Libra

Katallani apo katalanasi


Në Ballkan figura e katallanit ose “përbindëshit gjakatar” që përndjek fantazitë e fëmijëve apo mbush folklorin e kulturës në këtë rajon – ka një lidhje historike me katalanasit.

Arsyeja prapa kësaj fame lidhet me një fushatë ofensive të një ushtrie mercenarësh të quajtur “Almogavars” në Ballkan.

Mercenarët katalanas përveçse shkatërruan Greqinë dhe një pjesë të Anadollit, i korrën fitoret përmes mizorive.

Duhet thënë se asokohe, kur flitej për “katalanasit” nuk ishin katalanas siç i njohim ne sot.

Historiografia dhe romantizmi katalanas i kanë veshur gjithmonë këta mercenarë si pushtues idilikë katalanas. Por në të vërtetë, cilët ishin Almogavarët?

Në fillim të shekullit të 14-të, kur filloi ofensiva katalanase në Lindje, Evropa u nda në mbretëri të panumërta që luftuan me njëra-tjetrën dhe përdornin mercenarët që mblidhnin haraçet e tyre përmes plaçkitjes.

Almogavarët

Sa për katalanasit, trupat e Almogàvers, të papunë pas pushtimit të Siçilisë, ishin të përbërë nga njerëz nga të gjitha anët e Kurorës së Aragonës.

Almogavar ishte një këmbësor, i cili luftonte me armë të vogla, flokët dhe mjekra i ngjanin atyre të vikingëve.

Por përveç forcës dhe vendosmërisë së tyre, ata ishin shumë dinakë dhe të aftë për t’u përshtatur me kushtet e ndryshme të një beteje.

Emri “Almogavar” e ka origjinën nga fjala arabe “Al-mugawir”, që do të thotë “të hysh në territorin e armikut”.

Kujtimi i pranisë katalanase në zonat ballkanike, pas më shumë se shtatëqind vjetësh, është akoma gjallë në shprehjet dhe frazat popullore që pasqyrojnë një pikëpamje negative për katalanasit.

Nga greqishtja “hakmarrja e katalanasve le të bjerë mbi ty”, deri te shprehjet si “katalanas” ose “bir i katalanasve” ​​që në Bullgari do të thotë njeri i keq dhe torturues.

Një histori e vogël për fëmijë e quajtur “Qerosi dhe Katallani” është shumë popullore në Shqipëri.

Gjatë historisë një hero shqiptar vendas mposht katalanasin, i cili mbërrin nga deti duke pështyrë zjarr dhe duke vrarë gjithçka që ai gjen.

Një thënie tjetër, ndoshta më domethënëse, e ka origjinën nga rajoni i Parnassus: “Ikni nga turqit për të rënë në duart e katalanasve”.

Tradhtia e Bizantit

Situata e tmerrshme e shkaktuar nga Almogavarët në ishullin e Siçilisë e bëri Mbretin Frederik II t’i vendosë ata në një udhëtim në Greqi, ku Perandori Andronicus II kërkoi shërbimet e tij për të luftuar osmanët që përparonin në Anadoll vit pas viti.

Vendimi i perandorit do të pasohej nga një katastrofë. Almogavarët mbërritën në Greqi të komanduar nga Roger de Flor para 8 mijë burrave dhe 36 anijeve, dhe u pritën nga i njëjti perandor i cili i ofroi kapitenit katalanas asgjë më shumë dhe asgjë më pak se dorën e Princeshës Maria Asanina, vajza e Carit të Bullgarisë.

Konflikti nuk vonoi të shpërthejë me një rezultat të përgjakshëm që do të niste masakrën katalanase në tokat bizantine me 3 mijë vdekje gjenoze, në të ashtuquajturën “therje të gjenovezëve”.

Perandori shpejt kuptoi se duhej të urdhëronte katalanasit sa më shpejt që të përmbushnin misionin e tyre: të mposhtnin osmanët që kërcënonin kufijtë e tyre në Anadoll dhe në fund të shërbimeve të tyre të ktheheshin nga kishin ardhur.

Abuzimet dhe plaçkitjet katalanase vazhduan pa u ndalur, ashtu si edhe fitoret mbi turqit.

Konfliktet e brendshme me aleatët e Kompanisë dhe anëtarët e tyre, të cilët po kundërshtonin pushtimet, i bënë pre të lehtë për bizantinët, të cilët gjithnjë e më shumë i shihnin ata si pushtues të pastër të paskrupullt dhe pa asnjë respekt për banorët e tyre.

Mercenarët katalanas duheshin dëbuar nëse nuk donin të humbnin respektin e popullsisë së tyre.

Tradhtia bizantine u servir me një fund krejt tragjik.

Djali i perandorit, Michael IX, u pajtua me mercenarët për të vrarë Roger de Flor dhe për të shfarosur Kompaninë në qytetin e Adrianopojës.

Këtë herë masakra pothuajse përfundoi me vetë katalanasit dhe mbetjet e kompanisë do t’i jepnin kuptim të vërtetë termit “katalanas” në Ballkan.

Kjo e fundit do të fshihej mizorisht nga hordhitë e tërbuara katalanase në dy vitet pasuese.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com


Lajmet kryesore