Nga iPhone i parë në iPhone 16 – Si ka ndryshuar telefoni inteligjent që ndryshoi botën?

Çfarë bëjnë sot lavatriçja dhe frigoriferi juaj që nuk mund ta kishin bërë në vitin 2007?

Ndoshta nuk mund t’i kontrollonit me Alexa, nuk kishin kamera të brendshme apo ekrane gjigante.

Ndoshta ishin më pak efikas dhe konsumonin pak më shumë energji.

Por, në përgjithësi, kanë mbetur gjithmonë e njëjta pajisje: lajnë rrobat dhe e mbajnë ushqimin të freskët.

Nuk mund të thuhet e njëjta gjë për telefonin inteligjent dhe këtë na e vërteton iPhone 16 i ri i prezantuar dje nga Apple.

Në harkun kohor të 17 viteve, pajisja teknologjike me rritje më të shpejtë në histori ka evoluar, ndryshuar, përmirësuar në mijëra mënyra, por mbi të gjitha: ka pushtuar jetën tonë gjithnjë e më shumë, me funksione që nuk e dinim se i kishim.

Nevoja Kur Steve Jobs e prezantoi atë për herë të parë, në janar 2007, ai na premtoi një pajisje që kombinonte telefoninë me komunikimin në internet dhe gjithashtu mund të luante muzikë si një iPod.

Në hapësirën prej pak më pak se dy dekadash, iPhone (dhe telefonat inteligjentë Android) janë bërë një komponent thelbësor i jetës sonë.

Ne i përdorim për të bërë fotografi që tani kanë arritur nivele profesionale, kontrollojmë dritat në shtëpi, qëndrojmë në kontakt me miqtë dhe familjen kudo që janë në botë, i përdorim ato për të hyrë në mediat sociale dhe për të organizuar ditëlindje (ose për të minuar stabilitetin të demokracisë në Perëndim).

Ne jemi mjeshtër të saj dhe jemi të zhytur në të.

iPhone e pasuron jetën tonë në një mijë mënyra, dhe në një mijë të tjera – falë kontributit të shërbimeve që ka bërë të mundur, në radhë të parë mediat sociale – na bën më pak të aftë për t’u përqendruar.

Ndaj nuk është për t’u habitur, nëse duke parë iPhone 16 të ri sot, ju përpiqeni të gjeni një lidhje me modelin e parë të 16 viteve më parë.

Nga iPhone i gjeneratës së parë në iPhone 16

Dallimi i parë dhe më i dukshëm evolucionar midis iPhone të parë është madhësia.

Nga njëra anë, me një ekran që sot do të dukej shumë i vogël edhe në lavatriçen e lartpërmendur dhe me një trashësi të ekzagjeruar.

Nga ana tjetër, një tabletë futuristike dhe e hollë, e bërë me materiale që në vitin 2007 as që mund të prodhoheshin në këtë shkallë në atë kohë na dukej e bukur, ai objekt i ri i dëshirës.

Sot ai tregon peshën e plotë të viteve të tij.

Ekrani ishte 3.5”, krahasuar me 6,1” të iPhone 16, pothuajse dyfish. Metali dhe plastika e trupit gërvishteshin vetëm duke i parë.

Sot xhami dhe trupi i rezistojnë edhe ndikimeve më të këqija. Kamera e pasme – vetëm një, dhe kjo ishte shumë – kishte një rezolucion prej 2 Megapikselë. Sot ekzistojnë dy modele 48 Megapiksel, me funksione shumë të avancuara të software-it të optimizimit të imazhit, të cilat në vitin 2007 ishin ende larg shpikjes.

Kamera selfie as që ekzistonte, ajo do të mbërrinte vetëm në iPhone 4 së bashku me çipin A4, i pari i zhvilluar nga Apple dhe paraardhësi i linjës së procesorëve Apple Silicon që sot përfundoi edhe në Mac në 2024 jo vetëm një kamerë e përparme e vendosur në një ekran OLED, por është gjithashtu e pajisur me një sistem skanimi tredimensional të fytyrës me të cilin mund të zhbllokoni telefonin në mënyrë të sigurt. A do të kishit thënë ndonjëherë, në vitin 2007, se brenda njëzet viteve FaceID do të ishte aq normal sa do të na dukej “lajm i vjetër” në vend të kësaj, ishte foleja e kufjeve, e cila më pas u zhduk duke filluar me iPhone 7 mes një mijë polemikash, duke hapur rruga drejt revolucionit audio me valë.

