Të ashtuquajturat stablecoin (monedha të qëndrueshme) po dërgojnë valë tronditëse nëpër tregjet e kriptomonedhave, duke fshirë miliarda nga vlera e tyre dhe duke bërë që kriptot likuide të tilla, si Bitcoin, të rrëzohen dhe njerëzit të humbasin kursimet e tyre.
Dy monedhat kryesore të qëndrueshme nga projekti i kriptos “Terra” janë në rënie të lirë me disa që e quajtën incidentin një skemë Ponzi, e ngjashme me krizën financiare të vitit 2008.
Stablecoins pretendojnë të jenë një strehë relativisht e sigurt në tregun shumë të paqëndrueshëm të kriptove. Ato janë menduar të lidhen me një valutë fizike dhe zakonisht mbajnë një lidhje 1-me-1 me dollarin amerikan.
Por, ngjarjet e fundit kanë vërtetuar se ato janë po aq të paqëndrueshme sa kriptovalutat e tjera.
Monedha e qëndrueshme TerraUSD, ose UST, ra pothuajse plotësisht në një moment javën e kaluar dhe humbi lidhjen e saj 1-me-1 me dollarin, duke arritur në 0,26 dollarë.
Terra u rendit në mesin e 10 kriptomonedhave më të vlefshme dhe arriti kulmin në pothuajse 120 dollarë muajin e kaluar.
Ndërkohë, simboli i simotrës së TerraUSD, Luna, ra me më shumë se 97 për qind të mërkurën e kaluar, duke rënë nën 0,22 dollarë. Deri të premten, Luna u shemb në gati 0 dollarë.
Si ndodhi përplasja?
UST, i krijuar nga Terraform Labs, është një stablecoin algoritmik, që do të thotë se, në vend që të ketë para dhe aktive të tjera në një rezervë për të mbështetur tokenin e tij, ai përdor një përzierje komplekse kodi dhe Luna-sh për të stabilizuar procesin.
“Ideja e një stablecoin algoritmik është që në vend që të kemi një rezervë mbështetëse, kemi një lloj rezerve bankare të çrregullt, me cilësi më të ulët. Është një mënyrë për të pretenduar se po ndërton një gjë të qëndrueshme nga gjërat e paqëndrueshme”, tha David Gerard, autor i librit “Attack of the 50 Foot Blockchain”.
“Luna supozohej se ishte një shenjë qeverisjeje, e cila është një mënyrë për të pretenduar se paratë e krijuara nga skemat piramidale nuk janë para të krijuara nga skemat piramidale”, tha ai.
Gjërat u ndërlikuan edhe më shumë, pasi krijuesi i Terra-s, Do Kwon bleu 3.5 miliardë dollarë Bitcoin për të mbështetur UST në rast krize.
5/ The price stabilization mechanism is absorbing UST supply (over 10% of total supply), but the cost of absorbing so much stablecoins at the same time has stretched out the on-chain swap spread to 40%, and Luna price has diminished dramatically absorbing the arbs.
— Do Kwon 🌕 (@stablekwon) May 11, 2022
Më vonë, Fondacioni Mbikëqyrës i Luna-s, më pas lajmëroi në një postim në Twitter se kishte tërhequr 37 mijë Bitcoin – me vlerë më shumë se 1 miliard dollarë me çmimet aktuale – për t’i dhënë hua.
Kompania tha se “shumë pak” nga Bitcoin-et e huazuara janë shpenzuar, por “aktualisht po përdoret për të blerë” UST.
Shumë shqetësohen se e Fondacioni Mbikëqyrës i Luna-s do të shesë një pjesë të madhe të Bitcoin-it të saj për të mbështetur UST.
“Unë mendoj se aspekti bindës i kësaj historie është se ata e rikrijuan krizën e vitit 2008 vetë”, tha Gerard.
“Në vitet 2000, kur paratë ishin të shkëlqyera, njerëzit kishin aq shumë para, saqë nuk mund t’i investonin as sa duhet. Ata thanë se çfarë është më e sigurt se pasuria e paluajtshme? Pasuritë e paluajtshme nuk bien. Pra, le të vëmë bast në hipoteka dhe kredi të bazuara në hipotekë. Dhe kështu lindi ekuivalentja e mbështetur nga një derivat i çmimit të asaj shtëpie”, shtoi ai.
Çmimet e shtëpive sigurisht që ranë dhe, më pas, të gjitha këto ekuivalente të sigurta të dollarit u shembën bashkë me ta dhe më pas u shemb çdo gjë që ishte në varësi të tyre.
Gerard tha se kjo është pothuajse e njëjtë me atë që ndodhi me Terra-n.
“Ajo bazohej në marrëzi dhe kishte Bitcoin si mbështetëse dhe ata në fakt ulën çmimin e Bitcoin dhe kjo rrëzoi të gjitha kriptomat e tjera sepse ato janë të gjitha të ndërlidhura”, tha ai.
“Kështu ata risollën një 2008 të vogël. Ndryshimi i levës, u mbivlerësua, u shemb dhe morën me vete asetin real”.
A nevojitet më shumë rregullim?
Saga “Terra”, jo vetëm që ka rrëzuar çmimin e Bitcoin dhe Etherit, por edhe monedhën e qëndrueshme më të madhe në botë, Tether, e cila u ul deri në 0,98 dollarë.
Ekzistojnë shqetësime nëse Tether ka gjithashtu asete të mjaftueshme për të mbështetur vlerën e synuar prej 1 dollari. Kompania kishte thënë se të gjitha argumentet e saj mbështeteshin nga dollarët e mbajtur në rezervë.
Por, pas një marrëveshjeje me prokurorin e përgjithshëm të Nju Jorkut vitin e kaluar, u zbulua se Tether mbështetej në një sërë aktivesh, duke përfshirë letrat tregtare, një formë borxhi jo i sigurt, për të mbështetur monedhën e saj.
Me kaq shumë dyshime në mënyrën sesi mbështeten monedhat e qëndrueshme, ka të ngjarë që rregullatorët të krijohen shpejt.
Sekretarja amerikane e Thesarit, Janet Yellen, vuri në dukje TerraUSD-në si dëshmi të kërcënimit të mundshëm ndaj stabilitetit financiar nga tregjet e parregulluara të kriptomonedhave gjatë një seance dëgjimore të Komisionit Bankar të Senatit.
“Unë mendoj se kjo thjesht ilustron se ky është një produkt me rritje të shpejtë dhe se ka rreziqe për stabilitetin financiar dhe ne kemi nevojë për një kornizë që është e përshtatshme”.
/Albanianpost.com
