Çfarë duhet të dini për ndihmën ushtarake të SHBA-ve për Izraelin?

Izraeli ka marrë më shumë ndihma ushtarake të SHBA-ve – dhe më shumë ndihma të çdo lloji – se çdo vend tjetër që nga Lufta e Dytë Botërore.

Kjo ndihmë ka qenë prej kohësh një çështje gati-konsensusi dypartiak. Por në muajt e fundit, ajo është vënë nën vëzhgim në rritje, përfshirë nga disa ligjvënës demokratë, gjë që tregon shfaqje të përçarjeve midis Shteteve të Bashkuara dhe Izraelit.

Kjo, për shkak të sjelljes së Izraelit në luftën e tij në Gaza – në të cilën armët e ofruara nga SHBA-të  janë në përdorim të gjerë.

Izraeli ka nisur luftë në Gaza që nga 7 tetori, kur Hamasi, grupi palestinez që ka kontrolluar prej kohësh territorin, udhëhoqi një sulm ndërkufitar që la 1 mijë e 200 të vdekur.

Sulmi izraelit në Gaza e ka lënë Rripin në gërmadha dhe ka lënë të vdekur të paktën 32 mijë gazanë, sipas Ministrisë së Shëndetësisë së Gazës, e cila nuk bën dallim midis luftëtarëve dhe joluftëtarëve.

Shtetet e Bashkuara e kanë furnizuar Izraelin me armë që nga fillimi i luftës.

Ndërsa presidenti Joe Biden ka shtyrë që Izraeli të lejojë më shumë ndihmë në enklavë për të shmangur urinë dhe i ka rezistuar planeve izraelite për të pushtuar qytetin jugor të Gazës, Rafah, ku palestinezët e zhvendosur janë të mbushur dendur, ndihma ushtarake ka mbetur e paprekur.

Çfarë armësh i kanë ofruar SHBA-të Izraelit që nga 7 tetori?

Që nga 7 tetori, administrata Biden ka bërë publike dy shitje të mëdha ushtarake në Izrael.

Në dhjetor, administrata miratoi shitjen e gati 14 mijë fishekëve dhe pajisjeve të municionit të tankeve në Izrael, me vlerë 106.5 milionë dollarë, dhe shitjen e predhave artilerie 155 mm dhe pajisjeve të lidhura me vlerë 147.5 milionë dollarë.

Shtëpia e Bardhë anashkaloi miratimin e Kongresit për të dyja shitjet duke i bërë apel autoritetit për urgjencën.

Këto transferta përfaqësojnë vetëm një pjesë të vogël të ndihmës totale. Zyrtarët amerikanë kanë informuar Kongresin për më shumë se 100 transaksione të tjera për një shumë të caktuar dollarësh për të cilët pritet ende njohja.

Midis armëve të shitura ishin municione të drejtuara me precizion, bomba me diametër të vogël, raketa bunker-buster dhe ndihma të tjera vdekjeprurëse, thanë për The Washington Post në mars njerëz me njohuri për to.

Armët e prodhuara në SHBA janë përdorur gjerësisht në Gaza që nga 7 tetori, megjithëse nuk është e qartë se kur janë blerë apo dorëzuar.

Analistët e pavarur kanë thënë se shumë nga armët e përdorura në Gaza duket se janë bomba 1 mijë ose 2 mijë paund si Mark 84, e cila mund të pajiset me komplete JDAM (Joint Direct Attack Munition) të prodhuara nga Boeing për t’u bërë armë precize.

Në mars, administrata Biden autorizoi transferimin e 1 mijë e 800 bombave MK84 2000 paund dhe 500 bombave MK82 500 paund.

Transferimet ishin miratuar nga Kongresi disa vite më parë, por nuk ishin përmbushur.

Departamenti i Shtetit ka autorizuar gjithashtu transferimin e 25 avionëve luftarakë F-35A dhe motorëve, thanë zyrtarët amerikanë për The Washington Post javën e kaluar.

Shtetet e Bashkuara kanë mbajtur një rezervë armësh për Izraelin, të njohur si Reservat për stoqe të luftës për aleatët-Izrael, që nga vitet 1990.

Ushtria amerikane nxori predha 155 mm nga stoku për t’i dërguar në rezervat amerikane në Evropë pas pushtimit rus të Ukrainës në vitin 2022.

Zyrtarët e mbrojtjes u thanë gazetarëve në fund të tetorit, pas sulmit të Hamasit të 7 tetorit, se shumë nga predhat e grumbulluara ishin dërguar Forcave të Mbrojtjes të Izraelit.

Gjatë viteve 1970, Washingtoni ofroi rritje të konsiderueshme të ndihmës ushtarake për Izraelin ndërsa vendi rindërtoi forcat e tij pas Luftës së Yom Kippur të vitit 1973, në të cilën një koalicion i kombeve arabe, të udhëhequr nga Egjipti dhe Siria, nisi një sulm ndaj Izraelit.

Që atëherë, ndihma ushtarake ka mbetur kryesisht e qëndrueshme nëse përshtatet me inflacionin, me qëllimin e deklaruar për të ndihmuar Izraelin të mbajë një “përparësi ushtarake cilësore” ndaj fqinjëve të tij.

