Regjistrimi i popullsisë është thelbësor për qëllime të politikës dhe planifikimit. Ai siguron bazën për një qeverisje të mirë dhe për matjen e progresit të zhvillimit.
Censi duhet të mbahet çdo 10 vjet, si pjesë e strategjisë së një vendi për informacionin e vazhdueshëm dhe të integruar.
Për të gjitha këto arsye u deklarua se në tetor të këtij viti do të nisë në Shqipëri regjistrimi i popullsisë dhe banesave.
Lajmi u dha asokohe nga vetë drejtoresha e Institutit të Statistikave (INSTAT), Elsa Dhuli, e cila tha se ky proces do të zgjasë gjashtë javë, ndërsa sipas saj kishte përfunduar procesi pilot.
Ajo mori pjesë edhe në diskutimet e mbajtura në Komisionin e Ekonomisë mbi projektligjin “Për miratimin e programit të statistikave zyrtare 2022-2026”, ku u shpreh se INSTAT është duke bërë përgatitjet e fundit për dy regjistrimet e reja, të cilat zhvillohen 1 herë në 10 vite.
Sot jemi në 10-ditëshin e parë të tetorit, dhe INSTAT ka bërë me dije se censi do të shtyhet.
Fillimisht u tha se në kushtet e mossigurimit në kohë të mjeteve të nevojshme për grumbullimin e informacionit në terren, është i pamundur realizimi i këtij aktiviteti.
Më pas në një dalje për mediat INSTAT dha detaje të hollësishme për këtë shtyrje.
“Regjistrimi nuk është i realizueshëm si pasojë e mossigurimit të mjeteve për një prej proceseve, atë të grumbullimit dhe njëkohësisht monitorimit të informacionit në terren që janë tabletët”.
Kjo pasi, këtë herë Instituti vendosi t’i përshtatet teknologjisë edhe të përpunojë informacionin me tabletë.
Në këtë mënyrë procesi duhet të ishte më i shpejtë, më i saktë, totalisht i monitorueshëm dhe do të mundësonte publikimin e rezultateve në një periudhë më të shpejtë se sa ai i vitit 2011.
E shpjeguar më thjesht tenderi për tabletët ka dështuar që me shpalljen e tij. E, në këtë lëvizje zinxhir edhe censi është i pamundur.
Situata në Ballkan
Me Serbinë që e ka nisur procesin e regjistrimit të të dhënave këtë tetor, Maqedonia e Veriut që e realizoi së fundmi, Kosova në vitin 2021, Shqipëria, Mali i Zi, dhe Bosnjë e Hercegovina janë ende në pritje.
Dy të fundit ndryshe nga Shqipëria, janë ndikuar nga faktorë të tjerë: përplasje mes deputetësh, ndërrim qeverish e të dhëna delikate që kanë ndikimin të drejtpërdrejtë në ruajtjen e establishmentit.
Kjo u vu re edhe në situatën e krijuar në Maqedoninë e Veriut, kur pas një sage me akuza të ndërsjella censi arriti që të realizohet.
Kur mund të mbahet në Shqipëri?
Në një shpjegim për gazetën “Monitor”, INSTAT njoftoi se censi është planifikuar të realizohet vitin e ardhshëm.
Por në një kthim pas, vetë drejtoresha e këtij institucioni pati deklaruar një vit më parë se për arsye të tërmetit, pandemisë dhe zgjedhjeve parlamentare, INSTAT e shtyu censin e popullsisë.
Ajo që dihet e sigurt nga këta tre faktorë është se zgjedhje vitin e ardhshëm në Shqipëri do të ketë.
Eksperienca ka treguar se nuk mund të realizohet një proces i tillë gjatë një fazë së mbajtjes së zgjedhjeve.
Njëjtë si në censin e fundit e realizuar në vitin 2011, kur dy vite më pas u mbajtën zgjedhjet parlamentare.
Çfarë pritet?
Shqipëria aktualisht po rritet shumë ngadalë për sa i përket popullsisë, me një normë rritjeje prej vetëm 0.34%.
Kjo, sipas parashikimeve të Kombeve të Bashkuara, deri në vitin 2030, popullsia e Shqipërisë pritet të jetë 3.31 milionë.
Këto projeksione parashikojnë gjithashtu një tkurrje të popullsisë së vendit pas vitit 2032, me një rënie të vazhdueshme të popullsisë deri në fund të shekullit.
Ritmi vjetor i rritjes së popullsisë në Shqipëri është luhatur midis përqindjeve të vogla në të dyja anët e zeros që nga fillimi i shekullit.
Lidhur me këtë fenomen, pedagogia e Politikave Sociale, Merita Xhumari, ka shpjeguar për Albanian Post se në Shqipëri janë shfaqur tendencat e reduktimit të popullsisë, që lidhen si me shkaqe të uljes së numrit të lindjeve, por mbi të gjitha me emigrimin e popullsisë aktive.
Që nga viti 2019, OKB njofton se popullsia ishte afër një ndalese duke u rritur me vetëm 0.14% në vit. Migrimi neto është relativisht i ulët, por negativ, dhe faktori më i madh që kontribuon në sasinë e ulët ka qenë lindshmëria nën mesatare.
Ritmi në rënie i rritjes në Shqipëri pritet të vazhdojë edhe në vitet në vijim, ku norma do të bëhet negative rreth vitit 2027 dhe do të zbresë në afërsisht -0.66% në vitin 2050.
Megjithatë Xhumari tregohet optimiste se fenomeni i rënies së popullsisë mund të frenohet.
“Nga kjo perspektivë, Shqipëria për pozicionin gjeografik që ka, është atraktive dhe me burime të shumta. Hapja e negociatave të integrimit në BE do t’i shërbejë rritjes së standardeve te jetesës në vend, integrimit të politikave publike me ato të BE dhe rritjes së interesit nga investitorët e huaj”.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
