Një gardh metalik rreth tetë metra i lartë shkëlqen në diell si argjend i sapo lëmuar.
Dritat e vëmendjes dhe kamerat e vëzhgimit janë ngjitur në shtylla edhe më të larta dhe synojnë të regjistrojnë çdo lëvizje.
Porta masive është e mbyllur pas saj mund të shihni ndërtesa funksionale të sapondërtuara.
Tre roje duken të mërzitur nën një tendë me hije në zonën e portit ku ndodhet kampi i ri.
Mini-Guantanamo, kështu e quajnë njerëzit në Shqipëri këtë qendër të re fillestare të pritjes së refugjatëve në portin e Shëngjinit në bregdetin e Adriatikut, duke aluduar për kampin e burgut të SHBA-ve në Kubë.
Nëse kryeministrja e Italisë, Giorgia Meloni, ecën në rrugën e saj, anijet e Rojës Bregdetare italiane do të ankorohen këtu nga 1 gushti – me refugjatë që në të vërtetë donin të shkonin në Itali nga Afrika e Veriut nëpërmjet Mesdheut.
Emigrantët nuk duhet as të shkelin në tokën e Bashkimit Evropian sepse Shqipëria nuk është pjesë e BE-së.
Shëngjini në Shqipëri synon të lehtësojë presionin ndaj Lampedusës në Itali: Pas procedurave të shpejta në të cilat zyrtarët italianë shqyrtojnë kërkesat e tyre për azil, emigrantët duhet, nëse është e mundur, të kthehen në vendet e tyre të origjinës
Kështu parashikon një marrëveshje mes Melonit dhe kryeministrit shqiptar Edi Rama.
Është një përpjekje e re për të trajtuar problemin e Evropës me migrimin e parregullt.
E drejta për azil do të ruhet zyrtarisht, por në të njëjtën kohë numri i njerëzve që do të hyjnë në BE duhet të bjerë.
Bëhet fjalë për parandalimin: perspektiva e një lloj kampi në Shqipëri synon të pengojë në radhë të parë njerëzit që të lundrojnë drejt Italisë.
Deri më tani, projekte të tilla kanë dështuar gjithmonë, megjithëse qeveritë evropiane kanë dashur të krijojnë “kampe pritjeje” jashtë BE-së për të paktën dy dekada, ku zyrtarët e tyre duhet të vendosin për kërkesat për azil të emigrantëve.
Në fillim të korrikut, qeveria e re britanike u tërhoq nga një marrëveshje me Ruandën.
A mundet plani i Melonit të zvogëlojë numrin e refugjatëve, siç shpreson ajo?
Çfarë do të thotë nisma për të prekurit dhe të drejtat e tyre?
A do të bëhet Shqipëria një kamp refugjatësh jashtëterritorial për BE-në dhe Shëngjini, siç premton, një model për politikën evropiane të migracionit?
Shumë njerëz në vendin ballkanik janë skeptikë për planin, kanë frikë se BE do t’ia kalojë problemet e saj Shqipërisë.
Besnik Sula ndjen keqardhje kur mendon për mërgimtarët e sotëm dhe kampin në port pas gardhit të lartë.
“Të shkretët! Ata kalojnë shumë ditë në det pa ushqim dhe pije. Ata shpenzojnë të gjitha paratë e tyre për të, duke rrezikuar jetën e tyre. Më vjen keq që do të sillen këtu së shpejti”.
Ai ulet në tarracën e hotelit të tij, shikon çadrat dhe karriget e plazhit në Mesdhe dhe mendon për jetën e tij.
Rreth kohës kur ai ishte vetë emigrant në fillim të viteve 1990 – në Itali.
“Italianët më dhanë ushqim, punë dhe akomodim”, thotë ai.
“Mama mia, ata ishin vite të mrekullueshme”.
Sula ka veshur pantallona të shkurtra rozë, një bluzë polo kafe, një buzëqeshje rrezaton nga fytyra e nxirë – një 64-vjeçar i kënaqur me jetën e tij.
“Ne ishim gjithashtu të varfër kur ikëm”.
