Mesatarja e fitimeve të menaxherëve në SHBA është 27 milionë, 400 herë më shumë se punonjësit

Sundar Pichai e ka zakon të zgjohet rreth orës 6.30 të mëngjesit.

Çdo mëngjes gjatë vitit të kaluar, ai është zgjuar me 168 mijë dollarë në xhep. Kjo shifra e mbledhur e CEO-s së Alphabet, kompania mëmë e Google, në shtatë orët e para të gjumit çdo ditë të vitit 2022.

Në 12 muaj paga e tij arriti në 226 milionë, pra 619 mijë dollarë në ditë, pra 25 mijë e 800 në orë e 430 në minutë.

Ose, nëse doni një krahasim, kompensimi i Pichai ishte 808 herë më i lartë se paga mesatare e lartë e 190 mijë punonjësve të kompanisë.

Nuk është një rast i izoluar. Sipas një analize të Institutit të Politikave Ekonomike, ndërmjet viteve 1978 dhe 2021 kompensimi i drejtuesve të 350 kompanive më të mëdha amerikane u rrit me 1460% dhe kjo kur merret parasysh inflacioni.

Nga ana tjetër, nuk janë marrë parasysh pagat mesatare të punonjësve, të cilat në të njëjtat 43 vite janë rritur vetëm me 18%.

Trendi duket se do të vazhdojë. Paga mesatare e CEO-ve të Wall Street-it u rrit me 6.3% në vitin 2022.

Hendeku midis shpërblimit të menaxherëve të kompanive dhe vartësve të tyre po zgjerohet kështu në mënyrë dramatike.

Nëse në vitin 1965 CEO i një grupi të madh amerikan fitonte 20 herë një punonjës i tij, sot raporti është 399 me 1.

Me fjalë të tjera, CEO mbledh më shumë në një ditë sesa një punonjës në një vit.

Por si u hap kjo brazdë?

“Me kalimin e kohës, investitorët janë përpjekur të lidhin gjithnjë e më shumë paketat e shpërblimit të drejtorëve menaxhues me rezultatet e kompanisë, në mënyrë që të përputhen interesat e tregut dhe të menaxherëve”, shpjegon Fabio Bianconi, drejtor menaxhues i Morrow Sodali, një nga konsulentët kryesorë në qeverisjen e korporatave për të përditëshmen italiane “La Stampa”.

“Prandaj aksionerët i kushtojnë më shumë rëndësi metodës së përcaktimit të shpërblimit dhe më pak masës së tij: kërkojnë që parametrat e performancës – ekonomike, financiare apo mjedisore – të jenë të matshme dhe të verifikueshme në mënyrë shkencore”, vijon ai.

Gara e bursave dhe e Wall Street-it në veçanti, ka nxitur kështu rritjen e pagave, duke prodhuar një fenomen tjetër kurioz: nënvlerësimin e pagave të deklaruara nga CEO-t.

Paga mesatare e paguar për menaxherët kryesorë amerikanë në vitin 2021 ishte 15.6 milionë, ndërsa ajo realisht e futur në xhep arriti në 27.2 milionë.

Meritë kjo e diferencës midis vlerës teorike të aksioneve në transferim dhe vlerës efektive në mbledhjen e tyre.

Paga prej 226 milionësh e Pichai-t është rezultat, për shembull, i një stime fillestare.

Sasia përfundimtare e kompensimit të tij do të varet nga faktorë të ndryshëm, mbi të gjitha nga performanca e Alphabet në bursë.

Plani i fundit i vitit 2019 i njohu menaxherit një bonus prej 277 milionë në letër kur në realitet, ai fitoi 504 milionë në tre vjet, 82% më shumë.

Shpërblime të tilla kanë shkaktuar protesta brenda dhe jashtë mbledhjeve të aksionerëve.

Vitin e kaluar, për shembull, shumë investitorë kritikuan 100 milionët e marra nga CEO i Apple, Tim Cook, dhe 212 milionë të marra nga homologu i tij në Amazon, Andy Jassy.

Nuk mund të përjashtohet që të jetë edhe radha e Pichai-t, vetëm sepse Google sapo ka njoftuar 12 mijë pushime nga puna.

Ndërkohë, dikush ka filluar të dyshojë në vetë vlefshmërinë e mekanizmit që lidh shpërblimin me të dhënat ekonomike dhe financiare të një kompanie.

Drejtuesit ekzekutivë të kompanive të mëdha të naftës, për shembull, morën rritje të mëdha pagash në vitin 2022 falë rritjes së çmimeve të naftës dhe gazit.

Vërtetë ajo rritje ishte falë menaxhimit të tyre mendjemprehtë? Apo ndodhi për shkak të luftës në Ukrainë?

E njëjta pyetje lind për gjigantët dixhitalë si Apple, Google dhe Amazon.

A është lulëzimi i tyre në periudhën dyvjeçare 2020-21 për shkak të epërsisë së padyshimtë teknologjike apo të pandemisë së paparashikueshme që ka detyruar marrëdhëniet sociale dhe të punës të dixhitalizohen?

“Paga befasuese e drejtuesve shpërblen fatin, jo aftësinë menaxheriale,” komentoi Financial Times.

“Në Europë nivelet e pagave nuk janë të krahasueshme me ato të arritura në SHBA, sepse nga njëra anë kompanitë janë më të vogla dhe nga ana tjetër kontrolli social është më i lartë”, thekson sërish Bianconi.

Kjo nuk do të thotë se disa raste kanë shkaktuar bujë edhe në Evropë. Le të kujtohet debati për 7.5 milionët e marra në 2022 nga CEO i UniCredit, Andrea Orcel dhe për 23.5 milionët e marra nga ai i Stellantis, Carlos Tavares.

Shuma e dhënë menaxherit të makinave në vitin 2021 (19 milionë) madje është bërë objekt i një beteje elektorale mes Marine Le Pen dhe Emmanuel Macron.

Ky i fundit kishte premtuar se, në rast rizgjedhjeje në presidencë, do të punonte për vendosjen e një tavani mbarë europian për kompensimin e drejtorëve menaxhues.

Në këtë drejtim nuk pasoi asnjë iniciativë legjislative, ashtu siç në të kaluarën ishte i pasuksesshëm referendumi në Zvicër që synonte vendosjen e një raporti maksimal prej 12 mes pagës së menaxherëve dhe punonjësve.

Marrë nga La Stampa, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.