Më shumë se një duzinë marinarësh amerikanë janë plagosur pasi një nëndetëse bërthamore goditi një “objekt të panjohur”, ndërsa u zhyt në ujërat rreth Detit të Kinës Jugore.

Zyrtarët amerikanë deklaruan të premten se 15 marinarë kishin lëndime të lehta kur “USS Connecticut” u përplas me objektin të shtunën.

Ata shtuan se ishte e paqartë se çfarë e kishte shkaktuar përplasjen.

Incidenti vjen ndërsa tensionet rriten në rajonin shumë të diskutueshëm për shkak të rritjes së fundit të ndërhyrjeve kineze në zonën e mbrojtjes ajrore të Tajvanit.

Një zëdhënës i Marinës Amerikane tha se nëndetësja tani po shkon drejt territorit amerikan të Guam.

“Impianti bërthamor i ‘USS Connecticut’ dhe hapësirat nuk u prekën dhe mbeten plotësisht funksionale”, tha një zëdhënës i Marinës në një deklaratë, i cili shtoi se shkalla e dëmtimit të nëndetëses ishte ende duke u vlerësuar.

Pse Deti i Kinës Jugore është kaq i diskutueshëm?

“USS Connecticut” po operonte në një nga rajonet më të kontestuar në botë.

Kina pretendon pjesën më të madhe të Detit të Kinës Jugore, por vendet përreth dhe SHBA-të nuk pajtohen.

Filipinet, Brunei, Malajzia, Tajvani dhe Vietnami të gjithë kanë kundërshtuar pretendimin e Kinës për pothuajse të gjithë Detin për dekada, por tensioni u rrit vazhdimisht vitet e fundit.

Pse po rritet tensioni në Azi-Paqësorin?

Incidenti vjen vetëm disa javë pasi SHBA-të, Britania e Madhe dhe Australia ranë dakord për një pakt historik të sigurisë në Azi-Paqësorin, në atë që shihet si një përpjekje për të kundërshtuar Kinën.

Pakti, i kurorëzuar me emrin “Aukus” ,do të shohë që SHBA-të të ndajnë informacion me Australinë për të ndërtuar nëndetëset e veta me energji bërthamore.

Ky pakt ka ngjallur një debat të madh dhe pakënaqësi nga ana e Francës, pasi kishte një marrëveshje me Australinë për ndërtimin e këtyre nëndetëseve. Marrëveshje e cila u anulua nga Australia duke formuar paktin mes SHBA-ve dhe Britanisë Madhe.  

Ndërkohë, Këshilltari i Sigurisë Kombëtare i SHBA-ve, Jake Sullivan, tha se ishte “thellësisht i shqetësuar” për veprimet që minojnë paqen në ngushticën e Tajvanit – e cila ndan Tajvanin dhe Kinën.

Ai po fliste pasi Kina dërgoi një numër rekord avionësh ushtarakë në zonën e mbrojtjes ajrore të Tajvanit për të katërtën ditë me radhë.

I pyetur nëse SHBA-të ishin të përgatitur për të ndërmarrë veprime ushtarake për të mbrojtur Tajvanin, Sullivan u shpreh se, “do të ndërmarrim veprime tani për të parandaluar që ajo ditë të mos ndodhë kurrë”.

Të mërkurën, Ministri i Mbrojtjes i Tajvanit tha se Kina mund të jetë gati për të nisur një pushtim “në shkallë të plotë” të ishullit deri në vitin 2025.

Tajvani e konsideron veten si një komb të pavarur, ndërsa Kina e sheh atë si një krahinë renegate që duhet të rimerret edhe me forcë nëse është e nevojshme.

Marrëveshja Aukus 

Britania e Madhe, Australia dhe SHBA-të, formësuan një pakt special sigurie për të ndarë midis tyre teknologjinë e avancuar, si përpjekje për t’u mbrojtur dhe për të kundërshtuar Kinën në hegjemoninë që ajo po krijon globalisht.

Nën siglën Aukus, tre vendet do të ndajnë mes njëra-tjetrës edhe teknologjinë mbi inteligjencën artificiale, teknologjinë kuantike dhe atë kundër “cyberterrorizmit”.

Fuqia e madhe që Kina po merr në rajonin e Indo-Paqësorit, i ka shqetësuar prej kohësh të treja vendet. Për këtë shkak, një marrëveshje e tillë u pa si e domosdoshme.

Australia ka rrokur edhe më shumë se dy vendet e tjera, pasi si vend me fuqi më të reduktuar ushtarake, përfton arsenal të rëndësishëm dhe mbi të gjitha informacion të rëndësishëm. në të, përfshihet edhe një pikë ku kontinent-shteti përfiton dizajnin e nëndetëseve franceze.

Rreth 31 miliardë dollarë, do të kushtojnë 12 nëndetëse të tilla. Kjo përbën edhe kontratën më të gjerë ushtarake për australianët.

Shtyrje në kohë janë hasur vazhdimisht për këtë projekt gjithsesi. Nga Candberra zyrtare, ka pasur kërkesa të vazhdueshme që materialet të jenë lokale. Kjo, edhe një përpjekje për të reduktuar kostot për ta.

Ndërsa, presidentët e tre vendeve, e kanë quajtur Aukus si një mundësi për të promovuar stabilitetin në Indo-Paqësor.

Sjellja e Australisë në të njëjtin nivel me dy fuqitë e mëdha botërore, mund ta arrijë këtë gjë vërtetë.