Planifikimi për një NATO post-amerikane

Ndërkohë, shumë vende të Evropës Perëndimore mund të vendosin që, me Shtetet e Bashkuara jashtë skenës, alternativa më e mirë do të ishte të detyronin Ukrainën të bënte lëshime të gjera ndaj Rusisë.

Për të shmangur skenarin më të keq, vendet dhe institucionet evropiane duhet të fillojnë planifikimin që tani.

Ata duhet të jenë gati për një presidencë të Trump që mund të rezultojë në një tërheqje të SHBA-ve nga Evropa, e cila mund të shkojë aq larg sa të lërë kontinentin të pambrojtur, me përjashtim të forcave detare dhe ajrore të SHBA-ve që mund të rishpërndahen lehtësisht diku tjetër.

Ndërsa përballen me rreziqet e një eventualiteti të tillë, udhëheqësit e kontinentit do të duhet të përballen me shumë pyetje të vështira.

Më urgjentet prej tyre ndahen në tre kategori: si të strukturohet siguria evropiane, kush duhet të udhëheqë përpjekjet dhe çfarë aftësish duhet të fitojë Evropa.

Nga kjo pikënisje, Evropa mund të fillojë të përgatitet për humbjen e mundshme të mbrojtësit më të fortë të kontinentit deri tani.

Struktura

Pyetja për një strukturë sigurie post-amerikane mund të jetë më e lehta për t’u përgjigjur.

Nëse Shtetet e Bashkuara do të shkëputeshin vërtet nga Evropa, vendet evropiane mund të ruanin aleancat e tyre të sigurisë përmes një prej disa institucioneve që Washingtoni do të linte pas.

Duke lënë mënjanë komplikimin e mundshëm të Kanadasë – e cila, nëse do të qëndronte në NATO edhe pas tërheqjes së SHBA-ve, aleanca do të ishte e detyruar ta mbronte – zgjidhja më e drejtpërdrejtë dhe më e mirë do të ishte që Evropa të merrte kontrollin e Këshillit të Atlantikut të Veriut (NAC), autoriteti vendimmarrës brenda NATO-s.

NAC do të duhet të riorientohet shpejt pas tërheqjes së SHBA-ve.

Për arsye të dukshme, vetë ky organ nuk mund të planifikojë daljen e Shteteve të Bashkuara ndërsa Shtetet e Bashkuara janë ende anëtare.

Ai gjithashtu mbështetet te Norvegjia dhe Mbretëria e Bashkuar, fuqi të rëndësishme të sigurisë jashtë BE-së, si anëtare.

Të dyja kanë qenë mbështetëse të forta të Ukrainës dhe do të ishin lojtare jetike në një luftë të ardhshme kundër Rusisë.

Forcat ajrore dhe detare britanike në veçanti mbrojnë pjesën më të madhe të krahut veriperëndimor të NATO-s.

Në vazhdim, Evropa do të ketë nevojë për këto kapacitete, si dhe për parandalimin bërthamor të Londrës.

Puna së bashku përmes NAC mund të jetë mënyra më e mirë e mundshme për të forcuar këtë marrëdhënie.

Nëse vendet evropiane do të merrnin përsipër NAC, ato gjithashtu mund të ripërdornin objektet e NATO-s, si Kolegji i Mbrojtjes i NATO-s, që janë të shpërndara në të gjithë kontinentin.

NAC i ri mund të mbështetet edhe nga institucionet e tjera evropiane.

BE-ja, për shembull, mund të ndihmojë në koordinimin legjislativ kombëtar dhe planifikimin financiar në mbarë bllokun që do të jetë i nevojshëm për të përgatitur shoqëritë evropiane për një konflikt të mundshëm.

Finlanda dhe Suedia, hyrjet më të fundit në NATO, do të kishin shumë për të kontribuar në këtë përpjekje.

Dekadat e neutralitetit i shtynë ato të zhvillonin plane për t’u mobilizuar në kohë lufte dhe për të ndërtuar ekonomi dhe politika elastike.

Dhe megjithëse NAC do të mbetej organi kryesor vendimmarrës për anëtarët e NATO-s, Komuniteti Politik Evropian, i cili u krijua pas pushtimit të Rusisë në vitin 2022 dhe numëron disa vende joanëtare të NATO-s midis anëtarëve të tij, do të luante një rol të rëndësishëm si një forum për diskutimin e sigurisë.

