Diku avuj e diku tjetër flakë të provokuara nga shuarja me verë, tentojnë ta nxjerrin shijen jashtë ekranit.
Me forcën e shijes, këto pamje që të sjellin ndërmend kuzhinën e shtëpisë, të shfaqen ngado nëpër ekrane, ngjashëm sikur t’i kishe thirrur.
Të rafinuara e me estetikën e kompozimit gati-gati artistik, pjatat e gatuara mjeshtërisht të ftojnë t’i provosh.
Dhe nuk ngurojnë të të përshtaten se nuk ndalen së udhëtuari nëpër shijet e çdo krahine a vendi duke shkrirë në një kulturën dhe artin e gatimit.
Por…çfarë fshihet pas kësaj?
Biznesi i shijes
Entela Binjaku, sociologe, tregon për Albanian Post se shumësia e pranisë së emisioneve të gatimit nëpër televizione, por edhe në trajtë përmbajtjeje në median sociale, është e lidhur ngushtë me një nevojë të dykahshme të marketingut dhe vetë emisioneve.
“Mendoj se janë të shumta për shkak të marketingut dhe të ardhurave që u sjellin televizioneve, të cilat reklamojnë produktet e tyre. Në kushtet kur këto emisione sjellin të ardhura dhe bizneset e televizioneve kanë programacion kryesisht të karakterit komercial, emisionet e gatimit mbeten më me interes se sa emisionet e tjera”, shprehet Binjaku.
Ajo thotë se shikuesit e programeve të kësaj natyre janë të shumtë për disa arsye. Sociologia thotë se edhe pse gatimi përbën një veprim të përditshëm dhe të zakonshëm, prapë së prapë mbetet një problem për amvisat në familjet tona.
“Nëse më parë mendonim të hanim, përtypnim apo tresnim, tani flasim për shije, flasim për rreziqe që vijnë nga ushqimet, flasim për prodhime të konservuara, flasim për siluetën e të gjitha këto padyshim që i japin një tjetër këndvështrim këtyre programeve televizive”, thotë Binjaku.
Për të, një tjetër arsye lidhet me boshllëkun e madh që kemi pasur si shoqëri për emisionet e kulinarisë apo gastronomisë.
“E gjithë bota ndryshon e zhvillohet. Edhe ne zhvillohemi. Tani ka ardhur radha jonë të përqendrohemi në perspektivën kulinare. Është pasojë e zhvillimit”, pohon ajo.
Binjaku e sheh këtë fenomen me lupën e optimizmit. Në kuadër të kësaj, ajo përmend rastin e Francës apo Italisë që kanë “shkëlqyer” në gatim duke e arritur këtë stad kaq të rafinuar pas qindra viteve gastronomi. Dhe në këto shtete, kulinaria dhe gastronomia është zhvilluar duke bërë përditë nga një hap përpara.
Për interesin e lartë që tregon audienca për të parë gatime në ekranin e televizorit, por edhe në ekranin e vogël të telefonit, sociologia thotë se “mënyra se si pasqyrohet gatimi në to është tërheqëse edhe për shkak të aspektit ende pozitiv që kemi për gazhinat tona, ndaj kërshëria si ndjesi njerëzore është më se e kuptueshme”.
Binjaku vazhdon se si një shoqëri me ekonomi të dobët në shumicën e historisë së zhvillimit të saj, aspekti i kulinarisë nuk ka qenë në vëmendje.
“Gastronomia nënkupton t’i veshës ushqimit kulturë. Në këtë drejtim, ne jemi sërish deficentë dhe vetëm vitet e fundit po e trajtojmë boshllëkun e madh që kemi pasur si shoqëri për emisionet e kulinarisë dhe gastronomisë dhe jemi duke e plotësuar këtë përmes programeve televizive”, shpjegon ajo.
Sociologia vëren se emisionet e gatimit janë mjaft estetike për syrin, prandaj dhe tërheqin pavarësisht se shpesh nuk e përcjellin në mënyrë të saktë realitetin në kuzhinën e gatimit.
“Çdokush që gatuan e di që kuzhina ka avuj, ka djersë, që në kuzhinë është nxehtë…ky realitet nuk përcillet në këto emisione duke krijuar kështu edhe një publik që tërhiqet pas këtyre pamjeve”, thotë ajo.
Sipas saj, kjo vjen për shkak të natyrës së televizioneve ku gjenden disa kompromise apo realitete të ndërtuara me qëllim. Edukues dhe argëtues njëkohësisht, televizionet na japin mundësinë të hapin disi mendjen duke pranuar realitete që nuk i njohim, por për sociologen nuk u duhet dhënë më shumë rëndësi se sa kaq.
“Sa i takon mënyrës se si këto emisione përcillen kryesisht gjatë paradites kur amvisat duhet të përgatisin drekën duket sikur e vulos edhe mendësinë se paraditja është për gatim dhe gatimi është i vetmi aktivitet i paradites”, sqaron Binjaku.
Ajo shton se “aspekte të tjera që edukojnë apo ushqejnë kërshërinë lihen në hije ose nuk konsiderohen si të nevojshme apo të dobishme. Në kushtet ku televizionet përcjellin vetëm këto programe kryesisht gjatë paradites edhe shikuesit i imponohet vullneti i biznesit”.
Kështu ka ecur edhe me përmbajtjet e gatimit nëpër mediat sociale.
Gatimi mes pamjesh
Jonida Duraj, një vajzë me shumë shije, rrëfen për Albanian Post se ideja e hapjes së një faqeje kushtuar gatimit ka qenë e stisur më së pari nga dëshira për të gatuar.
“Të gatuarit është pasion. Për mua i tillë është. Dhe nuk më pëlqen vetëm shijimi i ushqimit që kanë përgatitur, por më së shumti procesi i të përgatiturit të tij”, shprehet Duraj.
Ajo tregon se me përfshirjen në mediat sociale, procesit i shtohet edhe një element tjetër tejet i rëndësishëm për audiencën, ai i estetikës së pjatës, kompozimit të saj me detaje dhe ngjyra.
“Mirëpo, kjo kërkon shumë angazhim, shumë përkushtim. Përpos dashurisë për të gatuar dhe për të dalë pjatat sa më mirë, nevojitet kohë”, tregon Duraj.
Sipas saj, nëse ekziston një karakteristikë e veçantë e shfaqjes së këtij procesi në median sociale duke e ballafaquar atë me audiencën, ajo është prezantimi i pjatës nëpërmjet fotografisë.
“Duhet të kapen detajet, këndi më gjithëpërfshirës. Audiencës duhet t’i tejçohet shija jo vetëm imazhi. Kjo e bën diferencën”, shton Duraj.
Nga ana tjetër, ajo e sheh dukshmërinë e këtij procesi në mediat sociale edhe si një nxitje apo shtysë për t’u përmirësuar.
“Jo të gjitha gatimet qëllohen me herën e parë. Ndodh që diçka nuk del sipas parashikimeve. Fakti që ke disa ndjekës që presin recetën e radhës të gatuar dhe të prezantuar, të shtyn ta ribësh pjatën dhe të përvetësosh shumë më shumë”, shton Duraj.
Në përmbyllje, ajo pranon se kërshëria e njerëzve për të parë sugjerime të ndryshme recetash nuk mungon. Dhe kjo përforcohet edhe më tej prej komenteve që ata dërgojnë.
/Albanianpost.com
