Zgjedhjet në Francë kanë treguar rënien e kordonit sanitar që për dekada e mbajti Rassemblement National jashtë pushtetit dhe sistemit.
Dhe kështu, pas Amerikës dhe Italisë, është radha e Francës. Mutacioni i parë i së djathtës ndodhi në Shtetet e Bashkuara, ku në vitin 2016 Donald Trump pushtoi dhe transformoi Partinë Republikane.
E dyta në Itali, ku kundërshtarët e së majtës kaluan fillimisht nga Democrazia Cristiana te Berlusconi, pastaj nga Berlusconi te Salvini dhe te më solidja Meloni.
Të dielën e djathta franceze kaloi nga trashëgimtarët e De Gaulle tek ata të Vichy dhe Algjerisë Franceze, të një France provinciale dhe të zemëruar që mendonte se ishte e mundur nga historia.
Dhe historia do të tregojë nëse Macron ishte njeriu që vonoi këtë metamorfozë shqetësuese, apo ai që ia dorëzoi Francën të djathtës së re. Të dielën në mbrëmje presidenti provoi kartën e dëshpërimit: qëndresën.
Tërheq kandidatët e tij, aty ku “një demokrat” mund të mundë një lepenist.
Në fakt, një aleancë me të majtën.
Njeriu më i largët prej tij në atë kamp, Jean-Luc Mélenchon, u përgjigj menjëherë po. Në shumë zona, mekanizmi i balotazheve të së dielës së ardhshme lejon pjesëmarrjen edhe të vendit të tretë.
Mélenchon tha: aty ku jemi palë e tretë, do të tërhiqemi.
Të njëjtën gjë do të bëjnë edhe kandidatët e Macron.
Kjo lëvizje dëshpërimi ka të ngjarë të pengojë Marine Le Pen dhe kandidatin e saj për kryeministër, Jordan Bardella, të marrin një shumicë absolute. Por ai vështirë se do të jetë në gjendje të ndërtojë një program koherent qeveritar.
Franca po përballet me një periudhë pasigurie. Dje u bë mobilizimi i kërkuar nga presidenti.
Tetë milionë francezë më shumë morën pjesë në votim sesa në zgjedhjet evropiane; megjithatë ata nuk u mobilizuan për të, por kundër tij.
Mbetet për t’u kuptuar se çfarë ka ndodhur dhe si.
Përtej Alpeve, metamorfoza e së djathtës ka qenë më e ngadaltë se në Itali, sepse Franca është një demokraci më e vjetër dhe një shtet akoma më i vjetër, në të cilin paragjykimi antifashist ka rrënjë më të thella.
Por metamorfoza ndodhi gjithsesi. Tabuja është thyer.
Kordoni sanitar që për dekada mbajti jashtë pushtetit Frontin (tani Kuvendin) Kombëtar dhe sistemit tashmë ka rënë.
Sigurisht, e djathta ekstreme ka derdhur shumë ujë në verën e saj, ose më mirë në mushtin e saj: klani breton që e kontrollon atë ka kaluar nga dekani Jean-Marie, i dënuar në gjykatë se nuk e ka mohuar, por ka nënçmuar Shoah-un (me këtë kriter do të ishte dhjetëra politikanë italianë në Guantanamo), te vajza e tij Marine, e cila e siguroi dikur Corriere della Sera në një intervistë se ajo “nuk e kishte gjykuar kurrë një qenie njerëzore nga ngjyra e lëkurës së tij, nga vendi nga vinte, nga perëndia të cilit iu lut” , te Bardella 28 vjeçar.
Fituesi i shpallur i këtyre zgjedhjeve deri tani nuk ka menaxhuar as një godinë dhe nuk ka treguar të di shumë më tepër se sa të ketë një pamje të këndshme, një fizik të stërvitur dhe të mbajë një fjalim të rrjedhshëm.
Por pasi u fejua me një mbesë të Marinës me emrin shumë breton Nolwenn – që do të thotë “i bardhë” – ai u preferua si delfin i saj karshi mbesës tjetër Marion, e cila tani është kthyer në radhët e partisë sërish.