Vitet e fundit, financimi është përshkruar në memorandumet 10-vjeçare të mirëkuptimit.

Në memorandumin më të fundit, të nënshkruar në vitin 2016, Washingtoni premtoi 38 miliardë dollarë ndihmë ushtarake midis viteve fiskale 2019 dhe 2028.

Shumica e ndihmës ushtarake të SHBA-së për Izraelin kalon nën programin e financimit të huaj ushtarak, i cili ofron grante që Izraeli përdor për të blerë mallra dhe shërbime ushtarake të SHBA-ve.

Shtetet e Bashkuara gjithashtu kontribuojnë me rreth 500 milionë dollarë në vit për sistemet e përbashkëta të mbrojtjes raketore.

Që nga viti 2009, Shtetet e Bashkuara kanë kontribuar me 3.4 miliardë dollarë në financimin e mbrojtjes raketore, duke përfshirë 1.3 miliardë dollarë për Kupolën e Hekurt, e cila ndalon raketat me rreze të shkurtër veprimi, tha Departamenti i Shtetit vitin e kaluar.

Izraelit i është dhënë akses në disa nga teknologjitë më të lakmuara ushtarake të SHBA-ve.

Ishte operatori i parë ndërkombëtar i avionit luftarak F-35 dhe e përdori mjetin në luftime për herë të parë në vitin 2018.

Mbështetja e SHBA-ve dhe bashkëpunimi industrial midis kompanive të mbrojtjes amerikane dhe izraelite, e ka ndihmuar Izraelin të ndërtojë industrinë e tij të mbrojtjes: Vendi është një nga eksportuesit kryesorë të armëve në botë.

Pas sulmeve të 7 tetorit, administrata Biden kërkoi një ndihmë ushtarake prej 14 miliardë dollarësh për Izraelin, për të përfshirë të ardhura për mbrojtjen nga raketat.

Kërkesa për financim kaloi në Senat, por ka ngecur në Dhomë.

Pse është ndezur debati në lidhje me ndihmën ushtarake të SHBA-ve ndaj Izraelit?

Impakti i fortë i ofensivës izraelite në Gaza te civilët ka ndezur një debat të ri për ndihmën ushtarake të SHBA-ve.

Biden e ka quajtur fushatën e bombardimeve izraelite të kryhet “pa diskriminim”.

Ligjet e SHBA-ve rregullojnë transferimin e pajisjeve ushtarake tek qeveritë e huaja.

Midis tyre, Ligji Leahy, i cili ndalon transferimin e ndihmës ushtarake për qeveritë e huaja ose grupet që kryejnë shkelje të rënda të të drejtave të njeriut.

Më 8 shkurt, Biden lëshoi ​​një memorandum të sigurisë kombëtare që detajonte këto rregulla dhe shtonte një kërkesë të re që administrata të paraqesë një raport vjetor në Kongres nëse marrësit po përmbushin standardet.

Për të bërë këtë vlerësim, Departamenti i Shtetit kërkoi garanci me shkrim nga vendet që marrin armët amerikane se ato u përmbahen standardeve ekzistuese të SHBA-ve, duke përfshirë kërkesat në lidhje me mbrojtjen e jetëve të civilëve.

Memorandumi i SHBA-ve thotë se vendet përfituese duhet të “lehtësojnë dhe jo arbitrarisht të mohojnë, kufizojnë ose pengojnë, drejtpërdrejt ose tërthorazi, transportin ose shpërndarjen e ndihmës humanitare të Shteteve të Bashkuara” ose përpjekjet ndërkombëtare të mbështetura nga SHBA për të ofruar ndihmë.

Departamenti i Shtetit mori garancitë me shkrim të Izraelit përpara afatit të 24 marsit.

Tani ka kohë deri në fillim të majit për të vlerësuar zyrtarisht nëse këto garanci janë të besueshme dhe për t’i raportuar Kongresit.

Zëdhënësi i Departamentit të Shtetit Matt Miller tha më 25 mars se nuk kishte indikacione për shkelje ligjore.

Grupet humanitare i kanë bërë thirrje administratës së Bidenit që të mos pranojë garancitë e Izraelit.

Ata thonë se Izraeli, pavarësisht këmbënguljes së tij për të kundërtën, po pengon fluksin e ndihmave në Gaza me kamionë, përmes inspektimeve të gjata në postblloqe dhe duke refuzuar të hapë të reja.

“Duke pasur parasysh ecurinë e armiqësisë në Gaza, garancitë e qeverisë izraelite për administratën e Bidenit se po përmbush kërkesat ligjore të SHBA-ve nuk janë të besueshme”, tha në një deklaratë Sarah Yager, drejtoresha e Human Rights Watch në Washington.

Në një letër drejtuar administratës së Bidenit të lëshuar më 22 mars, 17 senatorë demokratë thanë se pranimi i garancive nga qeveria Netanyahu do të ishte “në kundërshtim me letrën dhe frymën” e memorandumit të sigurisë kombëtare të Bidenit dhe do të përbënte një “precedent të papranueshëm” për ” situata të tjera në mbarë botën”.

Marrë nga The Washington Post, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.