Administrata e presidentit amerikan Joe Biden po punon jashtë orarit për të konsoliduar atë që është ndoshta avantazhi më i rëndësishëm i Washington-it ndaj rivalëve të tij.
Dhe ky avantazh qëndron në Lindjen e Mesme.
SHBA-të kanë nxitur fort për të krijuar një marrëveshje në të cilën Washington-i do t’i jepte garanci formale sigurie Arabisë Saudite.
Në këmbim, sauditët do të krijonin lidhje diplomatike me Izraelin, me lëshime izraelite ndaj palestinezëve.
Në mbledhjen e G20-s në New Delhi, Biden dhe Princi i Kurorës Mohammed bin Salman i Arabisë Saudite shkëmbyen një shtrëngim duarsh të ngrohtë.
Javën e kaluar, një delegacion i nivelit të lartë amerikan vizitoi Riadin për të ndjekur marrëveshjen e mundshme, pas dy udhëtimeve të veçanta këtë verë nga këshilltari i sigurisë kombëtare, Jake Sullivan dhe Sekretari i Shtetit, Antony Blinken.
Është e lehtë të shihet se çfarë do të fitonin sauditët dhe izraelitët, të cilët përballen me kërcënimet e sigurisë në rajon, veçanërisht nga Irani.
Arabia Saudite do të fitonte mbrojtje të besueshme amerikane, mes përfitimeve të tjera të mundshme.
Për Izraelin, vendosja e lidhjeve formale me Arabinë Saudite do të forconte pozicionin kundër Iranit.
Po ashtu mund të jetë përparimi më i madh diplomatik i Izraelit që nga traktati i tij i paqes i vitit 1979 me Egjiptin dhe do t’u jepte shtysa shteteve të tjera me shumicë myslimane sunite për të ndjekur shembullin.
Megjithatë, as Arabia Saudite dhe as Izraeli nuk duket se po tregojnë shumë urgjencë në arritjen e marrëveshjes, ndërsa administrata Biden e ka bërë atë një prioritet të qartë.
Por përtej një fitoreje diplomatike, çfarë ka për Washington-in?
Avantazhi kryesor që marrëveshja trekëndore i ofron SHBA-ve është një kontroll i shtrënguar mbi tre rrugë ujore të rëndësishme jetike rreth Gadishullit Arabik: Ngushticën e Hormuzit, Kanalin e Suezit dhe ngushticën Bab el-Mandeb.
Këto arterie janë lidhje kritike për Kinën, një fokus i shqetësimit amerikan.
Ngushtica e Hormuzit, e cila lidh Gjirin Persik me Detin Arabik dhe më gjerësisht me Oqeanin Indian, është padyshim pika më e rëndësishme.
Rreth një e treta e naftës nga deti, dhe një përqindje pak më e ulët e gazit natyror të lëngshëm, kalon nëpër të çdo vit.
Pjesa dërrmuese e kësaj energjie shkon në Azi, duke përfshirë mbi 45 për qind të importeve vjetore të naftës të Kinës.
Kanali i Suezit, i cili lidh Detin e Kuq dhe Mesdhe dhe lidh Azinë, Afrikën dhe Evropën, është po aq i rëndësishëm. Përafërsisht 12 për qind e tregtisë globale kalon përmes saj çdo vit, dhe Kina është përdoruesi më i madh i saj.
Anijet kineze përbëjnë 10 për qind të atyre që kalojnë nëpër kanal. Këto anije transportojnë mbi 60 për qind të mallrave që Kina dërgon në Evropë.
Në skajin tjetër të Detit të Kuq, një kalim i tretë kyç, ngushtica Bab el-Mandeb, kontrollon hyrjen në Detin e Kuq që çon në Kanalin e Suezit dhe është po aq e rëndësishme për tregtinë globale.
Nuk është rastësi që e vetmja bazë ushtarake kineze jashtë shtetit është në Xhibuti, vetëm 68 milje nga Bab el-Mandeb, ose që Pekini investoi miliarda dollarë në atë vend.
