Ish të burgosurit ukrainas kanë rrëfyer se si iu nënshtruan torturave, teksa ishin në paraburgim në një objekt në Rusinë jugperëndimore, një shkelje serioze e ligjit ndërkombëtar humanitar.
Media britanike “BBC” ka intervistuar një duzinë ish-të burgosurish të liruar në shkëmbimet e të burgosurve, të cilët pretenduan abuzim fizik dhe psikologjik nga oficerët dhe rojet ruse në objektin e paraburgimit numër dy, në qytetin e Taganrog.
Dëshmitë, të mbledhura gjatë një hetimi javor, përshkruajnë një model të vazhdueshëm të dhunës ekstreme dhe keqtrajtimit në objekt, një nga vendet ku të burgosurit ukrainas të luftës janë mbajtur në Rusi.
Sipas këtyre pretendimeve, burrat dhe gratë në vendin e Taganrog janë rrahur në mënyrë të përsëritur, në veshka dhe gjoks, dhe u jepen goditje elektrike gjatë inspektimeve dhe marrjes në pyetje të përditshme.
Po ashtu gardianët rusë kanë kërcënuar dhe frikësuar vazhdimisht të burgosurit, disa prej të cilëve kanë dhënë rrëfime të rreme që dyshohet se janë përdorur si prova kundër tyre në gjyqe.
Dhe se të burgosurit lihen vazhdimisht të paushqyer, dhe të lënduarve nuk u jepet ndihma e duhur mjekësore, me raportime për të burgosurit që vdesin në objekt.
Sakaq, “BBC” nuk ka qenë në gjendje të verifikojë në mënyrë të pavarur pretendimet, por detajet e llogarive u ndanë me grupet e të drejtave të njeriut dhe u vërtetuan nga të arrestuar të tjerë.
Qeveria ruse nuk ka lejuar asnjë organ të jashtëm, përfshirë Kombet e Bashkuara dhe Komitetin Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq, të vizitojnë objektin që para luftës përdorej ekskluzivisht për të mbajtur të burgosur rusë.
Shkëmbimi i të burgosurve midis Ukrainës dhe Rusisë është një arritje e rrallë diplomatike në luftë dhe më shumë se 2 mijë e 500 ukrainas janë liruar që nga fillimi i konfliktit.
Sipas grupeve të të drejtave të njeriut, deri në 10 mijë robër besohet se mbeten në paraburgim rus.
Dmytro Lubinets, një nga zyrtarët e përfshirë në negociatat e shkëmbimit me Moskën, ka thënë se nëntë në çdo 10 ish të arrestuar pretendonin se ishin torturuar gjatë kohës që ishin në robëri.
“Kjo është sfida më e madhe për mua tani: si të mbrojmë njerëzit tanë në anën ruse. Askush nuk e di se si mund ta bëjmë atë”, ka thënë ai.
Shtatorin e kaluar, Artem Seredniak, një toger i lartë, kishte qenë në robërinë ruse për katër muaj, kur ai dhe rreth 50 ukrainas të tjerë u transferuan në objektin e paraburgimit numër dy.
Udhëtonin me orë të tëra në pjesën e pasme të një kamioni, pa ditur se ku po shkonin, me sy të lidhur dhe të lidhur nga krahët me njëri-tjetrin.
Ai kujton se me të mbërritur në Taganrog, një oficer i përshëndeti duke iu thënë: “Përshëndetje djema. A e dini ku jeni? Këtu do të kalbeni deri në fund të jetës”.
Të burgosurit heshtën.
Ata u shoqëruan brenda ndërtesës, u morën shenjat e gishtërinjve dhe u hoqën rrobat, u rruajtën dhe u detyruan të bënin dush.
Në çdo hap, rojet e objektit, të cilët mbanin shkopinj të zinj dhe shufra metalike, i rrahën në këmbë, krahë ose “kudo që dëshironin”.