Kush e udhëheq Evropën?

Vendet evropiane në thelb ia kanë transferuar udhëheqjen gjeopolitike Shteteve të Bashkuara për rreth 75 vitet e fundit.

Vendimi se kush mund të zërë vendin e Washingtonit brenda një strukture sigurie evropiane është kështu një propozim sfidues.

Asnjë vend evropian nuk ka përvojë me atë punë dhe nuk ka asnjë lider të natyrshëm.

Gjermania mund të duket një kandidate e mundshme, duke pasur parasysh se ajo ka ekonominë dhe popullsinë më të madhe në Evropë.

Por Berlini, i gjymtuar nga pavendosmëria politike, nuk ka arritur të shfaqë lidership deri më tani në luftën në Ukrainë.

Pasi u afrua me Rusinë përpara pushtimit të vitit 2022 dhe duke u bashkuar me Shtetet e Bashkuara në kufizimin e ndihmës për Ukrainën më pas, Gjermania ka humbur besimin e shumë prej vendeve të Evropës Qendrore dhe Lindore që kanë frikë të përfundojnë në një vijë të re fronti.

Qeveria e Olaf Scholz dërgon shpesh mesazhe jo të qarta, me vetë Partinë Social Demokrate që mbron një politikë dhe partnerja e saj e koalicionit një tjetër.

Pozicionet e hapura pro-ruse të përkrahura nga ekstremi i djathtë dhe partia e ekstremit të majtë, të cilat të dyja bënë shfaqje të forta në zgjedhjet rajonale të fundjavës së kaluar, ngrenë shqetësime shtesë.

Franca mund të jetë një alternativë më e mirë.

Si një nga dy fuqitë bërthamore të Evropës, Franca do të luante domosdoshmërish një rol të rëndësishëm në sigurinë evropiane nëse Shtetet e Bashkuara do të tërhiqeshin.

Francezët kanë një ushtri kompetente dhe presidenti Emmanuel Macron është përpjekur të marrë një pozicion udhëheqës në Evropë në mes të luftës në Ukrainë.

Megjithatë, Parisi, si Berlini, mbart detyrime serioze.

Në muajt e parë të pushtimit, Macron favorizoi arritjen e një lloj marrëveshjeje me presidentin rus Vladimir Putin dhe sot, politikanët e ekstremit të djathtë dhe të majtë gjithnjë e më të fuqizuar të Francës, si në Gjermani, diskutojnë seriozisht shkurtimin e ndihmës për Ukrainën.

Vendet e vijës së parë mund ta konsiderojnë Francën jo më të besueshme se Gjermania kur bëhet fjalë për mbajtjen e mbrojtjes së Evropës.

Mbretëria e Bashkuar, fuqia tjetër bërthamore e Evropës, do të sillte shumë atribute pozitive për rolin udhëheqës.

Qeveria e re britanike mund të qëndrojë në vend për pesë vitet e ardhshme, duke e bërë vendin politikisht më të qëndrueshëm se shumë të tjerë në Evropë.

Londra, si një mbështetëse e vazhdueshme e Ukrainës, është në linjë me vendet e vijës së parë të Evropës.

Mbretëria e Bashkuar ka gjithashtu lidhje të gjata mbrojtjeje me anëtarët e tjerë të Forcës së Përbashkët të Ekspeditës, një grupim ushtarak i dhjetë vendeve baltike, skandinave dhe të tjera të Evropës veriore.

Nëse vendi do të kishte mbetur në BE, ai mund të kishte pretendimin më të fortë ndaj lidershipit të sigurisë në Evropë.

Por pas vendimit të saj të vitit 2016 për t’u larguar, është pothuajse e pamundur të shohësh vendet e BE-së të bien dakord me komandën strategjike britanike.

Me tre peshat e rënda të sigurisë të kontinentit, secila e rënduar nga dobësitë politike, Evropa mund të shfrytëzojë mundësinë për të bërë një zgjedhje më pak konvencionale për udhëheqjen e saj të sigurisë.

Polonia është shfaqur si një kandidate e fortë.

Është një vend i madh me një ekonomi në rritje dhe e mori seriozisht mbrojtjen edhe para pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia.

E parë tashmë si një lider në Evropën Qendrore dhe Lindore, Polonia i kupton shqetësimet e vendeve të vijës së parë për Rusinë në një mënyrë që një qeveri e Evropës Perëndimore nuk mundet.

