Kirurgu i përgjithshëm amerikan e cilëson dhunën me armë në SHBA si një krizë urgjente të shëndetit publik

Dhuna me armë në Shtetet e Bashkuara është një krizë urgjente e shëndetit publik që kërkon “angazhimin kolektiv të kombit” për ta ndaluar atë, thotë kirurgu i përgjithshëm Vivek Murthy në një botim të ri të publikuar të martën e 25 qershorit.

Është hera e parë që një botim nga Zyra e Kirurgut të Përgjithshëm është fokusuar në dhunën me armë zjarri dhe “pasojat e thella” të saj mbi të mbijetuarit, komunitetet dhe shëndetin mendor.

Këshillimi i një kirurgu të përgjithshëm përdoret zakonisht për të tërhequr vëmendjen ndaj sfidave të rëndësishme të shëndetit publik, sipas Departamentit të Shëndetit dhe Shërbimeve Njerëzore të SHBA.

Në mënyrë tipike, këshillimet janë më të shkurtra se raportet e përgjithshme të kirurgëve, siç është një raport i mirënjohur i vitit 1964 për rreziqet e pirjes së duhanit, i cili përfshin një dokumente gjithëpërfshirëse të rishikimit shkencor.

Këshillimi i së martës përshkruan se sa shkatërruese ka qenë dhuna me armë në Shtetet e Bashkuara dhe detajon se si mund të ndihmojnë strategjitë e shëndetit publik.

Vetëm në vitin 2022, më shumë se 48 mijë njerëz në SHBA vdiqën nga lëndimet e lidhura me armë zjarri, sipas të dhënave të përkohshme.

Ky numër përfshinte vrasje, vetëvrasje dhe vdekje të paqëllimshme, shkruan CNN, transmeton AlbanianPost.

Shkalla e vdekjeve të lidhura me armë zjarri në SHBA është rritur, sipas këshillës, duke arritur një nivel të lartë prej tre dekadash në vitin 2021.

Që atëherë, të dhënat kanë treguar një rënie të vrasjeve të lidhura me armë zjarri, ndërsa numri i vetëvrasjeve të lidhura me armë kanë mbetur pothuajse të njëjta, thotë këshillimi.

Ndërsa të shtënat masive janë ende të rralla, duke përbërë vetëm rreth 1% të vdekjeve me armë, numri i incidenteve të të shtënave masive është rritur.

Një sondazh i KFF-së në prill të vitit të kaluar tregoi gjithashtu se dhuna me armë është shumë e zakonshme në jetën e amerikanëve.

Më shumë se gjysma e të rriturve që jetojnë në SHBA raportojnë se ata ose të dashurit e tyre kanë përjetuar një incident të lidhur me armë zjarri.

Një në pesë të rritur thotë se janë kërcënuar personalisht me armë, dhe pothuajse i njëjti numër tha se një anëtar i familjes u vra nga një armë. Ky numër i fundit përfshinte ata që përdorën një armë në një vetëvrasje.

Njerëzit me ngjyrë ndikohen në mënyrë disproporcionale nga dhuna me armë, thuhet në këshillën e kirurgut të përgjithshëm.

Në vitin 2022, njerëzit me ngjyrë panë shkallën më të lartë të vrasjeve të lidhura me armë zjarri në të gjitha moshat.

Në të njëjtin vit, fëmijët dhe adoleshentët me ngjyrë përbënin gjysmën e të gjitha vdekjeve nga armët e zjarrit, pavarësisht se ishin vetëm 14% e kësaj demografie, thotë raporti.

Dhuna nuk është vetëm një kërcënim i drejtpërdrejtë fizik: ajo mund të kërcënojë ndjenjën e mirëqenies së një komuniteti të tërë dhe mund të çojë në nivele të larta stresi dhe probleme të shëndetit mendor.

Fëmijët e moshës 1 deri në 19 vjeç vdesin nga armët më shumë se çdo gjë tjetër në SHBA, tregojnë studimet.

Fëmijët, në përgjithësi, u përballën me shkallën më të lartë të vdekshmërisë nga dhuna me armë midis vendeve bashkëmoshatare deri tani.

Në SHBA, kishte 36.4 vdekje për milion njerëz të moshës 1 deri në 19 vjeç; në Kanada, 6,2 për milion, në Australi, është 1,6 për milion dhe në MB, është 0,5 për milion.

Një analizë e vdekjeve të paqëllimshme me armë zjarri mes fëmijëve dhe adoleshentëve zbuloi se 56% e këtyre incidenteve kanë ndodhur në shtëpinë e vetë fëmijës.

Një pjesë e problemit është edhe mënyra e mbajtjes së armëve të zjarrit: Ndër incidentet ku diheshin detajet, 74% e armëve ruheshin të mbushura dhe 76% të zhbllokuara.

Më së shpeshti, armët u gjetën në zonat e gjumit, si në komodina, nën një jastëk ose dyshek ose në një shtrat.

Përveç problemeve fizike që mund të shkaktojë një dhunë e tillë, dhuna me armë zjarri mund të ndikojë edhe në shëndetin mendor.

Frika për dhunën me armë është veçanërisht e zakonshme mes fëmijëve, thotë raporti, dhe shumë shqetësohen se ata do të përjetojnë një dhunë të tillë në shkollë.

Udhëheqësit e shëndetit publik do të duhet të trajtojnë shkallën e lartë të vetëvrasjeve në vend.

Më shumë se gjysma e vdekjeve me armë në vitin 2022, 56%, ishin nga vetëvrasja.

Ndryshe nga vrasjet, shkalla më e lartë e vetëvrasjeve me armë për të rriturit 45 vjeç e lart përfshinte të bardhët.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.