Para kapjes së tij, Seredniak drejtoi një togë snajperësh në Regjimentin Azov, forca kryesore ushtarake në Mariupol.
Kjo, sipas tij, e bëri atë një objektiv kyç për stafin e burgut.
Seredniak u nda nga të tjerët dhe, i veshur vetëm me të brendshme, e dërguan në një dhomë për t’u marrë në pyetje për herë të parë.
Më pas ai u shty në dysheme, me kokën e kthyer nga poshtë.
Gardianët e pyetën për rolin e tij në ushtri dhe për detyrat që kishte kryer. Me një armë trullosëse elektrike, ata i dhanë goditje në shpinë, ijë dhe qafë.
Në maj të vitit të kaluar, teksa Mariupol ishte nën një rrethim rus, autoritetet ukrainase urdhëruan qindra ushtarë të strehuar në fabrikën e çelikut Azovstal të qytetit të dorëzoheshin.
Seredniak ishte ndër të fundit që u evakuua.
Ai fillimisht u dërgua në një objekt në Olenivka, një fshat në Donetsk, dhe muaj më vonë u dërgua në burgun në Taganrog, në rajonin kufitar rus të Rostovit, rreth 120 kilometra në lindje të Mariupolit.
Sipas tij, atje robërit kontrolloheshin dy herë në ditë dhe çdo gjë dukej të ishte një motiv që rojet të abuzonin me ta.
Në një nga ato kontrolle, Seredniak u pyet nëse kishte të dashur. Kur u përgjigj se e kishte, një roje i tha: “Na jep Instagramin e saj. Ne do të bëjmë një fotografi me ty dhe do t’ia dërgojmë asaj”.
Duke mos dashur ta ekspozonte, ai iu tha se ajo nuk kishte llogari. Më pas e rrahën dhe e dërguan në një dhomë në bodrumin e burgut, ku takoi një luftëtar ukrainas, i cili kishte dhimbje se oficerët i kishin futur gjilpëra nën thonjtë e tij.
Me kalimin e ditëve, Seredniak vuri re se rojet e burgut ishin veçanërisht brutalë me ata që i përkisnin Regjimentit Azov, ish-milicisë në Mariupol që dikur kishte lidhje me të djathtën ekstreme.
Presidenti rus, Vladimir Putin, ka thënë se lufta e tij është një përpjekje për të “de-nazifizuar” Ukrainën – një vend i udhëhequr nga një president hebre, Volodymyr Zelensky – dhe autoritetet ruse shpesh citojnë njësinë për të justifikuar pushtimin.
Seredniak ka treguar se, në marrjen në pyetje, ai u akuzua për plaçkitje të Mariupolit dhe se u tha forcave të tij të vrisnin civilët në qytet, vendi i një prej betejave më vdekjeprurëse në luftë deri më tani.
Ai i mohoi pretendimet, por nuk dukej se kishte rëndësi.
Një herë, një oficer përdori një karrige druri për ta goditur dhe “ai më rrahu aq shumë sa u copëtua”.
Disa nga stafi i burgut dukej se ishin ndikuar shumë nga narrativa e Presidentit Putin për de-nazifikimin.
Për të arrestuarit, kjo ishte e dukshme në mënyrën se si rojet treguan një interes të veçantë për çdo gjë që, sipas mendimit të tyre, mund të interpretohej si pro-naziste.
Të burgosurve nuk u lejohej të kishin sende personale, kështu që tatuazhet e tyre në mënyrë të pashmangshme tërhoqën vëmendjen e oficerëve.
Serhii Rotchuk, një rreshter i lartë 34-vjeçar në regjiment, u largua gjithashtu nga Azovstal në kolonat e fundit dhe u dërgua në Taganrog një javë pas Seredniak.
Rotchuk, i cili është mjek, ka tatuazhe në të dyja këmbët, krahët dhe gjoksin.
