“Kosova tash është shtet, jo çështje apo aspiratë. Puna e parë e qeverisë është ta zhvillojë vendin dhe ta çojë në Evropë” – Ekskluzive me Daniel Fried, ish-Ndihmës Sekretar i Shtetit Amerikan

Me 17 shkurt Kosova shpalli pavarësinë, 19 ditë më vonë, me 7 mars, Ndihmës-sekretari Amerikan i Shtetit për Evropë dhe Euroazi, Daniel Fried, erdhi në Prishtinë për t’i treguar Serbisë dhe botës se Shtetet e Bashkuara të Amerikës mbështesin fuqishëm vendimin e institucioneve të Kosovës dhe qëndrojnë të palëkundura për ta mbrojtur integritetin territorial të Kosovës.

Fried që shërbeu në këtë pozitë nën administratën e George W. Bush e për disa muaj edhe në atë të Barack Obama-s, në një intervistë ekskluzive për Albanian Post thotë se 15 vjet prapa nga shpallja e pavarësisë, Qeveria e Kosovës duhet ta kuptojë se për detyrë primare e ka zhvillimin e vendit dhe jo investimin në tematika të tjera si dikur, meqë “Kosova tash është shtet dhe jo çështje, apo aspiratë”.

“Nuk e kam takuar kurrë Albin Kurtin”, thotë Fried, “por, Kosova është një shtet dhe jo më një çështje apo një aspirim. Prandaj, detyra e parë e secilës Qeveri të Kosovës duhet të jetë mirëqenia e të gjithë qytetarëve të Kosovës, veçanërisht sigurimi i një vendi të Kosovës në Evropë”.

Fried ka punuar për rreth 40 vjet në pozita të larta shtetërore nën shumë presidentë, nga Bill Clinton e deri te Barack Obama. Kolegët, siç shkruajnë mediat amerikane, e përshkruajnë atë si pragmatist. Fried njihet edhe si një nga specialistët e Rusisë. Ai kishte udhëhequr përpjekjet e SHBA-ve për të punuar me Rusinë në kohën e Bill Clinton pas rënies së murit të Berlinit, derisa shërbente Ndihmës-sekretar kur Rusia sulmoi Gjeorgjinë në gusht të vitit 2008.

Pak kush e njeh ashtu si Fried qëllimin malicioz të Rusisë dhe taktikën e saj për shkaktimin e vatrave të krizave për interesa destabilizuese.

Prandaj, e sheh si me shumë rrezik situatën e tensionuar në Veri. Për të është e qartë, dora e Rusisë punon në atë pjesë.

“Rreziku i eskalimit në Ballkanin Perëndimor, ose përmes keqkuptimeve ose përmes qëllimeve dashakeqe, qëndron shumë i lartë. Ky rrezik – sa u përket tensioneve në mes të Kosovës dhe Serbisë – i shkon përshtati idesë së Kremlinit për të krijuar probleme në dhe përreth Evropës që të shpërqendrojë perëndimin nga agresioni i Rusisë në Ukrainë”, deklaron Fried për Albanian Post.

Kur në vitin 2003 Shtetet e Bashkuara të Amerikës vendosën të dërgojnë trupa në Irak, komuniteti politik evropian ishte kundër kësaj lufte, veçanërisht Franca.

Fried çmohet si udhëheqësi amerikan që kuroi raportet e lënduara amerikano-evropiane dhe duke punuar me atëherë presidentin francez Nicolas Sarkozy, marrëdhëniet natyrshëm të mira të aleancës perëndimore u kthyen në trajektoren e zakonshme.

Më vonë, për SHBA-të do të ishte kruciale mbështetja e madhe e Sarkozy edhe në iniciativën për të përkrahur shpalljen e njëanshme të pavarësisë së Kosovës dhe lobimin e vazhdueshëm për ta njohur si shtet.

Edhe tani ka raporte të mira SHBA-Evropë, thotë Fried dhe i gëzohet faktit se po bashkëpunohet edhe në dialogun në Bruksel.

“Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimi Evropian janë partnerë të natyrshëm në Ballkanin Perëndimor; secili ka nevojë për tjetrin dhe të dyja palët duhet të punojnë me të gjithë ata që duan të ardhme më të mirë për qytetarët në atë rajon”.

Diplomati veteran thekson se “Qeveria e SHBA-ve ka përgjegjësi që janë në gjithë globin”, dhe “sigurisht, mirëmbajtja e paqes në Ballkan është një objektivë e SHBA-ve”, prandaj duhet “të punojë me BE-në në këtë drejtim”.

“Përkundër se SHBA-të janë të fokusuar shumë në luftën në Izrael me Hamasin dhe agresionin rus në Ukrainë, qeveria e SHBA-ve duhet të vazhdojë punën me Evropën për të arritur një të ardhme sa më të mirë të mundshme për Ballkanin Perëndimor”, deklaron Fried duke specifikuar konkretisht momentin e 24 shtatorit në Banjë të Zveçanit si situatë që shkon në të kundërt të kësaj aspirate për të ardhmen.

“Sulmi i 24 shtatorit në Policinë e Kosovës nga paramilitarët serbë ishte akt i gërditshëm dhe i rrezikshëm, siç ishte vendosja në gjendje gatishmërie e ushtrisë së Serbisë në kufirin me Kosovën. SHBA-të e paralajmëruan Qeverinë e Serbisë për tërheqje trupash. Masat e marra më herët kundër Kosovës (nga Serbia) iu përgjigjen shqetësimeve të Qeverisë së Kosovës për përshkallëzim të situatës”.

Ndryshe nga vitit 2008 kur Fried ishte diplomat kyç për Kosovën dhe figura e Amerikës për shqiptarët, aktualisht dy diplomatët më aktivë janë Gabriel Escobar dhe Christopher Hill.

Njëri si Zëvendës-ndihmës i Sekretarit Amerikan të Shtetit e tjetri si Ambasador i SHBA-vë në Serbi, Escobar e Hill janë politikanët që përbëjnë zërin amerikan. Fried ka lëvdata për të dy. Ai thotë se edhe vetë Amerika ka fat që e ka në terren dikë si Escobar.

“E konsideroj me fat që Departamenti Amerikan i Shtetit ka një person si Zëvendës-Ndihmës Sekretari i Shtetit, Gabriel Escobar, përgjegjës për politikat e veta në Ballkan. Ai njeh terrenin dhe njeh lojtarët po ashtu”, pohon ish-diplomati.

Edhe “ambasadori Hill ka njohuri të thella për rajonin dhe është një diplomat i regjur e i ditur”.

Për Fried, “(Hill) është një ndërmjetës kredibil me qeverinë e Serbisë, aset ky i vlefshëm i qeverisë (amerikane) kur qëllimet (e Serbisë) janë burim shqetësimi”.

Fried, përveç pozitës së Ndihmës Sekretarit Amerikan, ishte edhe udhëheqësi i parë i Zyrës për Koordinimin e Sanksioneve, pozitë që tani e mban James C. O’Brien. Kurse në kohën e administratës së Bill Clinton pati shërbyer si ambasador në Poloni.

Derisa, nga viti 2009 deri në vitin 2014, Fried ishte caktuar nga Barack Obama si Emisar Special për mbylljen e Kampit Amerikan të Paraburgimit në Guantanamo.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.