Çfarë kanë arritur dhe çfarë nuk kanë arritur sanksionet ruse

Ndërsa Rusia grumbulloi trupa pranë kufirit të saj me Ukrainën në fillim të vitit 2022, SHBA-të, Bashkimi Evropian dhe aleatët e tyre kishin shpresë se kërcënimet për sanksione masive mund të pengonin një pushtim.

Me fillimin e armiqësive, kishte një ndjenjë se sanksionet mund të detyronin një krizë të menjëhershme ekonomike në Rusi dhe një fund të shpejtë të luftës.

Duke qenë se luftimet tashmë janë në vitin e dytë, mendimi i fundit është se sanksionet e zgjatura, duke përfshirë kufizimet në importet thelbësore ruse, do të kenë një efekt kumulativ, duke e detyruar përfundimisht presidentin Vladimir Putin të vendosë midis vazhdimit të luftës dhe shpëtimit të ekonomisë së tij.

Megjithatë, shtrëngimi i mëtejshëm i presionit mbart rreziqe për ata që bëjnë sanksionet.

1. Sa të gjera janë sanksionet?

Që nga maji, SHBA-të kishin sanksione kundër më shumë se 3 mijë e 600 individëve, subjekteve, anijeve dhe avionëve, sipas Castellum.AI, një kompani e shqyrtimit të pajtueshmërisë që mban numërimin.

Objektivat e sanksioneve amerikane përfshinin 10 bankat kryesore në pronësi ruse, prodhuesit ushtarakë dhe udhëheqësit e qeverisë deri te Putini.

(Disa nga këto sanksione filluan që nga viti 2014, kur Rusia pushtoi gadishullin e Krimesë të Ukrainës.)

Numri i sanksioneve të BE-së i kaloi 1 mijë e 700 në maj. Kombe të tjera me sanksione kundër Rusisë përfshijnë Zvicrën, Kanadanë, Britaninë e Madhe dhe Australinë.

2. Çfarë përfshijnë ato?

Sanksionet më të gjera dhe më të rëndësishme përfshijnë bllokimin e koordinuar nga qeveritë perëndimore të rreth 300 miliardë dollarëve të aseteve të bankës qendrore ruse të mbajtura jashtë vendit dhe ndalimin e transportit të naftës së papërpunuar ruse kudo në botë duke përdorur shërbime perëndimore, si sigurimi ose transporti, përveç nëse shitet në ose nën 60 dollarë për fuçi.

Ekzistojnë gjithashtu kufizime të eksportit për teknologjinë e përdorur për qëllime ushtarake.

Sanksionet shtesë, më tipike përfshijnë ngrirjen e aseteve, kufizimet bankare dhe tregtare, dhe gjoba të tjera financiare kundër individëve dhe subjekteve ruse.

3. Çfarë efekti kanë pasur?

Ato e kanë vendosur produktin e brendshëm bruto të Rusisë në një rrugë për të qenë 8 për qind më i ulët në vitin 2026 në krahasim me trajektoren e tij përpara fillimit të luftës.

Kjo është një diferencë prej 190 miliardë dollarësh, afërsisht ekuivalenti i të gjithë PBB-së vjetore të vendeve si Hungaria apo Kuvajti.

Sidoqoftë, rënia e përgjithshme në 2022 – 2.5 për qind, sipas bankës qendrore – ishte shumë më poshtë se kolapsi prej 10 për qind që disa kishin parashikuar.

Në muajt e parë të vitit 2023, kishte indikacione se sanksionet ishin më të forta.

Të ardhurat e Rusisë nga nafta në prill ishin vetëm një e treta e asaj që kishte qenë një vit më parë, dhe teprica e llogarisë korrente – afërsisht diferenca midis eksporteve dhe importeve – u tkurr me më shumë se 51 miliardë dollarë në tre muajt e parë të 2023 krahasuar me një vit më herët.

Përtej ndikimit ekonomik, Rusia ka luftuar për të rifurnizuar ushtrinë e saj, pjesërisht për shkak të mungesës së armëve dhe municioneve.

4. Si ia ka dalë Rusia?

Duke përdorur mësimet e nxjerra nga sanksionet e vitit 2014, teknokratët e afërt me Putinin e kishin forcuar ekonominë kundër përçarjes, duke akumuluar të ardhurat e papritura nga energjia dhe duke e bërë Rusinë më pak të varur nga disa importe.

Rusia e filloi pushtimin me borxh të ulët publik, një llogari rrjedhëse në suficit dhe Fondin Kombëtar të Pasurisë së mbushur me para.

Gjithashtu, kontrolli i Rusisë mbi burimet jetike natyrore – më e rëndësishmja, nafta dhe gazi natyror – nënkuptonte që zbatuesit e sanksioneve duhej të vepronin me kujdes për të shmangur goditjen ndaj ekonomive të tyre.

Vendet evropiane krijuan një sistem rregullash që supozohet të lejojë që energjia ruse të rrjedhë drejt vendeve në zhvillim, duke reduktuar por jo duke ndaluar të ardhurat që Kremlini fiton.

Disa nga vendet më të populluara në botë kanë vazhduar të tregtojnë me Rusinë, e cila gjithashtu ka anashkaluar shumë kufizime të eksportit nëpërmjet vendeve të treta.

5. Kush bën tregti ende me Rusinë?

Kur shitjet e naftës së papërpunuar në Evropë ranë, India – e cila ka lidhje të ngushta mbrojtëse me Moskën – hyri si blerës.

Turqia, Kina, Kazakistani dhe Emiratet e Bashkuara Arabe po furnizojnë Rusinë me më shumë gjysmëpërçues, qarqe të integruara dhe teknologji të tjera, të cilat SHBA-të dhe aleatët e saj u përpoqën t’i bllokonin përmes sanksioneve.

Kina u bë partneri më i madh tregtar i Rusisë në vitin 2022, duke siguruar më shumë se një të tretën e importeve të vendit.

6. Cila është perspektiva?

SHBA-të dhe aleatët e tyre duan të godasin anashkalimin dhe shmangien e sanksioneve dhe kufizimeve tregtare, veçanërisht përmes vendeve të treta.

Një hap i mundshëm do të ishte rritja e të ashtuquajturave sanksione dytësore ndaj palëve të treta – një kompani me bazë në Turqi ose Kinë, për shembull – për të bërë biznes me njerëz ose subjekte ruse të sanksionuara.

Kjo është ajo që bënë SHBA-të në rastin e Koresë së Veriut dhe Iranit.

Në rastin e Rusisë, ekziston rreziku që sanksionet dytësore mund të krijojnë konflikt midis vendeve të tjera miqësore, si SHBA-të dhe India, dhe të komplikojnë marrëdhëniet tashmë të komplikuara me Kinën.

Marrë dhe përshtatur nga Bloomberg për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.