Fillimi (dhe fundi) i paqartë i aksionit në Veri

Pa paralajmërim, në paqartësi dhe mungesë informacioni, të hënën e 20 shtatorit (pesë ditë pas fillimit të fushatës zgjedhore) njësitet speciale të Kosovës kanë ndërmarrë një aksion në Veri të vendit për të vendosur reciprocitet për targat me Serbinë.

Asnjë veturë me targa serbe nuk mund të qarkullojë në Kosovë, por duhet t’i vendosë ato të përkohshmet me “RKS”, njëjtë siç veturat me targa “RKS” duhet të vendosin përkohësisht ato serbe, kur futen në territorin serb.

Qeveria e argumentoi aksionin me kalimin e afatit të një pajtimi të mëhershëm dhe bazë kishte një marrëveshje të arritur në Bruksel që në pikën e 16 të saj, i lejonte edhe Kosovës të përdoret tabela të përkohshme.

Kryeministri Albin Kurti, në seancë parlamentare, me dy targa në duar, doli para deputetëve – dhe qytetarëve – duke deklaruar se s’pati opsion tjetër, pos të ndërmerret këtë vendim.

Derisa opozita – e gjitha – e akuzoi se thjesht po e bën për fushatë.

Një lojë e rrezikshme kjo meqë në Veriun përherë të tensionuar veprime të tilla – siç ka treguar e kaluara dhe potenciali i së tashmes – mund të përfundojë me pasoja të mëdha.

Në Serbi, presidenti Aleksandër Vuçiç, mbajti një mbledhje të jashtëzakonshme – një tjetër do ta ketë edhe këtë të martë.

Ai, në stilin e tij viktimizues, tha se “kjo është ditë e rëndë dhe e vështirë” për popullin serb në Kosovë dhe se nuk do kalojë pa pasoja.

Paralajmëroi veprime “që nuk do t’i pëlqejnë fare palës tjetër”.

Në ndërkohë, njëjtë si Policia e Kosovës në Jarinje dhe Bërnjak, situata ka mbetur e bllokuar, dhe veprimet e ardhshme më shumë se strategji operative, ngjajnë në improvizime politike.

Reagimi i zbehtë, sidomos amerikan, ka bërë shumë kë të pyes nëse veprimi ishte në koordinim, apo ndërmarrje krye në vete e ekzekutivit.

Ministri i Brendshëm, Xhelal Sveçla, doli në konferencë për shtyp për sqarim, por pak sqaroi. Tha se u koordinuan me partnerët, por s’tregoi me cilët.

Çfarë shton befasinë e aksionit është edhe fakti se ai vjen menjëherë pas vizitës së emisarit të Bashkimit Evropian për dialogun, Miroslav Lajçak, në Kosovë dhe vazhdimit të kësaj vizite në Beograd.

Ndërsa, në orët e vona të së hënës mediat në Serbi raportuan se autoblinda të ushtrisë serbe po i afrohen kufirit në Jarinje, kurse ato të Kosovës vazhdojnë të qëndrojnë në anën tjetër.

Situata është me potencial të madh shpërthimi, prandaj është vështirë e pranueshme se e tëra është një aventurë mendjeshkurtër e kujtdo, përndryshe do përbënte një nga veprimet më bizare të politikë së pasluftës.

Gazetarë të huaj që i përcjellin zhvillimet në Kosovës, të tillë si Tim Judah, e kanë konsideruar të gjithën si një “mundje duarsh” mes Kurtit e Vuçiç-it, por e cila mund të përfundojë në konflikt të hapur.

Se çfarë do të ndodhë ditët në vazhdim është më e paparashikueshme se vetë starti i këtij zhvillimi.

Policia ka bllokuar veturat me targa serbe. Protestuesit serbë kanë bllokuar pjesën ku ndodhet policia dhe autoblindat serbe me gjasë do bllokojnë pjesën andej-kufirit.

Po nuk u përfshinë ndërkombëtarët në një formë më direkte situata pashmangshëm shkon drejt një “loje me shumë zero”.

 Çfarë ndodhi të hënën në Veri?

Një marrëveshje e arritur me dy korrik të vitit 2011 mes Kosovës e Serbisë për Lëvizjen e Lirë thoshte se dy palët kanë gjetur pajtim që ta zgjidhin çështjen e lëvizje bazuar në reciprocitet.

Pika e gjashtëmbëdhjetë e marrëveshjes, parashihte që edhe Kosova ka të drejtë të përdorë targa të përkohshme për veturat që në vend futen me targa serbe, derisa nuk arrihet një pajtim përfundimtar.

“Pala e Kosovës rezervon të drejtën, pas konsultave me Bashkimin Evropian, të aplikojë targa të makinave të përkohshme po ashtu”, thuhet në marrëveshje.

