Bujqësia në Kosovë: Subvencionet janë rritur, por korrupsion ka ende dhe mungesë punëtorësh – “të rinjtë po ikin”

Për dallim nga vitet paraprake, ndarja e subvencioneve në këtë vit po rezulton që të jetë “proces i kënaqshëm” për bujqit, por që akoma vazhdon të ketë përfshirje të korrupsionit në ministrinë e Bujqësisë.

Kryetari i Federatës Sindikale të Bujqve Tahir Tahiri, në një bisedë për Albanian Post thotë se subvencionet kanë qenë ndihmë e duhur, por vazhdojnë të kenë nevojë për mbështetje të madhe.

“Ne në përgjithësi jemi të kënaqur me rritjen e subvencioneve dhe me rritjen e kulturave bujqësore të cilat janë duke u subvencionuar nga Ministria e Bujqësisë. Mirëpo, edhe rritja e subvencioneve në kultura, veçanërisht tek kultura e grurit është një progres i mirë për bujqësinë, pavarësisht që vazhdojmë të kemi nevojë për mbështetje të madhe”, ka thënë Tahiri për AP.

“Sot jemi në këtë gjendje për shkak të korrupsionit në Bujqësi”

Buxhet ka pasur gjithmonë, por se ku ka shkuar as Tahiri nuk e di edhe pse është tash e një kohë të gjatë duke bërë përpjekje që të përmirësohet bujqësia e Kosovës.

“Tash e 20 vjet në bujqësinë e Kosovës është investuar pak, mirëpo kjo ka ndodhur për shkak se buxheti që ka qenë është keqpërdorur vazhdimisht, ka pasur edhe disa faktorë të tjerë të cilët asnjëherë s’kanë lejuar që bujqësia të zhvillohet në ato përmasa të cilat kemi pritur, ashtu siç ishin planet për bujqësinë”.

“Më e dëmshmja ishte korrupsioni në Ministrinë e Bujqësisë, i cili është parë gjatë viteve se sa dhe ajo ka ndikuar që edhe ato para që janë ndarë për bujqësinë nuk kanë shkuar në vendin e duhur. Prandaj, sot edhe jemi në këtë gjendje”.

Dëmtimi i bujqësisë së Kosovës po bëhet përmes lidhjes së zyrtarëve me bujqit, thotë Tahiri.

“Kemi informacione se vazhdojnë të kemi akoma keqpërdorime, kemi edhe prej bujqve që nuk janë të ndërgjegjshëm që ju ka mbetur lidhja me disa zyrtarë me ministrinë e Bujqësisë”.

“Si kryetar i Federatës këto lidhje i kemi sinjalizuar duke kontaktuar media dhe duke e kontaktuar personalisht edhe ministrin e Bujqësisë dhe duke kërkuar nga ai akoma angazhim për hulumtim të njerëzve që e kanë bërë përvojë të madhe vjedhjen”.

Por, një tjetër sfidë sipas tij mbetet mbajtja e të rinjve në Kosovë.

Pasi sipas Tahirit, numri më i madh i tyre kanë zgjedhur që të largohen nga Kosova.

“Ne aktualisht jemi duke u përballur edhe më një problem, me largimin e të rinjve të cilën janë duke e lënë prodhimtarinë bujqësore dhe kanë marrë rrugën për në diaspore dhe në këtë mënyrë kemi sipërfaqe të mëdha të tokave të cilat nuk punohen ose punohen nga të moshuarit” .

A janë të mjaftueshme subvencionet?

Edhe Milazim Berisha, nga Shoqata e Prodhuesve të Qumështit të Kosovës, në një bisedë për Albanian Post thotë se subvencionet kanë ndikuar pozitivisht në punën e tyre, por që nevoja për rritje vazhdon të jetë.

“Një problem është zgjidhur rreth mundësisë së aplikimit për subvencione, tash format e aplikimit mund të themi se janë më të mira, fermerët aplikojnë shumë më lehtë. Mundësia është krijuar për shumë fermerë të cilët në të kaluarën nuk kishin përfituar, janë duke përfituar, por a janë të mjaftueshme? Nuk janë të mjaftueshme”, thotë Berisha për AP.

Si Tahiri edhe Berisha, i potencon të njëjtat probleme.

Përveç largimit nga Kosova, ai thekson se të rinjtë nuk janë fare të interesuar për bujqësinë prandaj gjatë gjithë kohës kanë probleme me gjetjen e fuqisë punëtore.

