Shqipëria

Kiev – Shtëpia e Trishtimit 2


Për 105 ditë ishin mbyllur të gjithë në Kiev. Dukej si Shtëpia e Trishtimit. Nuk kishte nevojë të thuhej, por Ukraina po gëlltitej nga Perandoria e Rusisë.

Kur flitet për të ardhmen, të gjithë gabojnë. Njeriu mund të jetë i sigurt vetëm për çastin e tanishëm. Atë që po shihnim. Atë që Kievi ishte.

Por, si është e mundur që Zelenski kishte parë të ardhmen dhe askush, as ata që po ndihmonin Ukrainën, nuk dinin se çka është e tashmja. E sotmja. Si mundet njeriu ta di të ardhmen dhe nuk ka përgjigje për të sotmen?! Për atë që po shihnim?! E sotmja s’kishte përgjigje.

Stacioni i trenit dukej normal. Nuk kishte ceremoni pritjeje. Kishte vetëm zgjatje duarsh.

Ivani, një ushtarak me lodhje kronike, po takohej me Fetiun dhe RENEA-n. Po flisnin për udhëtimin dhe për kohën.

Rrëfimi i “shëmtuar” i Zelenskit për të ardhmen, në filmin e tij, dukej se po merrte formë.

Po hynim në Shtëpinë e Trishtimit.

Pyetja ishte se a mund ta njohim dhe të dimë më shumë vetëm për ditën që do të ishim në Kiev? Çka do të ndodhte? Vetëm këtë nuk e dinte askush. Ajo që Zelenski kishte folur për të ardhmen ishte e ngjashme sikur fallxhorja të sheh jetën përmes llumit të kafes.

Rrugës për në hotel, gjithçka ishte e zbrazët. Pastërtia e tejskajshme nëpër rrugë dukej se mbante peshën e varfërisë së jetës. Në Kiev nuk ndodhte asgjë përveç ecjes ushtarake.

Hymë në hotel. Pata përshtypjen se ishim vetëm ne. Një orë pushim dhe një orë mëngjesi.

“Oj grua, shpëtuam”, i fliste Edi në telefon Linda Ramës, e cila, më siguri, e shikonte Kievin me gjuhën e tmerrit, sepse distanca, lajmet e panumërta, pamjet e trishtuara në TV, ta jepnin pamjen që të tjerët duan, por pastaj bindja dhe gjithë pamja është e krijuar në kokën tënde.

Linda fliste me frikën se mund edhe të mos ktheheshim gjallë. Sepse më keq se trishtimi real i jetës është trishtimi i gruas në shtëpi që për burrin mendojnë gjithnjë variantin më të keq. Dhe, e keqja, s’ka fund! Me arsye, dorën në zemër.

Udhëtimi filloi në Kiev, në dukje i pastër. Që të kalosh nëpër ferrin e periferive dhe zonave tutje lirisë e rezistencës që mbante në këmbë Kievin, duhet t’i kthehesh së kaluarës.

Vizita e Ramës në Ukrainë, janar 2020

Për Ramën, ky udhëtim, edhe pse në shoqërinë e njerëzve të zëshëm dhe zbrazëtisë që kishte lënë pas raketa e thyer në çatinë e pallatit, nuk ishte vetëm një rikthim në të kaluarën.

Por, një premisë e thyer e parashikimit të tij.

Veç Irpini, një nga vendet simbol të rezistencës ukrainase, pasi u zbuluan masakrat kundrejt civilëve në mars, bartte peshën e rëndë të shkatërrimit.

Aty ku Edi mendoi të shënjonte një kontribut modest, por domethënës, duke iu referuar momentit të pavolitshëm.

Shqipëria, së bashku me vendet e Ballkanit Perëndimor, do të tentojë të ndërtojë bazën për të jetuar e për të harruar ferrin që kaloi kjo tokë gjatë shkurtit, marsit, prillit dhe së nesërmes të pacaktuar.

Ne ecnim në ato rrugë vuajtjesh njerëzore, ku shkatërrimi, vuajtja, vdekja rriteshin në intensitet.

Bucha, 30 km larg Kievit, aty ku u zbuluan masakra të tmerrshme, varreza të përbashkëta, ku civilët u kthyen si kafshët target qitjeje për ushtarët rusë në tërheqje e sipër.