Kosova, për arsye të ndryshme, nuk e zbatoi asnjëherë reciprocitetin e kësaj pike, derisa autoritetet kufitare serbe detyronin shoferët me targa të Republikës së Kosovës që t’i hiqnin ato dhe të vendosnin disa të përkohshme, gjatë qëndrimit të tyre në Serbi.

Ky reciprocitet u vendos që të fillojë zbatim të hënën.

Aksioni i policisë së Kosovës ndodhi në befasi dhe mungesë paraprake informacioni për publikun.

Por, Albanian Post merr vesh se deri fare vonë as njësitet speciale të policisë, të cilat u zhvendosën në pikat kufitare Jarinje dhe Bërnjak të Veriut të Kosovës, nuk e dinin saktësisht se për çfarë do të ishte ndërhyrja.

Nisja e njësiteve speciale u bë në agimin e së hënës. Por, paraprakisht ishte njoftuar se në atë pjesë policia kishte vendosur disa kontejnerë.

Autoblindat policore u pozicionuan fillimisht në kufij dhe më pas filluan të ndalonin veturat me targa të Serbisë, duke i obliguar shoferët t’i largojnë ato dhe t’i zëvendësojnë me tabela të përkohshme të Kosovës.

Aty edhe u fillua të kuptohej më shumë se për çfarë bëhet fjalë saktësisht.

Jo shumë kohë pas patrullimit të policisë dhe ndaljes së veturave, një turmë qytetarësh serbë të pjesës veriore u grumbulluan afër policisë.

Veç me trupat e tyre, ata rrugën e bllokuan edhe me disa kamionë. Kalimi, si në njërën anë, për shkak të kufirit me Serbinë, si në anën tjetër, për shkak të bllokadës nga protestuesit, u bë pothuajse i pamundur me veturë.

Gazetari i Albanian Post, Valon Rashtiti, që bashkë me ekipin e operatorëve kishte përcjellur aksionin qysh nga nisja prej jugut të Kosovës, raportonte se grupi i policëve ishte stacionuar në një pozicion aspak strategjik.

Protestuesit nuk dëshironin të dëgjonin për lëvizje nga bllokimi i rrugës. Derisa policët fillimisht bën disa tentativa verbale që të argumentojnë me ta për lirim rruge.

Në Serbi politika u alarmua. Një herë lëshoi zëra në media Petar Petkoviç, udhëheqësi i të ashtuquajturës Zyra për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, e më pas paraardhësi i tij, Marko Gjuriq, u lajmërua nga Uashingtoni, ku tash është ambasador i Serbisë, për t’ia tërhequr vërejtjen Kurtit, se “po luan me zjarr”.

Pastaj ishte vetë Vuçiç që me urgjencë thirri mbledhje dhe konferencë për shtyp.

“Ditë e rëndë për serbët” tha ai, “është kjo”.

Derisa, në gjuhën e tij të zakonshme, portretizoi pozicionin e Serbisë “si macja e mbështetur për muri”, duke paralajmëruar kështu reagim të shtetit serb dhe “sosje durimi”.

Në anën tjetër, Albin Kurti dhe ministri i tij Xhelal Sveçla, njëri në Kuvend e tjetri në konferencë për shtyp, artikuluan përse iu desh ta merrnin këtë vendim.

Opozita në Kosovë e pa veprim elektoral, megjithatë, një pjesë e tyre, siç ishte ish-kryeministri Ramush Haradinaj, tha se përkundër që për fushatë, aksionin në vetvete është i drejtë dhe tash “të mbahet”.

Dikur gjatë ditës reaguan edhe nga Bashkimi Evropian.

Ulje tensionesh nga të dyja palët kërkuan ata, përmes zëdhënësit Peter Stano, derisa më vonë, në një komunikim inert edhe Ambasada Amerikane në Kosovë përsëriti kërkesën e evropianëve.

Fare vonë, nga Uashingtoni ku po qëndron për vizitë zyrtare, u lajmërua edhe presidentja e Kosovës.

Vjosa Osmani tha se krejt çfarë po bën Kosova është respektim i ligjit dhe i marrëveshjes së arritur në Bruksel.

Kërcënimet e Serbisë, shkroi ajo, nuk duhet dhe nuk do ta ndalin askënd.

Derisa nata binte, serbët protestues përveç se nuk larguan kamionët, filluan të vendosin edhe tenda afër tyre. Pastaj ndezën zjarr dhe më pas filluan të këndojnë këngë nacionaliste se si “Kosova është Serbi”.

Krejt në orët e vona të natës, disa media – jo edhe ato kryesoret – në Serbi njoftuan se një numër autoblindash po i afrohet kufirit me Kosovën.

Përkundër lajmeve për disa tensione të lehta në Veri, nuk u raportua incidente.

Burimet e Albanian Post brenda strukturave të policisë kanë bërë me dije se deri në orët e para të mëngjesit të së martës gjendja ka qenë e qetë dhe nën kontroll.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.