Duke pasur parasysh se Polonia ndan një kufi me Bjellorusinë, Ukrainën dhe Rusinë, ushtria e saj do të ishte kritike në një luftë më të madhe me Rusinë.

Varshava, e vetëdijshme për këtë, tani po shpenzon burime të konsiderueshme për të përmirësuar ushtrinë dhe forcën e saj ajrore.

Para luftës në Ukrainë, një ushtri me qendër tokësore si ajo e Polonisë nuk do të konsiderohej e aftë për të udhëhequr forcat evropiane.

Pa Washingtonin, tabloja ndryshon.

Nëse Evropa po mbrohet, fuqia e saj tokësore, e mbështetur nga forcat ajrore taktike, bëhet mburoja e saj.

Kështu, sapo Polonia të zgjerojë forcën e saj ajrore – ajo tani po grumbullon një nga flotat më të mëdha evropiane të avionëve luftarakë F-35 dhe F-16 – vendi do të ketë një rast të mrekullueshëm për udhëheqjen e sigurisë.

Posti kyç për të plotësuar një NATO evropiane në rast të një daljeje të SHBA-ve do të ishte komandanti suprem i aleatëve në Evropë, roli që mbikëqyr të gjitha operacionet ushtarake të NATO-s dhe që është mbajtur gjithmonë nga një amerikan.

Nëse lind nevoja, një oficer polak mund të zgjidhet si komandanti i parë suprem aleat për një NATO evropiane.

Kjo zgjedhje do të kishte kuptim politik dhe strategjik për t’u treguar si shteteve të vijës së parë ashtu edhe Rusisë se Evropa është serioze për mbrojtjen e krahut të saj lindor.

Një sinjal i fortë i këtij lloji është shumë i nevojshëm; pasardhësi i emëruar i Jens Stoltenberg si Sekretar i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, së fundmi shërbeu si kryeministër i Holandës, një vend që ka dështuar vazhdimisht të përmbushë objektivin e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes.

Ndërtimi i kapaciteteve

Përveç udhëheqjes, Evropa ka transferuar shumë aftësi thelbësore të mbrojtjes në Shtetet e Bashkuara.

Qeveritë evropiane shpesh kanë hedhur fondet e tyre të kufizuara në ndërtimin e një numri të vogël pajisjesh dhe tepër të shtrenjta, siç është automjeti tokësor britanik Ajax.

Prodhimi i armëve në Evropë nga vendi në vend është gjithashtu jashtëzakonisht joefikas.

Në dhjetë kategoritë kryesore të sistemeve kryesore të armëve – të tilla si avionë luftarakë ose shkatërrues – Shtetet e Bashkuara mbajnë 33 lloje sistemesh.

Evropa ruan 174.

Kjo ka kufizuar ndërveprueshmërinë e ushtrive evropiane dhe ka krijuar një makth logjistik.

Ndërkohë, kontinenti ka lënë pas dore zhvillimin e aftësive bazë që do t’i duheshin nëse Shtetet e Bashkuara do të tërhiqeshin.

Ndoshta më i shquari prej tyre është një sistem për ndarjen e inteligjencës midis shteteve evropiane.

Për dekada, Evropa është mbështetur në Five Eyes – rrjetin e inteligjencës që përfshin Australinë, Kanadanë, Zelandën e Re, Mbretërinë e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara – për të kryer pjesën më të madhe të punës së saj të inteligjencës.

Të gjithë anëtarët e këtij grupi japin kontribute të vlefshme, por Shtetet e Bashkuara bëjnë pjesën më të madhe të mbledhjes së të dhënave.

Tërheqja e Washingtonit nga Evropa do të prishte rrjedhën e informacionit.

Megjithëse kalimi i tranzicionit do të ishte i vështirë, ai mund të ketë avantazhe për Evropën.

Pavarësisht aftësisë së saj të madhe për mbledhjen e inteligjencës, Shtetet e Bashkuara kanë bërë një punë të dobët për të kuptuar fuqinë ruse.

Një mori të dhënash, rezulton, jo gjithmonë prodhojnë inteligjencë të mirë ose depërtim.

Disa nga punët më të mira të inteligjencës mbi Rusinë gjatë viteve të fundit kanë ardhur në fakt nga vende më të vogla me njohuri më të specializuara.

Shtetet baltike dhe shtetet nordike, për shembull, kanë dhënë vazhdimisht informacione të dobishme në lidhje me aftësitë dhe synimet ruse.