Nga ana tjetër, butoni “home” u deshën disa vite të tjera për t’u zhdukur, dhe në realitet ai ende nuk ka dalë plotësisht në pension.

Në fakt, Apple ka ende iPhone SE në listën e saj, i cili ruan njëfarë pamjeje të dizajnit të vjetër dhe përmban një buton fizik me një lexues të gjurmëve të gishtërinjve për zhbllokimin e telefonit.

Nga Edge në 5G

Në atë iPhone të gjeneratës së parë, i cili tashmë ishte revolucionar, mungonte lidhja 3G, e cila do të vinte vetëm në modelin tjetër.

Sot iPhone 16 jo vetëm që ka 5G, por gjithashtu ju lejon të lidheni me satelitët për të dërguar mesazhe me tekst në situata emergjente.

Epo, ndoshta në vitin 2041, pas 17 viteve të tjera, do të habitemi sesi iPhone 16 ende nuk mund të bënte thirrje video satelitore.

Dhe pastaj përsëri porta e lidhjes USB C (ajo nuk ekzistonte në atë kohë), bateria që zgjat më shumë se një ditë: këtu ndoshta mund të ishte bërë diçka më shumë, por ligjet e fizikës me të vërtetë nuk duan të përkulen vullnetin e Apple.

Dhe a nënkuptojmë shkurtime prej 4 GB ose – madje – 8 GB memorie fizike në pajisje?

Është e vështirë të mendosh se mund ta përdorim vërtet atë në formën e një telefoni: sot kjo është madhësia e një videoje 4K që zgjat disa minuta që edhe një gjyshe mund ta filmojë për ditëlindjen e nipit të saj.

Dhe nëse gjatë rrugës për në shtëpi përfundoni në një përplasje nga ana e pasme, duke bërë masat e nevojshme paraprake, iPhone e vëren dhe kërkon ndihmë në autonomi totale falë funksionit të njohjes së aksidentit.

App Store nuk ekzistonte

Si mund të mos flasim për software-in: në vitin 2007 pothuajse askush nuk do të kishte vënë bast asnjë qindarkë në ato lloj programesh të vogla të quajtura aplikacione.

Sot App Store është një platformë kaq e madhe dhe ekonomikisht e rëndësishme, saqë Apple duhet të shqetësohet për veprimet rregullatore antitrust në mbarë botën.

Dhe nëse në atë kohë në iPhone mund të dërgonit më së shumti mesazhe dhe të ngarkoni ngadalë disa site-e – por pa Flash – sot universi i iOS është i gjerë dhe i larmishëm, me aplikacione që në harkun kohor të dhjetë viteve kanë rimenduar dhe revolucionarizuar sektorë të tërë të ekonominë digjitale.

Më në fund – edhe pse ne mund të vazhdojmë me krahasimin e pabarabartë për një kohë të gjatë – ka çmim.

Në vitin 2007 iPhone kushtonte 599 dollarë në versionin 8 GB, më i shtrenjti. Një kumar i vërtetë, për kohërat, kur vetëm “PDA-të” më të fuqishme të biznesmenëve të vërtetë guxonin t’u afroheshin atyre shifrave.

I bindur se ai çmim ishte i çmendur, CEO i atëhershëm i Microsoft, Steve Ballmer, përfundoi duke bërë një budallallëk.

“Ata nuk do të shesin gjysmën e tyre”, tha i mjeri duke qeshur në një intervistë historike, ndërsa merrte vendime të pamatura dhe konservatore që do ta kishin bërë Microsoft të humbiste revolucionin celular.

Sot iPhone 16 fillon nga 979 euro për versionin 128 GB. A është absurde të shpenzosh kaq shumë për një telefon inteligjent? Ndoshta po, dhe nuk është rastësi që ka një mori alternativash më pak të shtrenjta.

Por nëse mendojmë për evolucionin e këtyre shtatëmbëdhjetë viteve, gjërat që një iPhone mund të bëjë sot, spin-offet ekonomike që ai ka ndihmuar në krijimin, mënyrën në të cilën, për mirë a për keq, ka ndryshuar botën, ndoshta 1 mijë euro për këtë komunikues interneti të së ardhmes nuk janë edhe aq shumë.

Marrë nga “La Stampa”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.