Ai punoi dhe kurseu para si shofer kamioni për një kohë të gjatë, duke vozitur nga Italia në Hamburg dhe në Suedi.
Vite më vonë ai u kthye në atdhe në Shqipëri dhe ndërtoi hotelin e tij.
Në fillim kishte para vetëm për një kat.
Tani janë pesë. Ai do të donte që refugjatët sot të kishin mundësi të ngjashme me ato që ai kishte në atë kohë.
Giorgia Meloni e sheh ndryshe.
Në gusht 2023, kryeministrja kaloi disa ditë pushimi në rezidencën verore të homologut të saj shqiptar Edi Rama.
“Giorgia i befasoi të gjithë në skenën ndërkombëtare. Ata prisnin një përbindësh fashist”, tha Rama më pas.
Në fakt, ajo është një “evropiane e madhe”.
“Giorgia është vërtet e mrekullueshme”.
Nën Melonin, numri i refugjatëve fillimisht u dyfishua
Ideja për një marrëveshje për refugjatët, të cilën të dy e prezantuan pas negociatave sekrete nëntorin e kaluar, mund të ketë origjinën në vilën e Ramës.
Meloni ishte me nxitim, i duhej një sukses.
Edhe pse populistja e krahut të djathtë premtoi fundin e emigracionit të paligjshëm në fushatën zgjedhore të 2022, numri i refugjatëve u dyfishua në vitin e parë të qeverisjes së saj.
Qendra në port, të cilën romakët ndoshta e përdornin në kohët e lashta, tani ka përfunduar.
Megjithatë, refugjatët duhet të regjistrohen vetëm në sipërfaqen prej 3 mijë e 670 metrash katrorë.
Më pas ata do të dërgohen me autobus në një kamp të dytë me strehim rezidencial.
Ndodhet në një lokacion ushtarak të papërdorur në Gjadër, një fshat i vogël 20 kilometra larg portit.
Koha duket se ka ngecur në Gjadër.
Në një pistë gjysmë të shkatërruar përballë kampit, shihet një pikë e errët në diellin vezullues, një mjet që po afrohet ngadalë.
Është një fermer me një kapelë kashte, i cili dëshiron të sjellë një ngarkesë në stallë me karrocën e tij me kuaj.
3 mijë emigrantë
Deri në 3 mijë emigrantë mund të jetojnë së shpejti këtu.
Porta e kampit është e ndryshkur dhe jo shumë më e lartë se një metër.
Shufrat prej druri të kalbur anojnë në mënyrë të rrezikshme, mezi mbajnë lart një gardh të copëtuar me zinxhir.
Forcat e sigurisë ua mohojnë aksesin gazetarëve.
Por pamjet me dron të marra nga fotografi i gjermanes “Spiegel” në fillim të korrikut tregojnë ekskavatorë të zënë me punime tokësore.
Kontejnerët janë grumbulluar si tulla Lego.
Do të duhet pak kohë përpara se emigrantët e parë të mund të hyjnë.
Në qendër të Gjadrit, një zotëri i moshuar po merr pjepër nga një furgon.
Është Aleksandër Preka, 64 vjeç, është kryeplaku i fshatit dhe drejton një kafene dhe një supermarket të vogël në rrugën kryesore.
Ai i lë pjeprat e tij të shtrirë për disa minuta dhe flet për vështirësitë e tij.
Të rinjtë kanë emigruar, të moshuarit ia dalin me pak bujqësi.
Gjithçka mungon, punët, paratë, furnizimi me energji elektrike është i lëkundur.
Por kjo është gati të ndryshojë, falë italianëve së fundmi erdhi për vizitë ambasadori italian.
“Do të keni aq energji elektrike sa fshati më i mirë në Itali”, premtoi diplomati.
Pas një viti e gjysmë, Gjadri do të jetë model për të gjithë Shqipërinë.
Megjithatë, shumë njerëz janë në mëdyshje se përse qeveria ra dakord me marrëveshjen për refugjatët.
Dy kampet e refugjatëve në Shëngjin dhe Gjadër bëhen efektivisht territor italian, ku zyrtarët italianë vendosin gjithçka.