Ukraina, gjithashtu, ka bërë një punë të besueshme duke analizuar pikat e forta dhe të dobëta ruse, dhe kapaciteti i inteligjencës së Kievit ka mundësuar operacione të tilla si një fushatë strategjike ajrore kundër prodhimit rus të naftës.

Lufta në Ukrainë ka treguar se suksesi në betejë varet nga aftësia e secilës palë për të mbështetur prodhimin dhe furnizimin e municioneve.

Qofshin armë, aeroplanë apo anije, pajisjet nuk zgjasin shumë pasi të fillojë lufta.

Evropa duhet të pranojë se sigurimi i pajisjeve të saj në kohë paqeje do të jetë thelbësor për t’u dhënë kohë ushtrive të saj të kombinuara për t’u mobilizuar kur shpërthen një konflikt.

Përtej rritjes së prodhimit, një organ sigurie evropiane do të duhet të marrë përgjegjësinë për kërkimin dhe zhvillimin e vet – një detyrë që kryesisht i është dhënë Shteteve të Bashkuara.

Së fundi, një NATO evropiane mund të duhet të përballet me jetën pa parandalimin bërthamor të SHBA-ve.

Ky problem mund të jetë më i madhi me të cilin përballet.

Disa nga propozimet në qarqet e politikës pro-Trump sugjerojnë se Shtetet e Bashkuara do të ruanin ombrellën e saj bërthamore mbi Evropën, por logjika e një plani të tillë është e diskutueshme në rastin më të mirë.

Një SHBA me pak prezencë ushtarake në kontinent – dhe me një administratë që shkon mirë me Putinin – nuk mund t’i paralajmëronte në mënyrë të besueshme armiqtë e Evropës se do të vinte në lojë armët e saj bërthamore në rast të një sulmi.

Kjo do të thotë që Evropa duhet gjithashtu të ndërtojë një parandalues ​​të besueshëm bërthamor evropian, të ndarë nga Shtetet e Bashkuara.

Në afat të shkurtër, puna do t’i binte Francës dhe Mbretërisë së Bashkuar, të cilat të dyja kanë arsenale të vogla bërthamore.

Së bashku ata duhet të jenë në gjendje t’i paraqesin Rusisë një kërcënim bërthamor mjaft bindës që Moska nuk do të rrezikojë të përdorë armë bërthamore në Ukrainë ose shtete të tjera në Evropën Qendrore ose Lindore.

Sfida e menjëhershme do të jetë koordinimi i vendosjes së arsenaleve bërthamore britanike dhe franceze.

Në terma afatgjatë, parandalimi bërthamor do të duhej të evropianizohej plotësisht.

Përveç përfshirjes së të gjithë kontinentit në strukturën komanduese, Evropës do t’i duhej të prodhonte një sistem shpërndarjeje bërthamore.

Aktualisht, shtetet evropiane kanë aftësinë të prodhojnë vetë koka bërthamore.

Nëse Washingtoni do të tërhiqej, kapaciteti bërthamor i Evropës do të duhej të ishte plotësisht i pavarur.

Për sa kohë që Rusia ruan arsenalin e saj të madh bërthamor, Evropës do t’i duhet të mbrohet nga shantazhet bërthamore ruse.

Koha për veprim

Koha është një mall i çmuar në luftë.

Dhe sot, me një luftë në pragun e saj dhe me Shtetet e Bashkuara që kërcënojnë ta shtyjnë sigurinë evropiane në pikën e saj më të pasigurt në dekada, kontinenti po e shpërdoron atë.

Vendet evropiane duhet të kishin filluar planifikimin për mundësinë e një rikthimi të Trumpit të paktën një vit më parë, kur shanset e larta për një rezultat të tillë u bënë të dukshme, duke i dhënë vetes më shumë kohë për të bërë përgatitjet.

Nëse Trump zgjidhet, një mohim i tillë do të duhet të marrë fund.

Shtetet evropiane të NATO-s do të detyrohen të veprojnë për të siguruar kontinentin dhe për të mbrojtur lirinë e popullit.

Është shumë më mirë që t’i qasen asaj detyre të rëndë sa më racional dhe me aq largpamësi që të jetë e mundur, sesa në një nxitim të rastësishëm.

Marrë nga “Foreign Affairs”, përshtatur për Albanian Post 

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.