Le Monde publikoi një dosje që demaskoi dhjetëra racistë dhe ksenofobë të deklaruar mes kandidatëve lepenistë.
Por këto janë gjëra që nuk lëvizin më shumë vota.
Sepse modeli nuk është më djathtas-majtas, por më tepër nga lart-poshtë, fituesit dhe humbësit e botës globale, ata që përfshihen dhe përjashtohen nga sistemi, ata që po bëjnë mirë dhe ata që po bëjnë keq.
Dhe duke qenë se ka gjithnjë e më shumë humbës, Macron humbet, e majta ekstreme përparon dhe dyshja Marine-Bardella konfirmon veten.
Fakti mbetet se për gjysmën e Francës klani Le Pen në pushtet është një tronditje.
Nëse ai ka një shumicë absolute të dielën e ardhshme, do të ketë pasoja.
Në banlieu dhe në tregje, në periferi të banuara nga emigrantë të brezit të dytë dhe të tretë – të cilët nuk votuan ose votuan majtas – dhe në agjencitë e vlerësimit, të cilat tashmë kanë ulur borxhin e madh publik francez, në terma absolutë më i larti i Evropës (Italia mund të kalojë Francën për sa i përket borxhit për frymë).
Dhe fantazma e sigurisë së Lojërave Olimpike tashmë po afrohet, me ceremoninë e “hapur” përgjatë Senës, e cila do të ishte e vështirë për t’u menaxhuar në çdo rast, aq më pak me një ministër të ri të Brendshëm dhe banlieut shumë të zemëruara.
Nëse llogaritja e Macron ishte të injektonte Francën me një vaksinë, të linte të djathtën ekstreme të qeverisë për tre vjet për të kuruar vendin nga infeksioni, atëherë pjesa e parë e asaj llogaritje funksionoi mirë.
Problemi është se Macron nuk e donte këtë. Ai donte qartësi. Ai donte t’i vinte francezët përpara një zgjedhjeje edhe më të rëndësishme se ajo e zgjedhjeve evropiane.
Ai shpresonte të bashkonte kampin e tij, atë të moderuar dhe reformist, dhe të përçante kundërshtarët e tij.
Ndodhi e kundërta. Kampi i tij u shpërtheu, me ish-kryeministrin Edouard Philippe, trashëgimtar natyror i Elysee për Presidencë, i cili, për të mos u fundosur me presidentin, e braktisi atë në prag të votimit. Dhe të tjerë iu bashkuan.
Tani, për të shpëtuar veten, Macron duhet ta vendosë veten në duart e Frontit të Ri Popullor, ku populistët e Melenchon, socialistët liberalë të Hollande dhe pro-evropianët e Glucksmann-it janë bashkuar.
Por bashkimi i dy humbësve mund të kufizojë dëmin në raundin e dytë, por nuk bën një fitues.
Mbetet për t’u parë nëse Bardella do të qeverisë realisht dhe si.
Nëse lepenistët do të bënin atë që premtuan, do të ishte fundi i Evropës.
Fundi i parimit themelor: E drejta komunitare mbizotëron mbi të drejtën kombëtare.
Fundi i borxhit të përbashkët dhe i projektit të mbrojtjes së përbashkët, të PNRR, të eurobonove, të solidaritetit evropian me Ukrainën.
Për Francën, një gjysmë-vetëvrasje: sepse forca e Francës është më shumë politike sesa ekonomike; më shumë se Berlini, Parisi ka armën atomike dhe selinë e përhershme në Këshillin e Sigurimit të OKB-së; por pa garancinë financiare të Gjermanisë, Franca nuk do të ishte në gjendje të përballonte borxhin publik prej tre trilionë.
Nga pikëpamja racionale, hapësira politike e Francës është në Evropë; aq më tepër, e njëjta gjë vlen edhe për Italinë.
Por arsyeja ka kohë që po dremit; dhe gjumi i arsyes, nëse nuk krijon përbindësh, mund të gjenerojë ende shumë telashe.
Marrë nga Corriere Della Sera, përshtatur për Albanian Post
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
