“Beogradi një gjë, Prishtina një tjetër – askush nga serbët në Kosovë s’e ka të qartë çfarë marrëveshje u arrit” – Intervistë me politologun serb nga Veriu Ognjen Gogiç

Politologu serb nga veriu i Kosovës, Ognjen Gogiç, në një intervistë për Albanian Post thotë se marrëveshja e fundit mes Kosovës dhe Serbisë për normalizim të marrëdhënieve nuk është “shumë e qartë për serbët”, por as nuk kishte shumë pritshmëri nga dakordanca mes dy vendeve.

“Serbët në Kosovë nuk mendojnë se kjo marrëveshje do t’u sjellë gjë”, thotë ai.

Megjithatë, studiuesi i shkencave politike, kërkon nga Kosova që ta themelojë Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe, meqë sipas tij, përbën obligim ndërkombëtar dhe poqëse do ikej nga kjo marrëveshje, atëherë do të prezantohej një parim tejet i rrezikshëm për gjithë dialogun si proces.

Gogiç që ka shkollim edhe mbi teoritë e zgjidhjeve të konflikteve, ka folur për vetëqeverisjen/vetëmenaxhimin e serbëve në Kosovë, duke shtuar se “askush nuk e ka të qartë se çfarë do të thotë”.

“Beogradi flet për faktin se vetëqeverisja nënkupton obligimin e Kosovës për formimin e Asociacionit të Komunave Serbe. Prishtina ndoshta do ta shohë ndryshe. Megjithatë, tani për tani serbët në Kosovë besojnë se obligimi për formimin e Asociacionit është konfirmuar”, shtoi ai.

Intervista e plotë me Ognjen Gogiç:

Albanian Post: Mendoni se serbët e Kosovës janë të kënaqur me marrëveshjen e arritur me 27 shkurt në Bruksel dhe përforcuar me aneks me 18 mars në Ohër?

Ognjen Gogiç: Kjo marrëveshje nuk është e qartë për serbët në Kosovë. Serbët që jetonin në enklavat në jug të Ibrit nuk kishin pritshmëri të mëdha nga këto negociata. Ata janë mësuar me faktin që dialogu nuk fokusohet kurrë në pozicionin e tyre. Serbët në veri shpresonin se marrëveshja do të adresonte çështjet e pranisë së policisë speciale, shpronësimit dhe targave KM. Asnjë nga këto nuk u gjet në këtë marrëveshje. Prandaj serbët në Kosovë nuk mendojnë se kjo marrëveshje nuk do t’u sjellë gjë.

Kur është fjala për vetëqeverisjen/vetëmenaxhimin e serbëve në Kosovë, askush nuk e ka të qartë se çfarë do të thotë. Beogradi flet për faktin se vetëqeverisja nënkupton obligimin e Kosovës për formimin e Asociacionit të Komunave Serbe. Prishtina ndoshta do ta shohë ndryshe. Megjithatë, tani për tani serbët në Kosovë besojnë se obligimi për formimin e Asociacionit është konfirmuar. Megjithatë, edhe serbët nuk presin shumë nga ai komunitet. Asnjëherë nuk e kishin të qartë se çfarë do të përfaqësonte ai Komunitet apo çfarë përfitimi do të merrnin prej tij.

Albanian Post: Në opinionin tuaj, a dallon vetëmenaxhimi nga Asociacioni, apo janë e njëjta gjë?

Ognjen Gogiç: Unë kurrë nuk kam qenë adhurues i idesë së formimit të një Asociacioni. Nuk më ka pëlqyer kurrë ajo histori, sepse kam menduar se pritshmëritë prej saj janë ngritur në mënyrë joreale. Gjithmonë kam menduar se Beogradi kurrë nuk ka dashur të formohet realisht, por e kam përdorur këtë pyetje për të penguar negociatat. Kur të formohej, Asociacioni do të merrte përgjegjësitë e bashkive, të cilat më pas do të funksiononin edhe më dobët. Lista Serbe dhe Beogradi pretendojnë se Asociacioni do të rrisë sigurinë e serbëve, gjë që është e pakuptimtë sepse Asociacioni nuk do të kishte juridiksion mbi policinë dhe gjyqësorin. Serbët në Kosovë kishin iluzionin përmes mediave se në rast të formimit të Asociacionit të Prishtinës do të humbiste juridiksionin mbi zonat ku jetojnë serbët. Gjithmonë kam konsideruar se është e dëmshme që serbët në Kosovë të mashtrohen në këtë mënyrë, sepse në fund do të rezultojë se ata duhet t’i zgjidhin problemet e tyre në marrëveshje me Prishtinën.

Pavarësisht se nuk kam simpati për historinë e Asociacionit, besoj se duhet pasur parasysh se bëhet fjalë për obligimin që ka marrë Kosova në dialog. Nëse Asociacioni nuk do të formohej, atëherë në dialog futet një parim i rrezikshëm se asgjë nuk është rënë dakord përfundimisht. Në këtë rast, asnjë marrëveshje nuk do të ishte më e vlefshme. Prandaj serbët në veri të Kosovës u larguan nga institucionet në nëntor për të treguar se as integrimi i komunave, gjyqësorit dhe policisë nuk është i pakthyeshëm.

Nuk mund të komentoj shumë për vetëqeverisjen sepse nuk është shpjeguar se çfarë do të thotë. Supozoj se kjo është ideja që Kurti e shpalli para disa vitesh kur tha se duhet të formohet një këshill kombëtar i serbëve në Kosovë.

Albanian Post: Ku i sheh dallimet/ngjashmëritë mes Vetë-menaxhimit dhe Asociacionit?

Ognjen Gogiç: Problemi që kam me tregimin për komunitetin është se nuk e merr parasysh pozitën e serbëve që jetojnë jashtë komunave me shumicë serbe. Në pozitën më të vështirë janë serbët që jetojnë në fshatrat që i përkasin komunave të Pejës, Istokut, Klinës, Vushtrisë, Obiliqit etj. Askush nuk e pyet se çfarë ndodhi me kthimin e serbëve në zonat urbane si në Prishtinë, Pejë, Gjakovë, Ferizaj e të tjera. Besoj se do të ishte më mirë për serbët nëse do të kishte ndonjë mekanizëm në nivel qendror që do të merrej me pozitën e të gjithë serbëve në mbarë Kosovën. Në këtë kuptim, më pëlqen ideja e formimit të një këshilli kombëtar të serbëve si ai që ekziston për serbët në Kroaci. Megjithatë, kjo nuk do të thotë se detyrimi për të formuar Asociacionin mund të shmanget, pasi kjo vë në pikëpyetje të gjitha marrëveshjet e tjera.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.