Me shumë mundësi keni dëgjuar për masat e mëdha të plastikës lundruese në oqeanet tona. Por ato përbëjnë vetëm 1 përqind të ndotjes plastike detare. Ku po shkon pjesa tjetër?
Plastika është kudo. Pavarësisht nëse bëhet fjalë për një filxhan plastik të disponueshëm të mbushur me një kafe të ftohtë në mëngjes, enë që mban drekën tuaj, apo edhe fruta dhe perime të mbështjella me plastikë. Në botën e sotme, është pothuajse e pamundur të shmangësh, ky material mund të marrë qindra vjet për t’u prishur, nëse të gjitha, me sasi të mëdha plastike që kthehen në ndotje. Miliona tonë hidhen çdo vit në oqeanet tona.
Vetëdija për problemin e ndotjes plastike në oqean u shty kryesisht nga gjetja e masave të mëdha lundruese të plastikës, siç është famëkeqja “Grumbull i madh i mbeturinave të Paqësorit”, akumulimi më i madh i mbeturinave të bëra nga njeriu në oqean. E vendosur në gjysmë të rrugës midis Hawaii dhe Kalifornisë, është më e madhja nga pesë zonat e grumbullimit të plastikës në det të hapur në oqeanet e botës, duke mbuluar një sipërfaqe prej rreth 1.6 milion kilometra katrorë ose rreth dyfishin e madhësisë së Teksasit.
Pjesa më e madhe e kësaj plastike merr formën e mikroplastikës, fragmente të vogla plastike që shkëputen nga artikujt më të mëdhenj plastikë, si gota dhe qese, ndërsa degradojnë në mjedis. Ato mund të jenë aq të vogla sa një virus mikroskopik ose të mëdha sa një kokërr oriz, dhe mund të dëmtojnë të gjithë zinxhirin ushqimor të oqeanit, nga krilli deri tek balenat balene.
Por këto arna lundruese përbëjnë vetëm rreth 1 përqind të 10 milionë tonëve të ndotjes plastike që hyjnë në oqeane çdo vit. Pra, ku po shkon e gjitha?
Ndotja në dyshemenë e oqeanit
Plastika jo vetëm që është e kudogjendur në jetën tuaj të përditshme, ajo madje akumulohet në pjesët më të largëta të botës: besohet se 99 përqindëshi tjetër i plastikës që hyn në oqeanet tona shtrihet në oqeanin e thellë, ose thellësinë në të cilën drita fillon të zbehet.
Ndërsa mund të kishit pritur që sipërfaqja e ujit të përmbante sasinë më të madhe të plastikës duke pasur parasysh se ajo noton, zona e detit të thellë ose uji i mesëm, e vendosur 180 deri në 460 metra nën sipërfaqe, në të vërtetë përmban sasinë më të madhe të mbeturinave mikroplastike, e cila është rreth katër herë më shumë se ajo që gjendet në sipërfaqe.
Shkencëtarët madje zbuluan ekzistencën e pikave të nxehta mikroplastike në dyshemenë e oqeanit, të formuar nga rrymat e poshtme që funksionojnë si një rrip transportues për të lëvizur copa të vogla plastike përreth.
Sipas një studimi të botuar në Science vitin e kaluar, një pikë e nxehtë në Detin Tirren, një pjesë e Detit Mesdhe, mbante gati dy milionë fragmente të mikroplastikës brenda një metri katror.
Të njëjtat rryma të rripit transportues që ndihmojnë padashur në formimin e pikave të nxehta mikroplastike në dyshemenë e oqeanit gjithashtu transportojnë lëndë ushqyese dhe ujë të oksigjenuar, gjë që tregon se këto arna plastike në det të thellë formohen në të njëjtat vende si ekosistemet kryesore të mbushura me jetë detare.
“Ne ishim të tronditur nga përqendrimet e larta të mikroplastikës që gjetëm në thellësinë e detit”, tha Ian Kane, një gjeolog në Universitetin e Mançesterit dhe autori kryesor i studimit, në një deklaratë.
“Ne zbuluam se mikroplastikat nuk shpërndahen në mënyrë të njëtrajtshme në të gjithë zonën e studimit: në vend të kësaj ato shpërndahen nga rrymat e fuqishme të detit që i përqendrojnë ato në zona të caktuara”.
Dhe në kundërshtim me parashikimin e studiuesve, mikroplastikat që gjetën treguan se shumica që ndotin vendet ku ata morën mostra nuk kishin origjinën nga pajisjet e peshkimit, por në vend të tyre nga materialet që gjenden zakonisht në pije dhe kontejnerë ushqimorë.
Edhe më shumë, studiuesit gjetën sasi më të mëdha të mikroplastikës në vendin e mostrës gati 15 milje larg bregdetit sesa ato në atë më të afërt në breg. Kjo ka të ngjarë të nënkuptojë që ndotësit kanë ardhur nga vende më larg, kështu që mund të ketë edhe më shumë plastikë në oqean sesa ne e kuptojmë.
Nëse këto gjetje tregojnë se sa e ndotur është zona e detit të thellë, do të ishte shkak për shqetësim edhe më të madh, pasi kjo zonë është një habitat thelbësor për shumicën e kafshëve detare. Për ta ilustruar, studiuesit gjetën sasi të mëdha të mikroplastikës në gaforret e kuqe pelagjike dhe larvat gjigante, dy specie që ushqehen me filtra që banojnë në ujërat e mesit dhe janë themelore për rrjetat e ushqimit si në sipërfaqen dhe dyshemenë e oqeanit.
Këto plastika mund të përmbajnë kimikate toksike dhe të sigurojnë vlerë zero kalorike. Ndërsa kuptohet se mikroplastikat mund të ndërhyjnë në riprodhimin dhe të dëmtojnë organet e brendshme në disa organizma, efekti i tyre në këto specie si popullsi është ende i panjohur.
Afërsisht 8.3 miliardë ton plastikë janë prodhuar që nga fillimi i viteve 1950, dhe 91 përqind e kësaj nuk riciklohet. Dhe nëse përdorimi i plastikës vazhdon me ritmin aktual, përfundimisht do të ketë më shumë plastikë në oqean sesa peshq, sipas një raporti të OKB -së të vitit 2017.
“Studimi ynë ka treguar se si studimet e hollësishme të rrymave të detit mund të na ndihmojnë të lidhim rrugët e transportit mikroplastik në det të thellë dhe të gjejmë mikroplastikat e zhdukura”, tha Mike Clare nga Qendra Kombëtare e Oqeanografisë në një deklaratë, i cili bashkë-drejtoi hulumtim.
“Rezultatet nxjerrin në pah nevojën për ndërhyrje në politika për të kufizuar rrjedhën e ardhshme të plastikës në mjedise natyrore dhe minimizuar ndikimet në ekosistemet e oqeanit”, tha Clare.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
