Ethet e zeza – Berlin

Mbrëmjen e së dielës, më 9 qershor, ndërsa një tërmet filloi të duket nga rezultatet e zgjedhjeve evropiane dhe komunale, presidenti i SPD-së Lars Klingbeil e gjeti veten të ulur në TV pranë kryetares së AfD-së, Alice Weidel.

Lideri i ri duhet të mbulojë shpatullat e kancelarit Olaf Scholz, i cili në fakt u ruajt të mos dilte në publik gjatë atyre orëve.

Klingbeil, një gjigant me fytyrën e një djaloshi të përjetshëm, duket se dëshiron të rrënjosë pak guxim në radhë të parë tek vetja, pas debaklit të socialdemokratëve.

Dhe shqipton një fjali që shkakton bujë. “Sot mendoj se shumë janë zgjuar: nazistët janë bërë më të fortë”, deklaron ai.

Kreu i AfD-së e shikon e skandalizuar. “Kujt i referohesh?” Klingbeil kthehet nga ajo dhe i pëshpërit: “Ti e di mirë kujt”.

Weidel këmbëngul: “A më quajtët mua dhe partinë time naziste?” Kreu i SPD-së nuk përmbahet: “Po”.

AfD kaloi SPD-në dhe mori 16% të votave krahasuar me vetëm 14% të socialdemokratëve. Një goditje epokale.

Në ditët e përvjetorit të vdekjes së ministrit të Jashtëm hebre dhe socialdemokrat Walter Rathenau, i vrarë nga skuadrat e zeza në qershor 1922, parakalimi i ekstremit të djathtë duhet të ketë pasur një shije veçanërisht të hidhur për “të kuqtë”.

Edhe kur nisin të dalin detajet, shumë militantë të partisë së fitoreve të mëdha sociale, më të vjetrit në botë, u përshkon trupin një drithërimë.

Pas një hemorragjie të gjatë që zgjati dekada, SPD-ja ka humbur përfundimisht bazën e klasës punëtore. Që tani voton ekstremin e djathtë.

Në industrinë më të madhe të prodhimit të Evropës, 33% e jakave blu votuan për AfD-në: dhjetë vjet më parë ishte vetëm 10%.

Dhe zhvendosja nga e majta në të djathtë nuk mund të ishte më evidente: nëse në vitin 2014 një e katërta e punëtorëve votonin ende SPD, tani është vetëm 12%.

Përsëri: midis votuesve gjermanë në përgjithësi shfaqet një ndryshim që ka aromën e një tradhtie: 570 mijë votues socialdemokrat votuan për ultra të djathtën.

Një tjetër fushë beteje, një tjetër shuplakë: të rinjtë. AfD mori 16%, njëmbëdhjetë pikë më shumë se pesë vjet më parë. Duke zgjeruar numrin e votuesve për të përfshirë 16-vjeçarët, qeveria Scholz mashtronte veten për të fituar mbështetje më të madhe.

Dhe në fakt, në atë që sot duket si një tjetër epokë gjeologjike, në Kampionatin e fundit Evropian – para Covid-it dhe luftës në Ukrainë, kur miliona të rinj braktisnin shkollën të premteve për të shpëtuar të ardhmen e planetit – “Gruenen” (Të Gjelbrit) kishin marrë një të tretën e votave të të rinjve.

Mirëpo në pesë vjet, dy të tretat e atyre votuesve të gjelbër midis 16 dhe 30 vjeç u kanë kthyer shpinën ambientalistëve.

Shumica – 70% – donin t’i jepnin një sinjal qeverisë “semafor” (siç quhet aleanca në Qeverisje), donin të shprehnin zhgënjimin e tyre për atë që kanë bërë SPD, FDP dhe mbi të gjitha të Gjelbërit që kur janë në ministri.

Por ka një pjesë të konsiderueshme që ka zgjedhur AfD-në jo për protestë, por për bindje.

Për italianen “La Repubblica”, politologia nga Universiteti Kiehl, Paula Diehl, shpjegon se AfD-ja nuk mund të konsiderohet ende një “Volkspartei”, një parti e konsoliduar në çdo shtresë të shoqërisë, “sepse ajo polarizohet ende shumë”.

