Ndriçuesi i Silicon Valley: Historia e “krijuesit” të ChatGPT

Zhvillimi i kompanisë OpenAI – chatbot ChatGPT – tashmë ka revolucionarizuar kërkimin e inteligjencës artificiale.

Më pak se dy muaj pas lançimit zyrtar, numri i përdoruesve të tij kaloi shifrën e 100 milionëve dhe kompania tashmë ka filluar të lançojë abonimet me pagesë.

Kreu i OpenAI dhe kuratori i zhvillimit të ChatGPT është një sipërmarrës IT 37-vjeçar, ish-president i inkubatorit të njohur të biznesit për startup-et “Y Combinator”, Sam Altman.

Si arriti të fitonte 5 milionë dollarë nga një projekt i dështuar “enfant prodige” Altman?

Presidenti i ardhshëm i Y Combinator dhe bashkëthemeluesi i OpenAI Sam Altman lindi në vitin 1985 në Chicago të SHBA-ve.

Më vonë, pasi Sam fitoi famë, prindërit e tij thanë se djali i tij ishte kureshtar dhe jashtëzakonisht llafazan si fëmijë.

Vetë sipërmarrësi kujtoi se fëmijëria e tij ndryshoi në moshën 8-vjeçare, kur prindërit i dhanë kompjuterin e tij të parë.

“Pothuajse 22 vjet më parë, prindërit e mi ma dhanë këtë (kompjuter). Dhe kjo ndryshoi gjithçka. Të dua, mami dhe babi!”, Altman shkroi në 2015 në Twitter.

Ishte në kompjuterin e tij të parë personal (PC) që Sam i ri mësoi të programonte në BASIC (një gjuhë programimi e lehtë për t’u përdorur për fillestarët) dhe u interesua për matematikën.

Gazeta studentore e shkollës John Burroughs, ku studionte “revolucionari i ardhshëm në fushën e AI”, shkruante se ai studioi mirë, por, sipas tij, nuk bëri asgjë të veçantë.

“Si gjithë të tjerët, edhe jashtë shkollës, bëja gjëra tipike për adoleshentët në atë kohë, thjesht ‘shoqëroja’ lojërat kompjuterike, sa për mua, nuk bëja asgjë të jashtëzakonshme. Në fakt, më vjen keq që nuk kam filluar të bëj biznes kur jam ende në shkollë, si shumë nga shokët e mi të klasës. Çfarë më ndihmoi të kem sukses? Ndoshta, fakti që dija pak nga pak për shumë gjëra”, tha maturanti në një takim me studentët në 2017-ën.

Mësuesit e tij kujtojnë se edhe në shkollë, aftësitë drejtuese të Sam filluan të shfaqeshin.

“Ai ishte edhe drejtues zyrtar edhe jozyrtar. Ishte kapiten i ekipit të waterpolo-s, redaktor i revistës së shkollës dhe më vonë, pasi doli, themeloi në shkollë Aleancën Gay dhe Heteroseksualë, duke mbrojtur të drejtat e pakicat seksuale”, thanë ata.

Pasi mbaroi shkollën e mesme, Sam hyri në Universitetin e Stanford-it për të studiuar shkenca kompjuterike.

Ai, si miqtë e tij, përgatitej të punonte në fushën e investimeve, duke u bindur se puna si bankier investimesh është prestigjioze.

Më vonë, Altman kuptoi se karriera klasike e “jakës së bardhë” nuk i shkonte atij.

Në të njëjtën kohë, ai mendoi për “arratisjen” nga Stanford.

Përfundimisht, 19-vjeçari Sam e braktisi universitetin në vitin 2005 për të zhvilluar startup-in e tij të parë, Loopt, një aplikacion celular i rrjeteve sociale ku përdoruesit mund të shihnin vendndodhjet e miqve të tyre.

Sam kujtoi se ideja për Loopt lindi kur ai doli nga klasa në Stanford dhe mendoi: “Ku janë të gjithë miqtë e mi?”.

Altman u ndez me një plan për të krijuar një hartë në një smartphone, në të cilën miqtë dhe përdoruesit e tjerë interesantë do të shënoheshin, të gatshëm për të komunikuar, në atë kohë duke mos menduar as për përfitimin e startup-it.

Kështu u shfaq aplikacioni Radiate, i cili më vonë u riemërua Loopt.

Siç shkruante New Yorker, Altman arriti të takohej me operatorët celularë amerikanë, gjë që e lejoi atë të fillonte të punonte me ta për të mbështetur shërbimin e tij.

Në të njëjtën kohë, në 2005, Sam i bëri përshtypje kapitalistit të sipërmarrjes Paul Graham, i cili sapo kishte nisur një inkubator biznesi për të mbështetur mikro-startup-et “Y Combinator”.

