Doha-Bejrut, sfida e ndërmjetësve për të shmangur luftën totale

Historia e këtyre orëve për të shmangur luftën në Lindjen e Mesme është një histori fluturimesh natën dhe takimesh sekrete, ndërmjetësimesh të gjata me dyer të mbyllura, marrëveshje që prishen në momentin e fundit, miqësi të vjetra dhe mosbesim.

Kjo përgjatë një qarkoreje politike që bashkon Bejrutin, Dohan, Teheranin dhe New Yorkun.

Në kryeqytetin e Katarit më 15 gusht do të ketë një përpjekje për të ringjallur një negociatë pothuajse të vdekur midis Izraelit dhe Hamasit, nga e cila mund të varen armëpushimi në Libanin jugor dhe mundësia që Irani të pezullojë hakmarrjen e premtuar për vdekjen e Hanyieh.

Domethënë rreziku që të ketë një luftë totale.

Për amerikanët, njeriu kyç është Bill Burns, “Mr Wolf” i diplomacisë i ndërthurur me inteligjencën, kreu i CIA-s që ka 40 vjet përvojë diplomatike pas tij, pjesën më të madhe në Lindjen e Mesme.

“Unë kurrë nuk e kam parë rajonin kaq të nxehtë”, tha ai në shkurt.

Ishte ai që negocioi marrëveshjen bërthamore me Iranin në 2013.

Në dosjen izraelito-palestineze ai punon krah për krah me Abbas Kamel, i cili është diçka më shumë se shefi i spiunazhit egjiptian: Ai është zemra e sistemit të pushtetit të al Sisit.

Së bashku me emirin e Katarit, al Thani, ata kanë për mision afrimin e Izraelit dhe Hamasit rreth planit Biden, i cili parashikon lirimin gradual të pengjeve dhe tërheqjen izraelite nga Rripi, në tre faza.

Me shumë të panjohura: kush do të jetë përgjegjës për sigurinë e kalimit të Rafahut dhe korridorit të Filadelfias, çfarë strukture politike duhet dhënë për periudhën e pasluftës në Gaza, kush do të paguajë për rindërtimin.

Por është i vetmi propozim për të cilin është i mundur një kompromis, i cili ka pasoja deri në Bejrut, ku dje mbërriti protagonisti tjetër i këtyre negociatave globale, i dërguari izraelito-amerikan Amos Hochstein.

I lindur në Izrael, 51 vjeç, zyrtarisht ekspert i energjisë, ai është në fakt ndër këshilltarët më të besuar të Bidenit për sigurinë kombëtare.

Dy vjet më parë ai bëri një lloj mrekullie duke mbyllur marrëveshjen mes Izraelit dhe Hezbollahut për kufijtë detarë.

Për të folur për autoritetin e tij në Liban, ndoshta amerikani më me ndikim në këto anë: pak ditë para 7 tetorit ai u ‘përjetësua’ mes rrënojave të Baalbekut, me pantallona të shkurtra dhe bluzë, në një turne arkeologjik në fortesën e Hezbollahut.

Pa masa të veçanta sigurie.

Bastisja izraelite që vrau numrin dy të Partisë së Zotit, Fuad Shukr, në lagjen fortesë të lëvizjes në Bejrutin e Jugut, megjithatë, e vuri në krizë këtë kapital besimi, përbërësin e nevojshëm për suksesin diplomatik.

“Mos e mirëpritni ndërmjetësin izraelit”, shkroi dje gazeta pranë Hezbollahut, al Akhbar, duke e akuzuar atë se kishte dhënë “garanci për zyrtarët libanezë, përpara vrasjes së Shukr, se Izraeli nuk do të godiste Bejrutin jugor”.

Hochstein nuk e humbi qetësinë, ai u takua me Presidentin e Parlamentit, nëpërmjet Nasrallah, dhe ministra e zyrtarë të tjerë.

“Nuk ka më kohë për të humbur. Ne duhet të përfitojmë nga kjo dritare për të vepruar dhe për të gjetur zgjidhje diplomatike”.

Një marrëveshje në Doha mund të lejojë gjithashtu një zgjidhje diplomatike në Liban, e cila do të shmangte shpërthimin e një lufte të vërtetë.

“Mund të bëhet”.

Edhe për kufirin jugor do të ishte një marrëveshje me faza, fillimisht ndalimi i përleshjeve, pastaj negociatat për kufijtë dhe zbatimi i rezolutës 1701.

Hezbollahu deri më tani ka qëndruar i vendosur në qëndrimin e tij: këtu nuk bëhet fjalë për Libanin, pa armëpushim në Gaza.

Basti amerikan është se armëpushimi në Rrip do ta largonte Hezbollahun nga hakmarrja dhe e njëjta gjë mund të ndodhë me Iranin.

Amir Saeed Iravani, diplomati që kryeson misionin iranian në Kombet e Bashkuara, hyn në lojë në rrugën Teheran-New York.

Irani ka kanale indirekte komunikimi me amerikanët, përmes Zvicrës dhe Omanit, por në New York Iravani flet me shumë diplomatë të tjerë dhe po luan një rol mjaft qendror në këto javë negociatash.

Amerikanët po përpiqen ta shtyjnë Teheranin të përfitojë nga një rezultat politik në këmbim të një lehtësimi të tensionit: më e dukshme do të ishte një armëpushim në Gaza.

Por në prapaskenë po flitet edhe për riaktivizimin e dialogut për energjinë bërthamore.

Një hipotezë e tretë është rifillimi i diskutimeve për të përcaktuar një datë për tërheqjen e trupave amerikane nga Iraku, një objektiv për të cilin iranianët dhe përfaqësuesit e tyre në vend kanë punuar për disa kohë.

Khamenei e konsideroi një fitore politike daljen amerikane nga Afganistani.

Dje foli sërish Lideri Suprem, një fjalim bombastik, i cili për shumë njerëz dukej se përsëriti nevojën për një përgjigje ushtarake: nuk duhet të “përkulemi para kërkesave të armikut”, tha ai, sepse “tërheqja ngjall zemërim hyjnor”.

Por Irani është i vetëdijshëm për rreziqet ushtarake dhe ekonomike ndaj të cilave do të ekspozohej në një luftë me Izraelin dhe Shtetet e Bashkuara.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.