Çfarë përfiton kryeministri shqiptar Edi Rama nga marrëveshja?
Socialdemokrati mjekërbardhë është i popullarizuar në mesin e kolegëve të tij evropianë, shumë e admirojnë atë, sepse ai gjithashtu ka një karrierë si artist me ekspozita në Paris dhe New Jork.
Ndonjëherë ai ulet në një konferencë ndërkombëtare me atlete dhe xhinse pranë njerëzve me kostume dhe citon një dialog nga “Waiting for Godot” kur bëhet fjalë për perspektivat e vendit të tij për t’u anëtarësuar në BE.
Një figurë e jashtëzakonshme intelektuale mes krerëve të qeverive në Ballkan, një mik dhe vizionar që hap shtigje të reja në politikën e migracionit për Italinë dhe BE-në: Kjo është perspektiva e shumë njerëzve në Perëndim.
Në Tiranë, nga ana tjetër, ka kritika nga të gjitha anët për marrëveshjen e tij me Melonin.
Arlind Qori në oborrin e selisë së partisë së tij flet për oligarkët në vend, ndikimin e tyre në qeveri dhe korrupsionin.
Politologu 42-vjeçar themeloi partinë e majtë Lëvizja Bashkë (“Lëvizja Së bashku”) një vit e gjysmë më parë.
Qori është ndër ata që e përshkruajnë kampin e Melonit si “Guantanamo për refugjatët”.
Vështirë se mund të flitet për kampet e reja në Shqipëri pa përmendur të kaluarën e afërt dhe më të largët.
Vetë vendi ka një histori të gjatë ikjeje dhe emigracioni.
Qindra mijëra janë larguar tashmë nga Shqipëria
Është kujtimi i 3 korrikut 1990, kur shqiptarët depërtuan me një kamion murin e Ambasadës Federale Gjermane: 3 mijë e 200 persona u arratisën nga regjimi komunist ende në pushtet drejt kompleksit diplomatik.
Pas negociatave të vështira, shumica u lejuan të largoheshin për në Republikën Federale nëntë ditë më vonë.
Janë me qindra mijëra njerëz që janë larguar dhe po largohen nga Shqipëria për në BE, Britani të Madhe dhe SHBA.
Në vetëm dy dekada, popullsia është zvogëluar nga 3 milionë në 2.4 milionë.
Dhe ka histori si ato të Agron Shehajt.
“I gjithë qyteti ishte në këmbë”, kujton ai atë ditë në vitin 1991 kur mbërriti në Brindisi, në Italinë jugore, me prindërit e tij.
Historia e tij është e ngjashme me atë të pronarit të hotelit Sula në Shëngjin: “Njerëzit na ndalonin në rrugë dhe na jepnin rroba dhe para”, thotë ai.
Përvojat e Shehajt, Sulës dhe të tjerëve të panumërt shpjegojnë pse shumë njerëz në Shqipëri luftojnë me kampin e migrantëve të ngjashëm me burgun.
“Italia dhe BE-ja nuk mund të marrin në gjithë botën”, thotë Agron Shehaj. “Por marrëveshja me Shqipërinë nuk mund të jetë zgjidhja”.
Deri më tani, refugjatët në rrugën mesdhetare midis Afrikës së Veriut dhe Lampedusa mund të lehtësoheshin nëse do të shpëtoheshin nga roja bregdetare italiane – kështu që ata arritën të sigurt dhe drejtpërdrejt në Itali, ku mund të aplikonin për azil.
Kjo ndryshon me marrëveshjen mes Melonit dhe Ramës.
Kontrabandistët dhe refugjatët kanë tani një nxitje potencialisht fatale për të shmangur anijet ushtarake për të mos përfunduar në Shqipëri.
Skenat dramatike po shfaqen: vetëm nëse kalojnë Mesdheun vetë me varkat e tyre të vogla ose shpëtohen nga pak organizata të mbetura ndihmash si Sea-Watch ose Open Arms, mund të arrijnë në destinacionin e tyre, Bashkimin Evropian.
Marrë nga “Spiegel”, përshtatur për Albanian Post
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