Ishte nga Y Combinator që Loopt mori fondet e tij të para serioze dhe Graham ishte aq i impresionuar nga ambiciet dhe talenti i Altman, sa në vitin 2009, ai e përfshiu atë në top 5 startup-et e tij më interesante, së bashku me themeluesin e Apple, Steve Jobs dhe bashkëthemeluesit e Google, Larry Page, Sergey Brin dhe Paul Buckheit.

“Sinqerisht, Sam është, së bashku me Steve Jobs, themeluesi të cilit i referohem më shpesh kur këshilloj startup-et. Kur bëhet fjalë për dizajnin, unë pyes: ‘Çfarë do të bënte Steve?’, por kur bëhet fjalë për strategjinë apo ambicjen, pyes : ‘Çfarë do të bënte Sam?’. Ai është një nga ata njerëz me vullnet të fortë që merr atë që dëshiron”, shkroi Graham.

Në vitin 2011, ai e ftoi Sam në Y Combinator si një partner me kohë të pjesshme.

Loopt, pasi kishte siguruar mbështetjen e Y Combinator, tërhoqi më shumë se 30 milionë dollarë financime sipërmarrëse dhe vlera e tij u rrit në 175 milionë dollarë.

Zakonisht, investitorët, duke investuar shumë para në projekte ende “të papërpunuara”, por shumë premtuese, presin rritjen e tyre të shpejtë.

Sidoqoftë, Loopt kurrë nuk arriti të tërheqë një numër të tillë përdoruesish që do të ishin në gjendje të rikuperonin investimin dhe të gjeneronin fonde për zhvillim të mëtejshëm.

“Ne ishim shumë optimistë që vendndodhja mund të bëhej jashtëzakonisht e rëndësishme. Në vend të kësaj, pikëpamja pesimiste ishte se njerëzit do të gënjenin se ku ishin dhe thjesht do të konsumonin përmbajtjen – gjë që ndodhi pikërisht”, zbuloi Sam më vonë arsyen e dështimit.

Në fund, ai nuk kishte zgjidhje tjetër veçse të pranonte ofertën e Green Dot Corporation, e cila bleu Loopt në 2012 për 43 milionë dollarë.

Pasi fitoi gati 5 milionë dollarë nga marrëveshja, Altman investoi disa nga paratë në një numër startup-sh të rinj në Y Combinator dhe mori një vit pushim për të udhëtuar nëpër botë dhe për të mësuar teknologji të reja përpara se të fillonte një biznes të ri.

Në të njëjtën kohë, ai hapi blogun e tij me këshilla për startup-et.

Kur Paul Graham, i cili mbushi 50 vjeç në 2014, mendoi t’ia dorëzonte gjërat “dikujt më energjik”, atij iu kujtua menjëherë “Altman i mrekullueshëm”, i cili i bëri përshtypje me aftësinë e tij për të negociuar, për të bërë marrëveshje dhe për të menduar në mënyrë strategjike.

Për më tepër, Sam ishte i vetmi kandidat për këtë pozicion.

“Nëse ka një arketip Y Combinator, ai është Altman: një programues i ri që u largua nga Stanford për të filluar një startup të quajtur Loopt. Nuk fitoi shumë para, por përfundimisht u shit për mbi 40 milionë dollarë. CV-ja e Sam mund të mos jetë aq e gjatë, por bashkëmoshatarët dhe mentorët e tij e konsiderojnë atë një mrekulli. Ai është natyrisht i qetë, i sigurt dhe bindës në çdo bisedë”, shkroi Vox në atë kohë.

Para ardhjes së Altman, Y Combinator kishte diplomuar 630 kompani nga programi i saj dy-vjeçar i financimit, duke përfshirë tre që vlerësohen në miliarda dollarë: Dropbox, Airbnb dhe Stripe.

Pasi drejtoi inkubatorin e biznesit në shkurt 2014, Sam menjëherë i vuri vetes dhe vartësve të tij një objektiv ambicioz – të financonte 1000 startup në vit.

Ai rriti financimin e kompanive në 120 mijë dollarë në këmbim të 7 për qind të aksioneve.

Në të njëjtën kohë, ai krijoi fondin 700-milionësh “YC Continuity” për të investuar në startup-et e suksesshme në fazat e ardhshme të zhvillimit të tyre dhe nisi programin YC Fellowship për t’u ofruar startupeve më të hershme vetëm një ide ose një prototip, “minimumi” 20 mijë grante në para dhe trajnime.

Duke ndihmuar në shkallëzimin e startupeve, Sam investoi vetë në to.

Në veçanti, ai investoi në Airbnb, Stripe, Reddit, Asana dhe Pinterest në faza të ndryshme të zhvillimit të tyre.

