane mbetet një shumë e partive kombëtare dhe liderëve. Renew janë një “platformë” e larmishme, me dy rryma (liberalët e partisë së vjetër Alde dhe centristët e Renew) në kundërshtim me njëri-tjetrin.

Të Gjelbërit janë numerikisht të pamjaftueshëm për t’u konsideruar realisht si një parti evropiane. E djathta sovrane dhe e djathta ekstreme janë të shpërndara midis dy grupeve politike dhe jo anëtarëve, pa kufij të qartë se çfarë e dallon njëri nga tjetri, përveç komoditetit të momentit.

Deri në vitin 2009, PPE dhe PSE ishin të mjaftueshme për të garantuar një shumicë me një konfigurim GroKo (Koalicioni Grosse i stilit gjerman). Fragmentimi i politikës evropiane dhe përparimi i vazhdueshëm i së djathtës ekstreme i kanë detyruar dy të mëdhenjtë të zgjerojnë shumicën te liberalët.

E vetëdijshme për forcën e saj, në të kaluarën PPE u imponua në përcaktimin e krerëve dhe zgjedhjet e saj politike, por dinte të ishte bujare me partnerët e saj të shumicës. Bashkëpunimi ishte thelbësor për të çuar përpara interesat e të gjithëve.

Në vitin 2014, kur Parlamenti Evropian arriti të impononte sistemin Spitzenkandidat mbi qeveritë, dy kandidatët popullorë dhe socialistë, Jean-Claude Juncker dhe Martin Schulz, takoheshin rregullisht përpara zgjedhjeve me krerët e kabinetit të tyre. Juncker u bë president i Komisionit, Schulz u konfirmua president i Parlamentit Evropian.

Pas zgjedhjeve, darkat mes Juncker dhe Schulz u zgjeruan duke përfshirë presidentin e grupit PPE, Manfred Weber, presidentin e grupit S&D, Gianni Pittella dhe nënkryetarin e Komisionit, socialistin Frans Timmermans.

G5 ishte thelbësor për të pasur një “koalicion të qëndrueshëm” të aftë për të ligjësuar në mënyrë efektive, tha Weber në atë kohë. “Pa të ne nuk do të ishim në gjendje të prodhonim rezultate”.

Në 2019 formati G5 nuk u përsërit. Presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen u takua rregullisht me kryetarët e grupeve politike, por veçmas.

Weber e shtyu PPE-në të ndryshonte strategjinë, duke lehtësuar ose mbështetur aleancat kombëtare me të djathtën ekstreme, në mënyrë që të shihte partitë e tij të kthehen në pushtet. Sulmet ndaj socialistëve janë shumëfishuar në Bruksel, Strasburg dhe kryeqytete.

Presidenca e Garcia Perezit të S&D nuk ndihmoi për shkak të paaftësisë politike dhe mungesës së finesës evropiane. Ura midis PPE-së dhe S&D-së është bërë presidentja e Parlamentit Evropian, Roberta Metsola, e cila është e njohur.

Larg nga bërja e lëshimeve ndaj partnerëve të koalicionit, PPE-ja është bërë gjithnjë e më lakmitare, duke përdorur forcën e saj për të kërkuar gjithçka dhe për të marrë shumë.

Emërimi i Alessandro Chiocchetti, një njeri i PPE-së, si sekretar i përgjithshëm i Parlamentit Evropian është një shembull i kësaj.

Në darkën e takimeve evropiane, disa drejtues të PPE-së iu afruan negociatave me të njëjtën arrogancë. Kryeministri kroat, Andrej Plenkoviç, insistoi në ndarjen e presidencës së Këshillit Evropian përgjysmë: dy vjet e gjysmë socialistit Kosta, pjesa tjetër e mandatit PPE-së.

Negociatorët socialistë, Pedro Sanchez dhe Olaf Scholz, reaguan me një refuzim të ashpër dhe një provokim: PPE duhet të pranojë të ndajë përgjysmë mandatin e Presidentit të Komisionit.

Partia Popullore ka nisur të shprehë dyshime për Costan për shkak të hetimeve gjyqësore që e shtynë të jepte dorëheqjen si kryeministër në Portugali. Ndërkohë PPE-ja dëshiron t’u diktojë socialistëve se cilin kandidat të propozojnë për Këshillin Evropian.

Partia Popullore ëndërron kryeministren daneze, Mette Frederiksen, një mbështetëse e linjës së ashpër për emigracionin.

Sanchez dhe Scholz u përgjigjën se u takon socialistëve të vendosin.

Darka e liderëve të së hënës në “Top Jobs” u ndikua patjetër nga “zgjedhjet evropiane që polarizuan debatin”, na tha një diplomat evropian. “Shumë më tepër nga sa pritej dhe është e natyrshme për një sistem si ai i BE-së, i cili nuk jeton me shumicë dhe opozitë në kuptimin tradicional”.

Mandati i dytë i Ursula von der Leyen si Presidente e Komisionit, mbështetur nga Costa dhe Kallas, nuk duhet të vihet në dyshim.

Por mes polarizimit dhe dialogut mes pro-evropianëve të shurdhër, legjislatura e ardhshme do të jetë shumë më e paqëndrueshme dhe e paparashikueshme.