Megjithatë, e sigurt është se “partitë e tjera po rrënohen. Ato dikur ishin një urë lidhëse midis qeverisë dhe shoqërisë. Por me krizën e përfaqësimit kjo nuk funksionon më dhe ka kohë që është kështu. Tani ne kemi rrëshqitur në krizë të demokracisë”.

Një studim i kohëve të fundit mund të ndihmojë ndoshta për të përshtatur më mirë zhvendosjen djathtas të moshës nën 30 vjeç: “Jugend in Deutschland”, redaktuar rregullisht që nga viti 2020 nga ekipi i Simon Schnetzer.

Sondazhi mes mbi 2 mijë të rinjve nga mosha 14 deri në 29 vjeç nxjerr në pah cilat janë ankthet e tyre kryesore.

Dhe janë pothuajse të gjitha ankthet e injoruara nga partitë tradicionale, veçanërisht nga e majta.

65% e të rinjve janë të shqetësuar për inflacionin, 54% për urgjencën e strehimit, 49% për polarizimin e shoqërisë, 41% për refugjatët.

Temat që praktikisht mungojnë në fushatat elektorale.

Mosbesimi i të rinjve ndaj politikës, ndaj mundësisë për të ndryshuar gjërat, është në nivele alarmante, paralajmëron Schnetzer.

Dhe gjendja e tyre mendore është e tmerrshme: nivelet e stresit dhe të sëmundjeve mendore ngjajnë me ato të pandemisë.

Me pak fjalë, edhe nëse Fondacioni Anne Frank paralajmëroi për suksesin e AfD në Tiktok dhe ftonte partitë e tjera të angazhoheshin më shumë në rrjetin social kinez të dashur nga të rinjtë, arsyet e votës së tyre në të djathtë janë më të thella.

Dhe kështu duhet t’i bëjmë vetes pyetjen: a është e drejtë që Klingbeil e përcaktoi AfD-në si një parti “naziste”?

Në orët pas votimit, harta me ngjyrën Lindjen AfD-së e vendosi si partia e parë në Gjermaninë e vjetër komuniste.

Dukej si “palltoja” e Berlusconit në Sicili në vitin 2001: një manifest, më shumë se një ndryshim gjeografik.

Por nëse shikoni në Perëndim, AfD-ja doli e dyta ose e treta.

Me pak fjalë, kthimi i një “perde të hekurt politike” është një iluzion optik: e djathta ekstreme ka ecur mirë kudo.

AfD-ja, për fat të keq, ka filluar të jetë pasqyra e vendit.

Një studim i nëntorit nga Fondacioni Hans Boeckler zbuloi se votuesit e rinj të AfD-së janë më shpesh gra, janë më shpesh të arsimuar dhe të pasur, janë më shpesh të vaksinuar – e djathta ekstreme është kundër vaksinimit – dhe kujdesen për luftën kundër ndryshimeve klimatike, pavarësisht partisë që është kundër.

Bettina Kohlrausch, drejtoreshë e Institutit Ekonomik të Fondacionit, përmbledh: “AfD-ja ka arritur më shumë se kurrë më parë të arrijë qendrën e shoqërisë”.

Politologu Diehl përpiqet të vërë në perspektivë votimin e së dielës.

“Në Gjermani, disa siguri që ishin ende të forta në vitet 1990 u zhdukën. Pikërisht atëherë filloi një “neoliberalizim” i ekonomisë, i botës së punës dhe i infrastrukturës me qeveritë SPD të Schroeder. Më pas, në vitet e Merkelit, nuk është investuar në asgjë dhe tani gjithçka po shembet. Dhe po shembet ndërsa ne jemi dëshmitarë të një emergjence të gjatë refugjatësh. AfD-ja që thotë duhet të zgjidhim problemin e refugjatëve, heq vëmendjen nga problemet e vërteta. Në fund të fundit është mirë për të gjithë, sepse partitë tradicionale nuk duan të marrin përgjegjësinë për gabimet e tyre të së kaluarës”.

Marrë nga “La Repubblica”, përshtatur për Albanian Post 

Ethet e zeza

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.