Përveç kësaj, në tetor 2015, ai njoftoi krijimin e një laboratori kërkimor jofitimprurës Y Combinator Research dhe i dhuroi atij 10 milionë dollarë.

Fillimi i shpejtë në Y Combinator nuk kaloi pa u vënë re: sipas rezultateve të vitit 2015, “Forbes” e emëroi Sam-in si investitorin më të mirë të sipërmarrjes nën moshën 30 vjeç.

“Vendosmëria është ajo që ne po kërkojmë më shumë. Rezulton se është edhe më e rëndësishme se të jesh i zgjuar”, e vendos Forbes thënien e Altman në kopertinën e numrit të saj special.

Më pas, Altman zgjeroi fushat e investimeve të Y Combinator, duke u fokusuar, veçanërisht, në energjinë bërthamore dhe bioteknologji.

Ndër investimet e rëndësishme personale janë 375 milionë dollarë në startup-in e shkrirjes bërthamore Helion.

Në përgjithësi, në 4 vjet, Sam rriti shkallën e “inkubatorit të biznesit” me 2.5 herë.

Në vitin 2018, Y Combinator financoi 250 startup-e dhe vlera totale e tregut e 1,867 kompanive që ndihmoi kapërceu shifrën e 100 miliardë dollarëve.

Altman u quajt “Ndriçuesi i Silicon Valley”, dhe ai vetë filloi të jepte leksione gjithnjë e më shpesh, në të cilat u jepte këshilla startupeve të rinj.

Në fund të fundit, në vitin 2019, ai la pozicionin e tij drejtues në Y Combinator për të zhvilluar një “lodër” të re – kompaninë tashmë me famë botërore OpenAI.

Sam u bë CEO i OpenAI pasi u largua nga Y Combinator, por u interesua për inteligjencën artificiale (AI) më herët – në 2012.

Vetë OpenAI u shfaq në 2015 si një organizatë jofitimprurëse për të monitoruar zhvillimin e AI, sepse Altman, si CEO i Tesla, Elon Musk , u shqetësua se së shpejti mund të shfaqet teknologjia që mund të riprodhojë funksionimin e trurit të njeriut.

“Si rezultat, njerëzit mund ta gjejnë veten në varësi totale të një korporate që zotëron një ‘super-tru’ ose ndaj qeverisë, ose edhe të bëhen një lidhje e panevojshme – një ‘kafshë’ e inteligjencës artificiale”, tha sipërmarrësi.

Megjithatë, pas deklaratave për “qëllime të mira” fshihej edhe një interes biznesi.

Në atë kohë, korporatat e mëdha – Amazon, Google, Facebook, Microsoft dhe IBM – bashkuan forcat për të përshpejtuar kërkimet në fushën e inteligjencës artificiale.

Pra, Musk dhe Altman ndjenë rentabilitetin e mundshëm të zhvillimit të ri dhe momentin e duhur për të hyrë në sektorin e AI, dhe pretendimet për një “super tru”, sipas kritikëve të tyre, vetëm nxitën interesin në fushën e re.

Përveç Sam dhe Musk, themeluesit e organizatës përfshijnë edhe figura të tjera të njohura të Silicon Valley – Greg Brockman, Reid Hoffman, Peter Thiel dhe të tjerë.

Siç u zbulua së fundmi në 2018, Musk donte të fitonte kontrollin e drejtpërdrejtë mbi zhvilluesin e ChatGPT, por oferta e tij u refuzua nga bashkëthemeluesit e tjerë, duke përfshirë Altman dhe Hoffman.

Pas kësaj, Musk dha dorëheqjen nga bordi i drejtorëve të OpenAI, gjoja për shkak të një konflikti interesi me punën e tij në Tesla.

Në të njëjtën kohë, sipas publikimit të Semafor, CEO i Tesla refuzoi premtimin për të siguruar 1 miliard dollarë financim për OpenAI, duke ndarë vetëm 100 milionë dollarë.

Ky vendim i Musk krijoi një problem serioz në atë kohë, sepse zhvillimi i modeleve të inteligjencës artificiale në shkallë të gjerë, si gjeneratori i imazheve DALL-E dhe AI GPT që gjeneron tekst, kërkonte fonde të mëdha.

Prandaj, OpenAI u detyrua të shpallte krijimin e një organizate të re për të financuar kërkimet e saj dhe shumë shpejt mori miliarda investime dhe burime nga Microsoft, i cili gjithashtu siguroi licenca ekskluzive për të përdorur teknologjitë OpenAI në produktet e saj.

Në të njëjtën kohë, sipas Musk, ai lejoi që sistemi të mësonte nga të dhënat e Twitter, por pas suksesit të chatbot-it, ai pezulloi aksesin “për momentin”.

Në të njëjtën kohë, në 2019, OpenAI njoftoi nisjen e gjeneratorit të tekstit GPT, qasja në të cilën u hap një vit më vonë.