“Shumë herë” këto tatuazhe ishin shqetësim. Ata e rrihnin vetëm se i shihnin tatuazhet.
Seredniak, i cili nuk ka tatuazhe, ka treguar se disa luftëtarë që kishin bërë tatuazhe simbole nacionaliste, si flamuri ukrainas, ishin shpesh në shënjestër.
Në mars, një raport nga Zyra e Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut (OHCHR) ka nxjerrë se Rusia “ka dështuar të sigurojë trajtimin njerëzor të të burgosurve, me modele të forta shkeljesh”.
Kris Janowski, një zëdhënës i zyrës, ka thënë se kishte një “listë të gjatë të gjërave të këqija që u janë bërë” të arrestuarve në objektin në Taganrog.
Sipas tij, fakti që një burg po përdorej për të mbajtur robër ishte një shkelje e ligjit ndërkombëtar humanitar, pasi ata duhet të mbaheshin në vende të caktuara posaçërisht.
Ukraina u përball gjithashtu me disa akuza për keqtrajtim të të burgosurve, sipas raportit të marsit, por ata “u trajtuan në mënyrë më të mirë”.
Rotchuk ka thënë se robërit “jetuan në stres të përhershëm” në Taganrog.
Rojet i dhanë goditje elektrike, por ai rezistoi. Po ashtu ishte dërguar në izolim për dy muaj si dënim. Rrahjet ndodhnin pothuajse çdo ditë; ndonjëherë, disa herë në ditë.
Megjithatë, jo të gjithë kishin të njëjtën qëndrueshmëri.
Seredniak ka treguar se një bashkëluftëtar i Azov, në fund të të 20-tave, theu një pasqyrë të vogël që varej mbi lavamanin e qelisë së tij dhe përdori një copë për të prerë fytin e tij.
Burri u shpëtua nga robër të tjerë, të cilët ndaluan gjakderdhjen me duar. Ditë më vonë, stafi i burgut hoqi pasqyrat nga të gjitha qelitë.
Mjekët rusë, sipas Seredniak, vizitonin herë pas here të arrestuarit, por “nuk i ndihmuan domosdoshmërisht” ata.
Ai i ka përshkruar porcionet e ushqimit që iu dhanë si të kufizuara; ndonjëherë ishin “aq të vogla, sa po të haja 300-400 kalori në ditë, isha me fat”.
Seredniak, i cili është 1.86 metra i gjatë, ka treguar se pesha e tij ra në rreth 60 kilogramë teksa ishte atje, nga 80 që ishte.
“Sa herë që ngrihesha, trullosesha, më errësoheshin sytë, nuk mund të bëja asnjë lëvizje të shpejtë”.
Ai besonte se kjo ishte e qëllimshme: të dobësuar, robërit nuk do të bënin asnjë rezistencë.
Iniciativa Mediatike për të Drejtat e Njeriut, një organizatë ukrainase, regjistroi pretendime për të paktën tre vdekje në burgun e Taganrog, me sa duket për shkak të torturave dhe mungesës së ushqimit dhe kujdesit shëndetësor.
Mariia Klymyk, një nga hetueset e grupit, ka thënë se ky ishte “një nga vendet më të këqija për të arrestuarit ukrainas në Rusi”.
Pas gati 12 muajsh në robëri, shtatë prej tyre në Taganrog, Seredniak u lirua në një shkëmbim të burgosurish më 6 maj, së bashku me 44 luftëtarë të tjerë ukrainas.
Ai ka treguar se data do të festohej sikur të ishte ditëlindja e tij e dytë. I njëjti shkëmbim përfshinte Serhii Rotchuk, mjekun, i cili më vonë zbuloi se kishte një frakturë në kockën e gjoksit – një gjendje e lidhur me traumë të rëndësishme në gjoks, për të cilën ai fajësoi abuzimin që kishte pësuar.
Marrë nga “BBC”, përshtatur për “Albanian Post”.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
