Disidentët kërkojnë veprim nga vendet perëndimore teksa Kina synon kritikët jashtë shtetit

Një hotel në Stokholm, zyra e një agjenti të pasurive të patundshme në Londër dhe një hapësirë mbi një dyqan petësh në Manhattan mund të duken si vende të padëmshme.

Por ato janë ndër disa vende në mbarë botën që kanë qenë mikpritëse të stacioneve të dyshuara të policisë kineze.

Me shumicën e objekteve të identifikuara në Evropë dhe Amerikën e Veriut, qytetarët kinezë që kanë ikur nga shtypja në shtëpi kanë frikë se tani mund të futen në grackën e zbatimit të ligjit të Pekinit.

“Njerëzit kanë frikë se po bëhet e pamundur t’i shpëtojnë represionit kinez edhe në vende si Londra”, ka thënë Simon Cheng, i cili dikur ishte arrestuar në Kinën jugore dhe është themeluesi i Hongkongers me qendër në Londër.

Ekzistenca e stacioneve të policisë u zbulua në fund të vitit të kaluar kur organizata joqeveritare me bazë në Spanjë, Safeguard Defenders, zbuloi në dy raporte të bazuara në kërkime me burim të hapur se të paktën 100 stacione policie ishin krijuar jashtë Kinës nga disa juridiksione të ndryshme të policisë kineze që nga ajo kohë.

Përveç një lokacioni në Dublin që kishte një pllakë përpara ku shkruhej “Stacioni i Shërbimit Policor Fuzhou për Jashtë”, shumica e stacioneve kanë funksionuar në mënyrë klandestine dhe jashtë njohurive të publikut.

Midis komuniteteve të diasporës, stacionet qëndrojnë si një paralajmërim se pa veprime konkrete nga vendet demokratike në të cilat funksionojnë shumë nga objektet e supozuara, do të mbeten pak vende në botë ku ata mund të jenë të sigurt nga shteti kinez.

Pas muajsh mosveprimi, SHBA-të njoftuan arrestimet e para në lidhje me stacionet e policisë kineze javën e kaluar.

Në një konferencë shtypi më 17 prill, Departamenti i Drejtësisë tha se kishte arrestuar Liu Jianwang, 61 vjeç, dhe Chen Jinping, 59, me akuzën e operimit të një stacioni policie në emër të Kinës, duke i akuzuar ata për përfshirje në represion ndërkombëtar kundër anëtarëve të komunitetit kinez të diasporës në SHBA.

Departamenti shtoi se të dy thuhet se pranuan se kishin fshirë korrespondencën me një zyrtar kinez pasi e kuptuan se ishin nën hetim.

Vendet e tjera perëndimore nuk kanë bërë ende përparim në këtë çështje, duke përfshirë Mbretërinë e Bashkuar ku Cheng iu dha azil politik në vitin 2020.

Cheng ka treguar se nuk ishte i befasuar nga zbulimet, duke vënë në dukje marrëdhëniet e ngushta midis disa liderëve të komunitetit kinez në Londër dhe zyrtarëve kinezë jo vetëm në MB, por edhe në Kinë.

Ai beson se prania e stacioneve të policisë kineze është një tregues se zbatimi i ligjit kinez po bëhet më i formalizuar jashtë vendit dhe kjo ka ngjallur shqetësim në mesin e njerëzve të Hong Kong-ut në MB, shumë prej të cilëve u larguan nga qyteti kinez pas imponimit të Ligjit të Sigurisë Kombëtare tre vjet më parë.

“Ne jemi veçanërisht të shqetësuar që stacionet e policisë do të përdoren për të zbatuar Ligjin e Sigurisë Kombëtare (NSL) jashtë vendit”, ka thënë Cheng.

NSL-ja e shpalli të jashtëligjshëm veprimin politik të pa miratuar nga qeveria kineze, por kërcënoi gjithashtu aplikimin ekstraterritorial sipas nenit 38, i cili teknikisht u jep autoriteteve kineze fuqinë për të ndjekur penalisht ata që akuzohen për shkelje të dispozitave të tij kudo në botë.