Si pjesë e një përpjekjeje më agresive për të zgjeruar praninë e saj përgjatë rrugëve të saj tregtare dhe burimeve, Kina është përpjekur të tërheqë si Arabinë Saudite ashtu edhe Emiratet e Bashkuara Arabe për të fituar një bazë strategjike në Gjirin Persik dhe ka ndërtuar një strukturë portuale relativisht modeste. afër Abu Dhabit që Washington-i ka paralajmëruar se mund të shërbejë për qëllime ushtarake.
Për momentin, Kina nuk ka shumë hapësirë për të manovruar.
SHBA-të dhe partnerët e tyre dominojnë tre rrugët ujore që rrethojnë Gadishullin Arabik.
Një marrëveshje me Izraelin dhe Arabinë Saudite mund ta sigurojë këtë avantazh për dekadat e ardhshme. Do të bashkonte dy partnerët kryesorë ushtarakë të SHBA-ve në Lindjen e Mesme në bashkëpunim të hapur dhe do të krijonte në mënyrë efektive një zinxhir rajonal të ndërthurur të përbërë nga Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Bahreini, Izraeli, Egjipti dhe Jordania.
Të gjithë këta, miq të vjetër të Washington-it, pothuajse duke rrethuar Gadishullin Arabik.
Garancitë e sigurisë së SHBA-ve për Riadin padyshim që do të siguronin që flirtimi në rritje i Arabisë Saudite me Kinën të mos çojë kurrë në një pikëmbështetje të rëndësishme strategjike për Pekinin në mbretëri, një linjë që sauditët e kanë shmangur deri tani me kujdes kalimin.
Nëse ky rrjet i përforcuar i kontrollit të rrugëve ujore do të realizohej, ai mund t’i lejonte SHBA-të që më në fund të realizonin qëllimin e tyre të kahershëm për të reduktuar disa nga bazat e tyre të mëdha ushtarake në rajonin e Gjirit, duke përfshirë bazën ajrore Al Udeid në Katar, që në fakt janë mbetje të pushtimit të Irakut në vitin 2003.
Bazat më të vogla, me përjashtim të mundshëm të asaj në Bahrein, e cila është shtëpia e Komandës Qendrore të Forcave Detare dhe Flotës së Pestë, mund të rikonfigurohen për reagime të shpejta ndaj kërcënimeve lokale në koordinim me partnerët rajonalë.
Administrata Biden e ka ndjekur me energji këtë marrëveshje trekëndore sepse do të siguronte një avantazh të paçmuar konkurrues global.
Çka mbetet e paqartë është nëse Washington-i ka ndikim të mjaftueshëm mbi qeverinë izraelite, e cila duket alergjike ndaj lëshimeve ndaj palestinezëve që thuhet se kërkon Arabia Saudite, apo nëse ka kohë të mjaftueshme përpara rizgjedhjes së presidentit për të arritur një marrëveshje kaq komplekse.
Duket se Washington-i dhe Riadi mund të jenë gati për të kapërcyer mosmarrëveshjet e tyre dypalëshe.
Por pa pjesëmarrjen izraelite dhe normalizimin saudio-izraelit, një marrëveshje dypalëshe më e thjeshtë nuk do t’i japë Washington-it çka i nevojitet: një rrjet të fuqishëm shtetesh mike të bazuara në një afrim midis dy partnerëve kryesorë strategjikë të SHBA-ve në Lindjen e Mesme.
Natyra trekëndore e kësaj nisme e bën veçanërisht të vështirë arritjen e saj.
Por përfitimet e mëdha potenciale strategjike shpjegojnë lehtësisht pse administrata po merr përsipër këtë detyrë të madhe tani, me kohë potencialisht të mjaftueshme përpara zgjedhjeve dhe gatishmërinë në dukje nga sauditët.
Si Izraeli ashtu edhe Arabia Saudite do të përfitonin në mënyra të rëndësishme dhe të dukshme, por SHBA-të do të ishin fituesi më i madh.
Marrë nga “New York Times”, përshtatur për “Albanian Post”.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