Plani ishte për të devijuar në Bucha, epiqendrën e lajmeve botërore për javë të tëra, e për të mbërritur në Borodyanka për të shoshitur diellin që shndriste të nxirat e pallateve dhe mynxyrën e asfaltit.

Skeletet e pallateve të shkatërruara do të shtoheshin rrugës për në Borodyanka. Pothuaj gjithë qyteza e vogël ishte e shkatërruar. Më shumë se më parë, shiheshin gjurmët e bombardimeve të ushtrisë ruse.

Në dy sipërfaqe të ndryshme kohore, këtu ishin përplasur dy ushtri – njëra e organizuar u bindej vlerave, kombit dhe qëndrimtarisë – ndërsa tjetra endej në tymnajë nën urdhrat e çastit nga sot-nesër të Putin-it.

Ndjenja dhe kujtesa e luftërave në Ballkan, ku ushtria e policia shkonin derë më derë, vrisnin e kallnin, këtu merrte pamje tjetër.

Bombardimet e predhat ruse vinin nga larg për t’i kthyer në kufoma ndërtesat e qytetit e bashkë me to dhe ata pak banorë të mbetur.

Edi kishte qenë edhe më parë nën efektin e shkatërrimit të godinave në Donetsk, por ajri nuk qe kaq i mbytur dhe i zënë sa këtu, tani, përtej gjithçkaje e gjithësendi.

Vullneti i mirë politik, të cilën shprehu dy vite më parë, gjatë vizitës së parë në Ukrainën Lindore si shefi i OSBE-së, nuk shihej asgjëkundi.

Ura e riparuar dhe e rihapur në Stanytsia Luhanska, ishte veçse një mirazh – e kushedi çfarë fati do të kishte pësuar ndërsa shihnim “një zonë të sigurt” aty.

Zelenski kishte vënë bast të rëndë me artin e tij; se vepra e tij do të mbetet përjetësisht e lavdishme. Por, mbi supet e tij do të ketë diçka më të rëndë se sa parashikimi i të ardhmes.

Pyetja në Kiev ishte: Çfarë është kuptimi i të tashmes? Si mund t’iu thuhet banorëve dhe qytetarëve se kjo e tashme është e mirë, apo e keqe?! A meriton t’i shkohet? Duhet dashur në emër të lirisë që po vjen, apo ta urrejmë në emër të pushtimit që po duket? Kush është në gjendje ta gjykojë këtë mynxyrë?

Irpin, Bucha dhe Borodyanka ishin vendet e pelegrinazhit. Vendet ku forcat ruse kishin shkrumbuar shtëpi dhe banesa.

Ukrainasit kishin bërë kërkesën nga Evropa dhe Amerika. Një nga produktet ukrainase të kësaj lufte ishin kërkesat. Krahas “skllevërve”, refugjatëve të luftës që duhet të iknin nga Ukraina, produkti më i rëndësishëm ishte guximi. Guximi qe në pikën më të lartë, por ajo që mungonte ishin armët. Ato bëheshin çdo ditë të domosdoshme.

Një shekull më vonë, Ukraina po u kthehet humbjeve. Po flijonin njerëz. Fashizmi dhe lufta kundër tyre kishte marrë katër milionë burra. Të gjithë mendonin se ishin rusë. Por, jo!

Zelenski hidhte shikimin për nga ulëset e medias dhe kthehej herë nga Edi e herë nga Dritani.

Teksa fliste, fiksionin e tij e shihte për së gjalli.

“Çfarë do të thotë për ju ‘luftë’ dhe a keni menduar ndonjëherë se do ta udhëhiqni kundër Putin-it dhe Rusisë një ditë?” Më kuptoi, në anglishten time që u dëgjua në sallë, por nuk u transmetua në mikrofon.

E ndërsa përkthyesi tentoi të ndërhynte, krejt i kthjellët m’u përgjigj se “nuk e kishte menduar kurrë”.

“Asnjëri nuk mendonte vite më parë se do të kishte luftë mes Ukrainës dhe Rusisë, sepse ne kemi qenë dhe mbetemi fqinj. Nëse do ta kisha menduar para presidencës time, po të më pyesnit… jo”.

