Mbretëria e Bashkuar është gati të ndalojë prodhimin e çdo energjie elektrike nga djegia e qymyrit – duke i dhënë fund varësisë 142-vjeçare nga lëndët djegëse fosile.

Stacioni i fundit i energjisë me qymyr në vend, në Ratcliffe-on-Soar, përfundon punën të hënën pasi funksionon që nga viti 1967.

Ky shënon një moment historik në ambiciet e vendit për të reduktuar kontributin e tij në ndryshimet klimatike.

Qymyri është lënda djegëse fosile më e ndotur që prodhon më shumë gazra serë kur digjet.

Ministri i Energjisë Michael Shanks tha se “u kemi borxh brezave si vend”.

Mbretëria e Bashkuar ishte vendlindja e energjisë së qymyrit dhe nga nesër bëhet ekonomia e parë e madhe që heq dorë.

“Është një ditë vërtet e jashtëzakonshme, sepse MB, në fund të fundit, e ndërtoi tërë forcën e saj mbi qymyrin, ky është revolucioni industrial”, tha Lord Deben – sekretari mjedisor me detyrën më të gjatë.

Stacioni i parë i energjisë me qymyr në botë, termocentrali Holborn Viaduct, u ndërtua në vitin 1882 në Londër nga shpikësi Thomas Edison – duke sjellë dritë në rrugët e kryeqytetit.

Nga ajo pikë deri në gjysmën e parë të shekullit të XX-të, qymyri siguroi pothuajse të gjithë energjinë elektrike të Mbretërisë së Bashkuar, duke fuqizuar shtëpitë dhe bizneset.

Në fillim të viteve 1990, qymyri filloi të largohej nga përzierja e energjisë elektrike nga gazi, por qymyri mbeti ende një komponent thelbësor i rrjetit të MB-së për dy dekadat e ardhshme.

Në vitin 2012, ende gjeneronte 39% të fuqisë së Mbretërisë së Bashkuar.

Rritja e burimeve të rinovueshme

Por shkenca rreth ndryshimeve klimatike po rritej – ishte e qartë se emetimet e gazeve serrë në botë duheshin reduktuar dhe si karburanti fosil më i ndotur, qymyri ishte një objektiv kryesor.

Në vitin 2008, Mbretëria e Bashkuar krijoi objektivat e saj të parë ligjërisht të detyrueshëm klimatik dhe në 2015-n sekretarja e atëhershme e energjisë dhe ndryshimeve klimatike, Amber Rudd, tha se Mbretëria e Bashkuar do t’i jepte fund përdorimit të energjisë së qymyrit brenda dekadës së ardhshme.

Dave Jones, drejtor i njohurive globale në Ember, një institut i pavarur i mendimit për energjinë, tha se kjo me të vërtetë ndihmoi për të “vënë në lëvizje” fundin e qymyrit duke ofruar një drejtim të qartë udhëtimi për industrinë.

Por ajo gjithashtu tregoi lidership dhe vendosi një pikë referimi për vendet e tjera për t’u ndjekur, sipas Lord Deben.

Në vitin 2010, burimet e rinovueshme gjeneruan vetëm 7% të energjisë së Mbretërisë së Bashkuar. Deri në gjysmën e parë të vitit 2024, kjo ishte rritur në më shumë se 50% – një rekord i ri.

Rritja e shpejtë e energjisë së gjelbër nënkupton që qymyri mund të fiket plotësisht për periudha të shkurtra, me ditët e para pa qymyr në vitin 2017.

Rritja e burimeve të rinovueshme ka qenë aq e suksesshme saqë data e synuar për përfundimin e energjisë së qymyrit u soll përpara një viti dhe të hënën, Ratcliffe-on-Soar, u vendos të mbyllej për herë të fundit.

Lordi Deben shërbeu në qeverinë e ish-kryeministres Margaret Thatcher kur shumë nga minierat e qymyrit në Mbretërinë e Bashkuar u mbyllën dhe mijëra punëtorë humbën punën e tyre.

Ai tha se duhet të nxirren mësime nga kjo për punëtorët aktualë në industrinë e karburanteve fosile.

“Unë jam veçanërisht i prirur për mënyrën se si kjo qeveri, dhe në të vërtetë qeveria e mëparshme, po përpiqet të sigurojë që vendet e reja të punës, prej të cilave ka shumë vende të gjelbra, të shkojnë në vendet që po dëmtohen nga ndryshimet”.

“Pra, në zonat e naftës në Detin e Veriut, pikërisht këtu duhet të bëjmë kapjen dhe ruajtjen e karbonit, është vendi ku duhet të vendosim energjinë e erës dhe diellit”, tha ai.

Sfidat

Megjithëse qymyri është një burim shumë ndotës energjie, përfitimi i tij ka qenë në disponueshmërinë në çdo kohë – ndryshe nga era dhe dielli, të cilat janë të kufizuara nga kushtet e motit.

Kayte O’Neill, shefja operative në Operatorin e Sistemit të Energjisë – organi që mbikëqyr sistemin elektrik të Mbretërisë së Bashkuar – tha se “ka një ngarkesë të tërë inovacioni që kërkohet për të na ndihmuar të sigurojmë stabilitetin e rrjetit”.

Një teknologji thelbësore që siguron atë stabilitet për të cilin foli Kayte O’Neill është teknologjia e baterive.

Sylwia Walus, menaxhere e programit kërkimor në Institutin Faraday, tha se ka pasur përparim të rëndësishëm në shkencën e baterive.

“Ka gjithmonë hapësirë ​​për një teknologji të re, por më shumë fokus këto ditë është me të vërtetë se si ta bëjmë atë më të qëndrueshme dhe më të lirë në prodhim”.

Për ta arritur këtë, Mbretëria e Bashkuar duhet të bëhet më e pavarur nga Kina në prodhimin e baterive të veta dhe sjelljen e punëtorëve të kualifikuar për këtë qëllim, shpjegon ajo.

Marrë nga “BBC”, përshtatur për “Albanian Post”.