“Një problem që është shqetësues për fermerët është mënyra se si po bëhen pagesat, pagesat janë duke u vonuar shumë”.

“Edhe këtë vit ka probleme shumë të mëdha sidomos me fuqinë punëtore, të cilët janë të interesuar shumë pak dhe nuk dëshirojnë të punojnë në bujqësi. Edhe ata që punojnë janë joprofesionalë dhe kanë mungesë në disa aspekte”.

Ai konsideron se pushteti ka në duar që t’i motivojë të rinjtë që të angazhohen më shumë në këtë drejtim.

“Në takimet që i kemi pasur me udhëheqësit e shtetit, por edhe përmes kërkesave me shkrim kemi kërkuar që të gjejmë forma që t’i motivojmë të rinjtë që ata ta shohin si mundësi të mirë bujqësinë, për shembull përmes subvencioneve të pagave të ndryshme. Që ata të kenë mundësi herë të bëjnë punë praktike, e herë të përfitojnë diçka”.

Përveç kësaj Berisha, rëndit edhe një sërë problemesh me të cilat janë ballafaquar bujqit ndër vite.

“Kohët e fundit kemi probleme me rritjen e kostos së prodhimit nga fuqia punëtore, çmimet shumë të larta, sidomos në periudhën e vjeshtës ku kemi pasur çmime shumë të larta në të gjitha imputet nga plehrat, drithërat, farërat për vjelje”.

“Ka edhe diçka keq që akoma nuk e kemi një ligj për rregullimin të tregut të brendshme që është më se i nevojshëm”, shprehet ai.

Nga ministria thonë se të rinjtë kanë interesim për bujqësi, “mbi 32 mijë aplikues për subvencione”

Rreth subvencioneve që deri tani ka bërë ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural për kategoritë bujqësore, Albanian Post ka dërguar pyetje në këtë dikaster nga i cili kanë thënë se kanë aplikuar mbi 32 mijë persona.

“Bazuar në pyetjet tuaja drejtuar institucionit tonë sa i përket mbështetjes për fermerë në kuadër të Programit për Pagesa Direkte për vitin 2023 ju njoftojmë se këtë vit MBPZHR/AZHB ka hapur thirrjen për aplikim për Programin e Pagesave Direkte 2023 nga data 28.02.2023 deri me datën 14.04.2023, ku në total kanë aplikuar 32,610 aplikues”, thuhet në përgjigje nga ministria për Albanian Post.

Tutje është sqaruar se fermerët kanë pasur mundësi të aplikojnë për të gjithë sektorët dhe nënsektorët bujqësorë dhe blegtoralë.

Aplikimi për subvencione ka qenë i hapur që nga 28 shkurti e deri më 14 prill, ndërsa aktualisht nga kjo ministri është thënë se janë në fazën “kontrolluese administrative dhe vlerësimit të aplikacioneve”.

Edhe pse nga biseda me Berishën dhe Tahirin u kuptua se të rinjtë nuk kanë interesim për bujqësi, krejt ndryshe thonë nga ministria e Bujqësisë.

Ata theksojnë se ka interesim shumë më të madh të të rinjve për t’u marrë me bujqësi.

“Sa i përket konstatimit tuaj për mosinteresimin e të rinjve për t’u marrë me bujqësi, siç mund ta shihni edhe në tabelën e të dhënave të paraqitura më lart, këtë vit kemi shtim të numrit të aplikuesve në total krahasuar me të gjitha vitet paraprake. Interesimi më i madh këtë vit është për kulturën e grurit, misrit, lopëve qumështore, bletëve, vreshtave, pemëve dhe perimeve, etj”.

Në dy vjetët e fundit bujqësia është goditur edhe nga rritja e çmimit të naftës, mirëpo ministri i Bujqësisë, Faton Peci kishte bërë të ditur se kanë filluar ta subvencionojnë naftën për bujqit e regjistruar që ushtrojnë aktivitetin e tyre në mënyrë të rregullt.

Më 6 prill kjo ministri, kishte bërë të ditur se sërish e ka shtyrë afatin për aplikim për subvencione.

Sektori privat vazhdimisht është duke u përballur me mungesë të punëtorëve kjo për shkak të disa arsyeve që lidhen me mungesën e kontratës, punën në fundjavë, mos pagesën e orëve shtesë si dhe pagën e ulët.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.