Misteret e reja rreth shpërthimit kozmik më të ndritshëm ndonjëherë

Studiuesit kanë zbuluar shkakun e shpërthimit më të ndritshëm të dritës të regjistruar ndonjëherë.

Por duke e bërë këtë ata janë përballur me dy mistere më të mëdha, duke përfshirë një që hedh dyshime se nga vijnë elementët e rëndë – si ari.

Shpërthimi i dritës, i vërejtur në vitin 2022, tani dihet se kishte një yll në shpërthim në qendër, thonë studiuesit.

Por ai shpërthim, në vetvete, nuk do të kishte qenë i mjaftueshëm për të ndriçuar kaq shumë.

Dhe teoria aktuale thotë se yje të tillë shpërthyes, të njohur si supernova, prodhojnë gjithashtu të gjithë elementët e rëndë në univers s ari dhe platini.

Por ekipi nuk gjeti asnjë nga këta elementë, duke ngritur pyetje të reja se si prodhohen metalet e çmuara.

Profesoresha Catherine Heymans e Universitetit të Edinburgut, i cili është i pavarur nga ekipi hulumtues, ka thënë se rezultate si këto ndihmojnë për të çuar shkencën përpara.

“Universi është një vend i mrekullueshëm dhe befasues, dhe më pëlqen mënyra se si na hedh në këto enigma”, ka thënë ajo.

“Fakti që nuk po na jep përgjigjet që duam është i madh, sepse ne mund të kthehemi në tabelën e vizatimit dhe të mendojmë përsëri dhe të dalim me teori më të mira”.

Shpërthimi u zbulua nga teleskopët në tetor 2022.

Ai erdhi nga një galaktikë e largët 2.4 miliardë vite dritë larg, duke lëshuar dritë në të gjitha frekuencat.

Por ishte veçanërisht intensive në rrezet e saj gama, të cilat janë një formë më depërtuese e rrezeve X.

Shpërthimi i rrezeve gama zgjati shtatë minuta dhe ishte aq i fuqishëm saqë ishte jashtë shkallës, duke mposhtur instrumentet që i zbuluan.

Leximet e mëvonshme treguan se shpërthimi ishte 100 herë më i ndritshëm se çdo gjë që ishte regjistruar ndonjëherë më parë, duke e fituar atë pseudonimin midis astronomëve të Brightest Of All Time ose B.O.A.T.

Shpërthimet e rrezeve gama lidhen me shpërthimin e supernovave, por kjo ishte aq e ndritshme sa nuk mund të shpjegohej lehtë.

Nëse do të ishte një supernova, do të duhej të kishte qenë absolutisht e madhe, sipas teorisë aktuale.

Shpërthimi ishte aq i ndritshëm sa fillimisht i mahniti instrumentet në teleskopin hapësinor James Webb të NASA-s (JWST).

Teleskopi ishte bërë funksional vetëm kohët e fundit dhe ky ishte një fat i pabesueshëm për astronomët që dëshironin të studionin fenomenin, sepse shpërthime të tilla të fuqishme llogariten të ndodhin një herë në 10 mijë vjet.

Teksa drita u zbeh, një nga instrumentet e JWST ishte në gjendje të shihte se kishte pasur vërtet një shpërthim supernova.

Por nuk kishte qenë aq i fuqishëm sa prisnin. Pra, pse atëherë shpërthimi i rrezeve gama ishte jashtë shkallës?

Profesor Peter Blanchard, i cili bashkë-drejtoi ekipin hulumtues, nuk e di. Por ai dëshiron të zbulojë.

Ai planifikon të rezervojë më shumë kohë në JWST për të hetuar mbetjet e tjera të supernovës.

“Mund të ndodhë që këto shpërthime të rrezeve gama dhe shpërthime të supernovës nuk janë domosdoshmërisht të lidhura drejtpërdrejt me njëra-tjetrën dhe ato mund të jenë procese të veçanta që po ndodhin”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.