“Ky është gjenocid dhe kjo nuk është vetëm me fjalë, mund ta shohësh me sytë e tu dhe ta besosh”.

Po e shihja në sy dhe më përngjante i vërtetë me Ivan-in – jo alter egon – por karakterin e tij fiksional.

Ndërsa i kthente përgjigjet Albanian Post-it dhe mbarë botës, mendja më shkonte te krahasimi i Behgjetit me Putinin.

Kush është Ivani i Zelenskit dhe Putini i Behgjetit?

Kur flitet për të ardhmen, të gjithë gabojnë. Njeriu mund të jetë i sigurt vetëm për çastin e tanishëm. Atë që po shihnim. Atë që Kievi ishte.

Por, si është e mundur që Zelenski kishte parë të ardhmen dhe askush, as ata që po ndihmonin Ukrainën, nuk dinin se çka është e tashmja. E sotmja. Si mundet njeriu ta di të ardhmen dhe nuk ka përgjigje për të sotmen?! Për atë që po shihnim?!

E sotmja s’kishte përgjigje…

Sa herë që zihej në gojë Putini dhe fuqia e tij, më kujtohej Behgjet Pacolli. Zelenski dhe Behgjeti kanë diçka të përbashkët në historinë ruse. E pabesueshme, por e vërtetë!

Zelenski ka parashikuar të ardhmen, por me bëmat e tij, Bexhoja ka vendosur njeriun e të ardhmes: Putinin.

“Nuk di a kam gabuar për historinë e botës”, më thoshte një ditë Bexhoja, por rastësisht në jetën time i kam dhënë një dorë fuqisë së këtij njeriu. Pa ditur kush ishte dhe çka do të arrinte.

Buzë hotelit të tij në Lugano kishte një anije, të cilën e përdorte për të shëtitur në kthinat e liqenit të Luganos. Rrëfimi tij për jetën është më shumë se film. Kur e dëgjon për rrëfimet e tij, përjetimin, paratë, humbjet dhe fitoret të duket se ajo jetë nuk ekziston.

Behgjeti, lirisht, mund ta quante veten se i përkiste epokës që po vinte. Kur fliste për Rusinë, më thoshte se “Rusia është një armik që pakkush e njeh. Rusia është një armik, armik i pamëshirshëm që ecën para edhe kundër ndalet. Dhe ecën para dhe s’ke ç’t’i bësh, sepse çdo qëndresë kundër saj është e pashpresë”.

“Ajo shtyn gjërat”, më thoshte Bexhoja, “deshëm apo nuk deshëm të shohim”.

Ai kish jetuar mes rusëve për një kohë të gjatë.

Nga një vend i vogël që vinte, e kanë konsideruar të parëndësishëm. Duke qenë i parëndësishëm brenda perandorisë, Behgjeti ka mësuar shumë nga jeta brenda saj. Ka mësuar fuqinë, përjetimet, qëndrimet dhe vendimet e mëdha. Ka mësuar për rrëzimin e pushtetit, por më e rëndësishmja që di, është sesi Putin u bë i pari. Dhe rrëfimi është më shumë se film.

Pyetja është: Si u bë Mbretnesha e Britanisë sebep që Putini të jetë ky që është sot?

Buzë liqenit të Luganos po fliste thjesht për bosin e luftës: PUTININ.

Behgjeti po kujtonte kohën kur Putini kishte qenë afër tij. Pa e njohur dhe pa e ditur se çka do të ndodhte një ditë me botën dhe me luftën.

Rrëfimi është ky:

Ishte qershori i vitit 1994.

Mbretnesha e Anglisë, prej kohësh, i kish shkruar Jelcinit, Presidentit të Rusisë, që kishte përmbysur komunizmin në Rusi me revolucion, se dëshironte të vizitonte Shën Petersburgun (Leningradin komunist) në muajin tetor.

Rusia ishte e varfër. Pa hotele të bukura dhe pa kushte që ajo, Mbretnesha, të rrinte e qetë në hapësirat e qytetit të lënë anash nga komunistët.

“Më thirri Jelcini”, më rrëfente Behgjeti.

Kryetari Jelcin kishte një hall të madh: si ta bënte një strehë të mirë për Mbretneshën? Jelcini e donte që Perëndimi të afrohej dhe ky ishte rasti. Ta sajdiste sa më mirë Mbretneshën.