Ndërkohë, në Stokholm është i shqetësuar edhe themeluesi i Komitetit Suedez të Ujgurëve, Shukur Samsak.

Ai e sheh stacionin e policisë kineze si një shenjë të rritjes së mbikëqyrjes kineze të komunitetit ujgur në Suedi.

Krijimi i stacioneve të dyshuara të policisë kineze jashtë shtetit pasqyron rritjen e shtypjes në vetë Kinën, e cila është bërë endemike që kur presidenti Xi Jinping erdhi në pushtet në 2012.

Tani në një mandat të tretë të paprecedentë dhe i vendosur për të sunduar përgjithmonë, Xi ka kryesuar një goditje ndaj zërave kundërshtues nga shoqëria civile te aktivistët dhe gazetarët, dhe ka zgjeruar sistemin kinez të paraburgimit dhe burgosjes.

Një goditje shumë e trumbetuar ndaj korrupsionit ka goditur gjithashtu sipërmarrës dhe zyrtarë të shquar, duke përfshirë presidentin e parë të Kinës të Interpolit, i cili ishte me qendër në Francë dhe u zhduk në një udhëtim në Kinë në shtator 2018.

18 muaj më vonë, Meng Hongwei u shpall fajtor për korrupsion nga një gjykatë kineze dhe u dënua me 13 vjet e gjysmë burg.

Sakaq, operacioni i stacioneve policore jashtë shtetit është një zhvillim i madh në zbatimin e ligjit kinez, jo më pak për shkak se objekte të tilla jashtë një kompleksi diplomatik janë në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare.

Në tetor të vitit të kaluar, zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme kineze Wang Wenbin hodhi poshtë akuzat se Kina po drejton stacione policore ilegale si “thjesht të pavërteta”.

Ai i karakterizoi stacione të tilla si “qendra shërbimi” të synuara për qytetarët kinezë që kishin nevojë për ndihmë me detyra administrative si rinovimi i pasaportave, gjë që ishte veçanërisht e vështirë për kinezët që jetonin jashtë shtetit gjatë pandemisë kur Kina u mbyll nga bota.

Por Wang nuk shpjegoi se pse një punë e tillë do të duhej të kryhej fshehurazi.

Laura Harth, drejtoresha e fushatës për Safeguard Defenders, është skeptike ndaj mohimeve kineze.

“Ne gjithashtu zbuluam se ka një stacion policie në Frankfurt jo shumë larg një prej konsullatave më të mëdha kineze në Evropë, kështu që nëse ata thjesht do të ofronin shërbime konsullore pse do t’u duhej një hapësirë për këtë pikërisht pranë një konsullate të madhe që tashmë ofron këto shërbime ?”, pyet ajo.

Edhe nëse stacionet e policisë janë me të vërtetë qendra shërbimi që ofrojnë shërbime administrative, operimi i zyrave të tilla nga vende të pazbuluara në vende të huaja do të mbetej i paligjshëm sipas ligjit ndërkombëtar.

“Autoritetet kineze nuk i kishin informuar vendet pritëse ose nuk kishin marrë pëlqimin për të krijuar dhe operuar shërbime të tilla, kështu që në secilin rast ato janë të paligjshme”, ka theksuar Harth.

Dhe teksa  disa nga këto stacione mund të kenë ofruar shërbime administrative, qëllimi i tyre shkon përtej kësaj.

Disidenti kinez Wang Jingyu ka thënë se ai u ndoq nga policia kineze në Holandë dhe mori telefonata nga njerëz që pretendonin se ishin nga një stacion policor kinez në vend.

Ata e kërkuan vazhdimisht që të kthehej në Kinë.

Si në mediat kineze vendase ashtu edhe në diasporë, ka pasur histori të shumta të përfaqësuesve nga disa juridiksione të ndryshme të policisë kineze që pranojnë dhe lavdërojnë krijimin e zyrave të policisë kineze jashtë shtetit në të gjithë botën dhe rolin që këto kanë luajtur në kthimin e rreth 230 mijë qytetarëve kinezë në Kinë për t’u përballur me akuzat për kriminalitet.

