Diagnoza “e rëndë” për Evropën nga doktor Draghi

Më pak se 24 orë pasi ish-kryeministri italian Mario Draghi theksoi rrezikun për të mos bërë investime të mëdha në të ardhmen e Evropës, pjesë të një ure u shembën në Dresden, Gjermani.

Riparimi i tij ishte planifikuar për vitin e ardhshëm dhe askush nuk u lëndua, por ilustron dy nga pikat kryesore të Draghi-t.

Së pari, ekonomia e Evropës nuk po përballet aq shumë me një moment “jetë a vdekje”, por më tepër me një “agoni të ngadaltë”, produkt i viteve të neglizhencës.

Dhe së dyti, nëse ata njerëz që zotërojnë kompetencat për të vepruar – politikanët, por edhe elitat e biznesit të kontinentit – presin shumë gjatë, mund të mos mbetet asgjë për të rregulluar.

Analiza e Draghi-t për të këqijat e Evropës është në shënjestër, thonë shumica e vëzhguesve, dhe zgjidhjet e tij janë gjithëpërfshirëse.

Pyetja kryesore e tyre është nëse sfidat politike të përfshira nënkuptojnë se 400 faqet e tij të mençurisë do të shkojnë dëm.

Ndërsa nuk ka dyshim se detyra është më e ndërlikuar sesa shqiptimi i tij i vetëm tre fjalëve për t’i dhënë fund krizës së borxhit të euros në vitin 2012, do të ishte gabim të hidhej poshtë tërësisht raporti i tij.

Është e vërtetë që (shumë) nga raportet e kaluara që përshkruanin se si të avancohej Evropa përfunduan thjesht duke zënë pluhur.

Është gjithashtu e vërtetë që propozimi qendror i Draghi-t – emetimi i borxhit të përbashkët – është tashmë arkivuar.

Dhe thirrja e tij për investime shtesë deri në 800 miliardë euro në vit mund të duket iluzionare.

Në të njëjtën kohë, ka ende një shans të madh që puna e tij të rezonojë me vendimmarrësit e Evropës.

Kjo për shkak se çarjet që kalojnë në strukturën ekonomike, politike dhe sociale të kontinentit po bëhen gjithnjë e më të vështira për t’u injoruar.

Epoka kur Evropa mund të mbështetej në kërkesën e fortë globale, energjinë e lirë të furnizuar nga Rusia dhe një sfond të qëndrueshëm gjeopolitik për të kompensuar produktivitetin e saj të ngadaltë duket se ka përfunduar.

Realiteti i ri paraqet një popullsi në tkurrje dhe një sfidë të frikshme për t’iu bashkuar revolucionit dixhital të botës.

Ndërkohë zhgënjimi i shtuar mes votuesve ka nxitur mbështetjen për ekstremet politike.

Ora duket se po shënon në Evropë dhe ditët e fundit kanë ofruar shenja të reja paralajmëruese se koha po mbaron.

Shpresa e saj më e madhe për zhvillimin e inteligjencës artificiale të avancuar të pavarur nga Silicon Valley – Aleph Alpha – kërkonte kohë për të konkurruar me OpenAI dhe Meta.

Volkswagen hoqi një pakt të vjetër prej tre dekadash që garantonte sigurinë e vendeve të punës dhe tani po shqyrton mbylljen e fabrikave në Gjermani – hera e parë që nga themelimi i tij në 1937.

Renault, një nga prodhuesit më të mëdhenj të Francës, po shikon gjithashtu shkurtime të vendeve të punës në atdhe.

Me një sfond të zymtë të tillë, nuk duhet të jetë befasi që raporti i Draghi-t fitoi një mbështetje të madhe publike.

“Ajo paraqet një diagnozë që është e rëndë, por e drejtë”, tha Christine Lagarde, pasardhësja e Draghi-t në krye të Bankës Qendrore Evropiane. Raporti është “i frikshëm”.

Ministri në largim i financave i Francës, Bruno Le Maire, tha se ai “100%” ndante shqetësimet e Draghi-t, ndërsa theksoi një hendek në rritje të produktivitetit evropian me Shtetet e Bashkuara.

Edhe pse Gjermania hodhi poshtë idenë e një nisme të madhe financimi të re në mbarë Evropën, ministri i saj i ekonomisë, Robert Habeck, ra dakord me thirrjen për ndryshim.

“Ne duhet të rrotullojmë çelësin”, tha ai. “Tani duhet të mbledhim vullnetin, aftësitë dhe burimet” për ta bërë Evropën konkurruese globalisht.

Kjo nuk do të ishte hera e parë që Draghi do të ecte në rrugën e tij për të fituar vlerësime nga kundërshtarët më pas.

Në vitet 1990, ai ndihmoi në mbikëqyrjen e rinovimit të tregjeve të kapitalit të Italisë, duke përfshirë një paketë të qeverisjes së korporatave të quajtur “Reforma e Draghi-t”.

Një analizë e vitit 2009 e ligjit doli në përfundimin se, “me dobinë e pashmangshme”, ai rezultoi një pikë kthese – jo aq për shkak të vetë rregullave të reja apo mënyrës se si ato u zbatuan, por për shkak të fuqisë së sinjalizimit të tij.

Demonstrimi më i famshëm i fuqisë sinjalizuese të Draghi-t erdhi në vitin 2012, kur ai deklaroi se BQE-ja do të “bënte gjithçka që duhej” për të ruajtur euron.

Edhe koha e tij si kryeministër i Italisë, vetëm 19 muaj, ishte e rëndësishme. Ai siguroi rreth një të katërtën e fondeve të rimëkëmbjes së pandemisë së Bashkimit Evropian për Italinë – dyfishi i shumës që përbën PBB-ja e saj në rajon.

Se sa do të përfundojë ai duke ndikuar në kursin e Evropës këtë herë është një pyetje e hapur.

Qëndrimi në rrugën aktuale është ndoshta rezultati më pak i mundshëm, duke pasur parasysh se si po shtohen problemet.

Një skenar tjetër mund të shohë që qeveritë kombëtare të tërhiqen nga nismat pan-evropiane për t’u fokusuar në zgjidhjet e tyre.

Ose një sfidë e re masive mund të shpërthejë për të vërtetuar fjalët e një prej themeluesve të projektit evropian, Jean Monnet: “Evropa do të farkëtohet në kriza”.

Ose, ndoshta, raporti i Draghi-t, me listën e zgjidhjeve të gatshme, ofron një shtysë të re pozitive për veprim kolektiv.

“Vlerat themelore të Evropës janë prosperiteti, barazia, liria, paqja dhe demokracia në një mjedis të qëndrueshëm”, shkroi Draghi. “Nëse Evropa nuk mund t’i ofrojë më ato për popullin e saj – ose duhet të shkëmbejë njërën kundër tjetrës – ajo do të ketë humbur arsyen për të ekzistuar”.

Marrë dhe përshtatur nga Bloomberg për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.