Behgjeti dhe “Mabetex” në atë kohë po punonte punët më delikate të shtëpisë politike më të madhe në botë. Një ndërtesë që ishte shkatërruar nga tankset gjatë kohës kur Jelcin po përmbyste pushtetin dhe komunistët.

Behgjeti kishte udhëtuar edhe më herët në Rusi dhe në vitet ’70 dhe ’80 kishte takuar Jelcinin, atëbotë si lider komunist lokal që merrej me procesin e ndërtimit të fabrikave të reja.

Presidenti Jelcin ishte kujtuar se në një lagje aristokrate në Petersburg kishte shtëpi të bukura, por që ishin të zbrazëta dhe të shkatërruara. Ishin lënë bosh me një vendim të komunistëve, pasi kishin përzënë nga aty të gjitha familjet me nam të Rusisë Cariste.

“Do shkojmë atje dhe të shohësh a mund të bëjmë diçka”, kishte thënë Jelcin.

Me avion të shtetit kishin udhëtuar për S. Petersburg, së bashku me Presidentin Jelcin dhe njeriun më të afërt të tij, Borodin.

Kremlin the Residence of the President of Russian Federation - Mabetex Group

Rrugës për atje kishin kuptuar që kryetari i qytetit kishte hatërmbetje me Jelcinin dhe kishte zbuluar një konferencë për të ikur nga takimi. Por kishin lënë në pritje nënkryetarin e S. Petersburgut.

Të tre kishin hyrë në ndërtesën e qeverisë së S. Petersburgut dhe nënkryetari iu kishte ofruar mirëseardhje dhe kujdes.

“Si quheni ju?”, e kishte pyetur Jelcin, nënkryetarin e qytetit.

“Vladimir Putin”, qe përgjigjur ai.

“Kryetari ka shkuar për një konferencë në Evropë dhe më la porosinë që t’iu ndihmoj për të gjitha kërkesat që keni”, ia kish kthyer Putin.

Duam të shkojmë në lagjen e braktisur, të shohim çka mund të bëjmë, për t’i ofruar Mbretneshës një qetësi dhe një pritje siç e meriton.

“Ky është Behgjet Pacolli, mik imi”, fliste Jelcin, “që do të merret me gjithë ndërtimin dhe ristrukturimin e një pjese të lagjes. Me mua është edhe njeriu më i afërt i imi, Borodin”.

Në veturë ishin ulur Vladimir Putin, si shofer i veturës zyrtare, dhe Behgjet Pacolli, dhe, prapa, Jelcin me Borodin në një veturë të dytë.

“Lagjja ishte plot me drunj të gjatë”, më thoshte Behgjeti. “Ishte një mal dhe kishte mbetur e paprekur. Komunistët kishin ruajtur pronën të paprekur, por natyra kishte filluar t’ia jepte nurin e vdekjes”.

“Këto janë shtëpitë, Behgjet. Nuk duhet të më thuash që nuk bëhen. Ke tre muaj kohë që t’i përfundosh”.

Behgjetin e kishte kapluar frika e kohës.

Në ndërtim duhet kohë dhe secila pjesë e do përkushtimin e vet.

“Si të bëhej diçka që gati ishte e pamundur”, më tregonte Behgjeti frikën e tij.

“Nuk guxoja t’i thosha ‘jo’ dhe ta zhgënjeja. Kisha marrë aq shumë në ndërtim në Moskë sa dukej e pamundur të thosha jo”, më thoshtë Behgjeti.

“I thashë, që do e bëj”, tregonte Behgjeti.

Ai kishte kërkuar që Borodin të ndihmonte në logjistikë, sepse kishte prejardhje nga S. Petersburgu.
Por, jo.

Aty u paraqit një vullnetar për të ndihmuar në gjithë projektin. Ai ishte Vladimir Putin.

Rrugës duke shkuar për aeroport, Putin i kishte kërkuar që t’i bënte një nder. Ta largonte prej aty ku ishte dhe ta dërgonte në Moskë.

“Nuk e kam atë fuqi”, i kish thënë Behgjeti-Putinit. “Por, do e shikoj”.

