Green Lungs: Ndotja e Tiranës u heq 184 ditë jetë qytetarëve

Green Lungs (Mushkëritë e Gjelbra) ka kryer një vlerësim të detajuar të ndotjes në qytetet kryesore të Shqipërisë.

Tek përmbledhjet e ndryshme, ku përfshihet trevjeçari i fundit 2018-2021, bie në sy fakti që Tirana tejkalon normat e dyoksidit të nitrogjenit, që është dhe shkaktar i kancerit.

Nga 40-60 µg/m³, që është standardi i kërkuar në Tiranë, përllogaritet rreth 117 µg/m³.

Gjatë studimit ngrihet shqetësimi i taksës së Karbonit dhe mungesës së investimeve për mbrojtjen e mjedisit. Çmimi fundor i naftës, sipas publikimit, 3 lekë/litër shkon në buxhet të shtetit si taksë e Karbonit.

Gjatë 2017-s, në Shqipëri janë tregtuar rreth 832kton/naftë. Pra, mesatarisht, 10 deri në 20 milionë euro të ardhura gjenerohen vetëm nga taksimi i saj. Sakaq, sipas të dhënave të publikuara, nuk ka pasur investime specifike në reduktimin e emetimeve në ajër nga transporti apo ndërtimi.

Burimet ndotëse

Nga sektori i transportit, shkarkimin e ndotjes më të madhe në ajër e shkaktojnë automjetet private. Këto të fundit nuk arrijnë dot të djegin lëndën djegëse, në mënyrë të plotë për shkak të amortizimit. Kjo flotë makinash është përgjegjëse, sipas statistikave të publikimit, i të paktën 2 mijë e 518kton ndotës të shkarkuar në ajër çdo vit.

Flota e vjetër e automjeteve të tonazhit të rëndë shkakton 489kton ndotje, flota e automjeteve të shërbimeve publike janë përgjegjëse për 271kton, ndërkohë që autobusët dhe transporti publik shkarkojnë të paktën 22kton ndotje në ajër.

Ndërtimi është një burim tjetër madhor i ndotjes, që mban përgjegjësi për 600kton ndotje kryesisht në grimca të imta dhe pluhura.

Industria, klasifikohet e treta nga burimet ndotëse, edhe pse publikimi bën një sqarim mbi problematikën e burimeve apo raporteve vjetore të ndotjes së shkaktuar nga ky sektor. Banesat janë shkarkuesit më minimal të ndotjes.

Zonat ku ndotja krijon probleme në raport me shëndetin publik në Tiranë janë aksi Shkolla Teknologjike – Astir – Doganë, Kryqëzimi i Rrugës së Elbasanit, Rrethrotullimi i Universitetit Ekonomik, Blloku, Piazza Italia, Kryqëzimi 21-Dhjetorit, Kryqëzimi Vasil Shanto, Rrethrotullimi Zogu-Zi dhe Kombinati.

Vlerësohet se të paktën 160 mijë deri në 200 mijë qytetarë janë të rrezikuar nga ekspozimi në bazë ditore ndaj ajrit të ndotur, ndërkohë që 350 mijë qytetarë mendohet të jenë të ekspozuar ndaj ndotjes akustike në bazë ditore.

Zhurmat, si fenomen shqetësues në qytet

Studimi nxjerr se është e njëjta problematikë si me ajrin, nuk monitorohet dhe masat që merren janë të papërfillshme për të pasur efekt të menjëhershëm apo qoftë edhe afatmesëm.

“Është vërtet shqetësuese që mbrëmjet dhe mëngjesi herët në Tiranë të karakterizohet nga tejkalimi me 26% i nivelit të lejuar të zhurmës”, cilëson raporti.

“Pikërisht atëherë kur qytetarët janë pushim dhe në qetësi, kjo ndikon absolutisht në performancën e tyre ditore, në nivelin e shtuar të stresit, si edhe në humbjen e fokusit”.

Gjelbërimi Urban

Publikimi sqaron se në planifikim aplikohet parimi që për çdo qytetar të kishte minimalisht 2.5m2 gjelbërim në lagjen e tij ose në të gjithë vijën e verdhë të qytetit (pra zonën urbane) rreth 7m2.

“Në asnjë nga rastet ky standard nuk përmbushet, madje nuk arrihet as gjysma e saj sikur të përfshish edhe Liqenin Artificial dhe Kopshtin Botanik e Zoologjik në përllogaritje”.

“Ajo që kemi vënë re nga analiza është se në dekadën e fundit, Tirana ka humbur 58ha sipërfaqe të gjelbër brenda vijës së verdhë të qytetit. Ekuivalent i 82 fushave të futbollit në nivel qyteti”.

Shëndeti Urban

Sipas raportit të publikuar, ne jetojmë në një qytet që, ekonomikisht, mund të jetë premtues, por nga ana shëndetësore është tepër i pakëshillueshëm.

Në raportin e Agjencisë Europiane të Mjedisit për vitin 2019, lidhur me cilësinë e ajrit, megjithëse për Tiranën u referohen të dhënave të vitit 2013 arrin të identifikojnë ndikimin në jetëgjatësinë e qytetarëve të ekspozuar ndaj një ndotjeje të atillë.

Referohet se, të paktën 5 mijë e 400 vdekje çdo vit, janë të lidhura ngushtësisht me cilësinë e ajrit.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.