Dhe tashmë në fillim të vitit 2023, chatbot ChatGPT u bë gjerësisht popullor, i cili përditësoi diskutimet rreth AI dhe nisi të ashtuquajturën “garë chatbot”.

“U futa në këtë biznes sepse mendova se do të ishte një sukses. Për të qenë i sinqertë, më bëri përshtypje shkalla e suksesit tonë. Por shpresoja që njerëzit do ta pëlqenin projektin tonë”, tha Sam.

Imazhi i tij i një “prodhuesi” dhe “zhvillimi revolucionar” njollos disi një hetim të “Time” se si, në përpjekjen e tij për ta bërë ChatGPT më pak toksik, OpenAI përdori punëtorë kenianë që fitonin më pak se 2 dollarë në orë për të filtruar dhjetëra mijëra rreshta teksti.

OpenAI mori shembullin e Facebook se është e mundur të krijohet një AI i aftë për të zbuluar shprehje toksike në mënyrë që më pas t’i largojë ato nga platformat e tij.

Sipas “Time”, OpenAI u ka dërguar fragmente teksti profesionistëve të pavarur kenianë që nga nëntori 2021 përmes Sama.

“Një pjesë e konsiderueshme e këtij teksti është nxjerrë nga ‘qoshet më të errëta të internetit’. Disa prej tyre përshkruanin me detaje abuzimin seksual të fëmijëve, zoofilinë, vrasjen, vetëvrasjen, torturën, vetëdëmtimin”, thuhet në hetim.

Katër punonjës kenianë që pranuan t’u përgjigjen pyetjeve të gazetarëve thanë se kjo punë i traumatizoi moralisht.

Megjithëse kishin të drejtë të ndiqnin mësimet me “konsulentët e shëndetit”, të katër thanë se këto seanca ishin të padobishme dhe të rralla për shkak të kërkesave të larta për produktivitetin e punës.

Natyra traumatike e punës përfundimisht bëri që Sam t’i japë fund partneritetit me OpenAI në shkurt 2022 – tetë muaj më herët se sa ishte planifikuar.

Duke shpjeguar qëllimin e hetimit të saj, Time shkroi se me gjithë tërheqjen e saj, OpenAI shpesh mbështetet në punën e fshehur njerëzore që mund të kthehet në shfrytëzim.

Dhe të gjithë këta punëtorë të padukshëm mbeten mënjanë, edhe pse puna e tyre kontribuon në një industri miliarda dollarëshe.

Sido që të jetë, zhurma rreth ChatGPT po fiton vetëm vrull dhe Sam dhe Open AI nuk duket se po planifikojnë të ndalojnë: Microsoft së fundmi konfirmoi një “investim shumë miliardë dollarësh” sepse i sheh sistemet e inteligjencës artificiale si një mundësi për të transformojë modelin e saj të biznesit dhe produktet teknologjike.

Në vend të kësaj, Musk, i cili duket se ishte ofenduar nga refuzimi i Altman, filloi të mblidhte një ekip për të ndërtuar një konkurrent për ChatGPT.

Dhe thirrjet e tij të fundit për një pauzë gjashtëmujore në zhvillimin e sistemeve më të fuqishme se GPT-4 i lançuar së fundmi nga OpenAI u perceptuan nga disa ekspertë si një përpjekje për të blerë kohë dhe si një fushatë tjetër informacioni për të popullarizuar produkte që nuk janë bërë ende krijuar.

Në të njëjtën kohë, Business Insider vëren se Altman, i cili ishte larg nga të qenurit i varfër edhe para se të bashkohej me OpenAI (pasuria e tij, sipas vlerësimeve të ndryshme, kalon 1 miliard dollarë), nuk kishte asnjë aksion në kompani kur ajo u bë komerciale.

Sipas tij, OpenAI nuk synon të fitojë para, megjithëse duhet të bëhet një biznes fitimprurës për të vazhduar kërkimet e tij.

Sam siguron se mungesa e kapitalit të vet në kompani do ta lejojë atë t’i përmbahet misionit të saj, duke bindur se prej inteligjencës artificiale “do të përfitojë njerëzimi në tërësi”.

Në të njëjtën kohë, Altman vazhdon të investojë, sipas tij, në startup-et premtuese, duke i kushtuar vëmendje jo vetëm komponentit financiar, por edhe misionit social.

Një nga projektet e fundit të mbështetur nga Sam është startup Retro Biosciences, i cili planifikon të rrisë jetëgjatësinë e njeriut me 10 vjet.

‘Retro Biosciences’ po zhvillon mënyra për të rinovuar qelizat T të trupit që luftojnë kancerin dhe infeksionet – sipërmarrësi i ndau kompanisë 180 milionë dollarë.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.