Ai, Putin, i kish premtuar Behgjetit që do ta ndihmonte në të gjithë projektin. Ishin përshëndet me përqafim, me shpresën që Behgjeti do të fliste ndonjë fjalë të mirë për Putinin.

“Natyrisht”, tregonte Bexhoja, “se nuk e kishte pas ndër mend t’i thoshte askujt asgjë”.

Me të arritur në Moskë, derisa ishim në avion, Borodin merr një telefonatë nga motra e tij, që jetonte në S. Petersburg.

I kishin burgosur djalin për një gjë serioze. Mund të ishte përplasje bandash, apo marrje droge.

“Behgjet, e ke avionin këtu”, i kishte thënë Borodin. “Duhet të nisemi urgjent se kam një problem në familje”.

Rrugës, Borodin i tregon rrëfimin për djalin e motrës që tashmë kishte përfunduar në burg.

“Ta marrim atë mikun tonë”, i ishte përgjigjur Behgjeti. “Ndoshta kryen punë!?”.

“Unë s’e bëj dot”, kishte thënë Borodin.

Behgjet Pacolli i telefonoi Vladimir Putinit dhe i kërkoi një nder në emër dhe për Borodin.

Me të arritur atje, Vladimir Putin e kishte përfunduar çështjen dhe i kishte dhënë fund vuajtjes dhe frikës së motrës së njeriut më të fuqishëm në zyrën e Jelcinit.

“Këtu është fillimi i fuqisë së Putinit”, më thoshte Behgjeti.

Rrugës, Putin, prapë i kishte kërkuar Behgjetit t’i thoshte Jelcinit për transferim.

“Jelcin ishte njeri i rëndë për këto gjëra”, rrëfen Behgjeti, “por e gjeta rrugën t’ia hapja këtë Borodinit”.

“E bëra edhe për një arsye timen, sepse më duhej ndihma e tij në logjistikë dhe në rregullimin e gjërave me vijë shtetërore. I thashë Borodinit: ‘Putin don të vijë në Moskë’. E bëra zemrën gur, i thashë”, më thoshte Bexhoja.

“Po s’kam ku ta çoj”, i kish thënë Bexhos.

“Po bëje zëvendëskryeministër, apo një post formal”, kish propozuar Behgjeti, siç e bën me shpejtësi secili biznesmen për të rregulluar punë.

Të gjithë biznesmenët kanë një logjikë praktike. Asnjëherë nuk mendojnë për pasojat e tjetrit, vetëm kanë dëshirë të përfundojnë punë. Edhe dëshira e Bexhos për të kryer punë, me shpejtësi, kishte dhënë propozimin e lehtë.

Hiç më pak se zëvendëskryeministër, pa e çarë kokën se çka i bie dhe çfarë peshe ka ai post.

“Po janë 16 Behgjet”, i kish treguar Borodin.

Këtu nuk kishte përfunduar e tëra për jetën politike të Putinit.

Behgjeti i ishte kthyer punës dhe i duheshin tre muaj për të përfunduar strofullin e Mbretneshës.

Kush ishte njeriu që i doli në krah dhe e ndihmoi me të gjitha gjërat që i duheshin?

Më në fund, ndërtesa ishte kryer. Kishte marrë pamje të mrekullueshme. Në mesin e shtatorit, një muaj para afatit, gjithçka ishte kryer.

Por, duhet ta shihte Presidenti Jelcin se çka ishte punuar.

“Mrekulli”, kishte thënë Jelcin. Në dhomë ishte vetëm Borodin dhe Jelcin dhe disa prej njerëzve të Behgjetit që kishin bërë mrekulli me kohën dhe ndërtimin.

“President, faleminderit për përqafimin dhe për fjalët që m’i the, por gjithë kjo punë nuk ishte bërë pa ndihmën logjistike dhe të mrekullueshme të një njeriu”.

“Kush është ai?” kish pyetur Jelcin.

“Nuk qenka këtu…”, ia kish kthyer Behgjeti, i cili më rrëfeu për rastin, “është në pritje të dera”, i kishte thënë Jelcinit.

“Vladimir Putin, eja këtu, dëshiron të të takojë Presidenti”, e kish thirrur Behgjeti-Putinin.