Për të bindur kinezë të tillë jashtë shtetit që të kthehen në Kinë për ndjekje penale, autoritetet kanë synuar gjithashtu anëtarët e familjes duke përdorur kërcënime dhe frikësim për të siguruar një kthim “vullnetar”.

Kur ata arrestohen dhe dërgohen në Kinë, dënimi i tyre është kryesisht një përfundim i paramenduar. Gjykatat kineze, të kontrolluara nga partia komuniste, kanë një shkallë dënimi prej më shumë se 99 për qind dhe gjatë paraburgimit dhe gjykimit të pandehurit shpesh nuk mund të komunikojnë me avokatët e tyre.

Burgosja është bërë gjithashtu gjithnjë e më e errët vitet e fundit, pasi gjithnjë e më shumë njerëz drejtohen përmes asaj që njihet si Mbikëqyrja Rezidenciale në një Vend të Përcaktuar, një formë ndalimi sekret dhe jashtëgjyqësor dhe sistemi Liuzhi ku njerëzit mund të përfundojnë të ndaluar për muaj të tërë pa njohuritë e miqve dhe familjes.

Ndihma evropiane

Gjurmët e materialeve me burim të hapur të lënë nga mediat kineze dhe autoritetet kineze në gjuetinë e tyre për njerëz, i paralajmëruan Safeguard Defenders për ekzistencën e stacioneve të policisë jashtë shtetit, sipas Harth.

Kontributet e stacioneve në operacionet e zbatimit të ligjit jashtë vendit u vlerësuan rregullisht nga figura të autoriteteve kineze dhe tregime urimi u publikuan në mediat shtetërore kineze.

Por ka shenja që operatorët kinezë të zbatimit të ligjit patën ndihmë. Në disa raste, vetë qeveritë perëndimore të gatshme hapën derën për krijimin e stacioneve të policisë sekrete.

Në Itali dhe Rumani, stacionet e policisë u shfaqën për herë të parë pas nënshkrimit të marrëveshjeve dypalëshe të bashkëpunimit policor me Kinën.

Në rastin italian, një seri patrullash të përbashkëta policore u zhvilluan më pas midis viteve 2016 dhe 2019 në qytetet kryesore italiane si Milano, Napoli dhe Roma.

Gjatë të njëjtit hark kohor, gjashtë stacione të policisë kineze jashtë shtetit thuhet se u krijuan nga një juridiksion i vetëm policor kinez.

Sakaq, në verën e vitit 2018, u mbajt një ceremoni zbulimi për të shënuar hapjen e një komisariati kinez në Romë, ku mori pjesë edhe kreu aktual i Zyrës së Shtypit të Policisë së Shtetit Italian.

Marrëveshjet e përbashkëta të patrullimit policor me Kinën u nënshkruan gjithashtu nga Kroacia në vitin 2018 dhe nga Serbia vitin e ardhshëm.

Një bashkëpunim i tillë është një pjesë e anashkaluar e historisë, sipas aktivistit kinez Jack Wei.

“Padyshim që ka shumë për të fajësuar qeverinë kineze, por është gjithashtu e rëndësishme të shikohet se si qeveritë e tjera sillen me qeverinë kineze dhe çfarë ata janë të gatshëm të pranojnë prej saj”, ka thënë ai.

“Unë mendoj se njerëzit duhet të hedhin një vështrim në përfshirjen e qeverisë së tyre së pari përpara se të kritikojnë qeverinë e Kinës”, ka vijuar ai.

Më shumë se 14 qeveri kanë nisur hetime për këtë çështje që nga zbulimet e Mbrojtësve të Sigurisë vitin e kaluar.

Por aktivistët thonë se hetimet duhet të shkojnë më thellë.

Deri më tani, disa stacione policie në vende, përfshirë Holandën, Suedinë dhe SHBA-të thuhet se janë mbyllur, por pak mendojnë se dyert e mbyllura parashikojnë fundin e vetë policimit kinez.

Marrë nga “Al Jazeera”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com