“Faleminderit djalosh, për ndihmën dhe për kujdesin që ke bërë për mikun tim, Behgjet!” Kaq ishte përshëndetja e Jelcinit.

Mbretnesha kishte mbërritur më 14 tetor dhe kishte qëndruar deri më 17 tetor. Por, një gjë, kish  mbetur e papërfunduar. Si t’i bëhej Putinit një vend në Moskë?

Pas pak ditësh, shefi i FSB (Federal Security Service) Ruse kishte dhënë dorëheqje.
Borodin, në çast, i kishte telefonuar Behgjetit.

“Tani, ka një vend për atë mikun e S. Petersburgut. Lajmëroje ti i pari”, kishte thënë Borodin.

Putin arrin në Moskë.

Bëhet shef shërbimi, Kryeministër dhe President.

Njeriun e parë që s’e do askund afër, as në Rusi dhe as me punë në Rusi, e kishte pikasur. Ai quhej Behgjet Pacolli.

Si të gjitha historitë e liderëve diktatorë. E vrasin historinë e vet dhe rrugën e ardhjes.

Por, rrëfimi mbetet.

Në konferencën për shtyp e pashë Zelenskin dhe kujtoja Behgjetin. Të dy, pjesë të historisë.

Njëri që e kishte bërë Putinin të qeshte në Teatrin e Moskës me komedinë e tij dhe, tjetri, me rastësinë e tij të kohës, ia kishte nisur rrugën drejt pushtetit.

Zelenski po e shihte luftën me pafuqinë e tij.

E shikoja në sy dhe lodhja s’po i ndahej. Ai kishte mbetur në zotësinë e tij të përsëritjes dhe s’kishte frymëzim për asgjë.

Atë ditë ishte zënë me gjeneralët e tij dhe të gjithë në Kiev flisnin për mungesën e gazit. Jo për gazin veror, sa për dimrin që po vinte.

Dhe, dimri në Ukrainë kafshon rëndë, kurse Macron, i vetmi që kishte ndjenjë pragmatike, do t’i thoshte një ditë më vonë, Zelenskit dhe botës, se duhet të kujdesemi që Putin të mos poshtërohet.

Vdekja e Kievit që po shihja me sy. Pa shenja lufte, po me shenja ushtrie dhe ushtarakësh, po merrte shenjën e zotësisë së frikës. Sepse zoti i tyre, Zelenski, kishte kohë që kishte ngritur në piedestal Zotësinë e përsëritjes.

Kryeministri shqiptar, në konferencë për shtyp, po tregonte shije dhe elokuencë. Po tregonte vërtet vlera në fjalitë e tij. I kujdesshëm në çdo gjë që thoshte. Fjalitë e tij ishin kthyer në patos, sepse përfaqësonte shtetin që nuk mund të ndërronte asgjë në jetën e njerëzve atje.

Por, tregoi që gjuha dhe fjalitë janë fuqi në vete. Ndonjëherë, më të fuqishme se armët. Por, asnjëherë, nuk të nxjerrin nga pushtimi. Fjalitë kanë kuptim vetëm kur e dinë çka është e mundshme.

Kryeministri shqiptar e tha më së miri.

Fjalët “fundi i historisë” në këtë udhëtim nuk kanë shkaktuar ankth, as mllefosje.

Por, një gjë e di, “Slava Ukraini”, nuk besoj se duhet të mbetet parullë. Por, edhe si ndjenjë po zbehet.

Sepse Zelenski dukej vetëm, kurse Ukraina po dukej e pushtuar. Ajo çka mbetet prej saj është vetëm një shtet i ri. Me identitet të ri dhe me një forcë identitare që vjen nga lufta.

Ajo që mbetet nga Ukraina dhe që bëhet shtet, shkon shumë me atë thënien e Napeolonit: “Është mirë të dorëzohesh nëse e di që nuk fiton të gjithën”.

Edhe kur e di që, as Evropa dhe as Amerika, nuk të shpëtojnë nga frika. Sepse edhe vetë janë të frikësuar.

Të frikësuarit nuk të ndihmojnë dot. Ata të mbajnë, por po të ndihmojnë në vallen e padobishme drejt fundit të një historie me dhimbje të shekullit të 19-të.

Por, këtë radhë, me bombë atomike të ngritur lart.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com


Lajmet kryesore