Si lufta në Etiopi ndezi një betejë në Izrael

Forcat rebele janë në portat e kryeqytetit të Etiopisë, Addis Abeba, dhe qeveria është në prag të kolapsit. Etiopia po bie në kaos pasi mijëra njerëz po vdesin nga uria dhe dhuna.

Të grumbulluar në komplekse janë mijëra hebrenj etiopianë, të cilët për vite me radhë kanë pritur me ankth lajmin se lejohen të shkojnë në Zion. Në Izrael ngrihet një zhurmë se jeta e tyre është në rrezik. Avionët e transportit të Forcave Ajrore të Izraelit hyjnë për t’i shpëtuar.

Kjo ishte situata në mesin e viteve 1980 (uria e bukës) dhe në vitin 1991 (rebelët) kur u nisën operacionet Moisiu dhe Solomon, duke sjellë komunitetin “Beita Israel” të hebrenjve etiopianë në Izrael. Ndërsa lufta civile në Etiopi përshkallëzohet, disa vëzhgues këmbëngulin se historia do të përsëritet, por ngjashmëritë tani për tani është sipërfaqësore në rastin më të mirë.

Ministrja e Emigracionit Pnina Tamano-Shata e partisë Kahol Lavan është një politikane që përpiqet t’i bëjë izraelitët të besojnë teorinë që përsërit historia. Në mbledhjen javore të kabinetit të dielën, ajo kërkoi veprim të shpejtë për të sjellë në Izrael mijëra etiopianë që aktualisht pretendojnë se kanë të drejtë të emigrojnë.

Që atëherë ajo ka përshkallëzuar kërkesat e saj, duke kërcënuar një krizë koalicioni dhe “duke paralajmëruar se nuk mund të jetë në qeveri ndërkohë që hebrenjtë etiopianë po masakrohen”, tha një burim i afërt me të.

Ministri i Çështjeve të Diasporës, Nachman Shai, i Partisë së Punës, iu bashkua kërkesave të Tamano-Shatës në kabinet, por asnjë nga liderët e partisë së tyre nuk iu bashkua atyre.

Shefi i Kahol Lavan, ministri i Mbrojtjes Benny Gantz, besohet të jetë kundër çdo veprimi të menjëhershëm, ndërsa kreu i Partisë Laburiste, ministri i Transportit, Merav Michaeli, nuk ka shprehur një opinion për këtë çështje. Asnjë lider tjetër partie nuk ka marrë parasysh dhe qëndrimi zyrtar i Këshillit të Sigurisë Kombëtare në Zyrën e Kryeministrit është se nuk ka asnjë rrezik për etiopianët që presin përgjigje për statusin e tyre të imigracionit izraelit.

Forcat rebele të përqendruara rreth Frontit Çlirimtar Popullor Tigray janë mbi 100 kilometra larg, dhe ndërkohë që luftimet nuk janë më vetëm në Tigray, por në pjesë të mëdha të në veri, qeveria dhe ushtria etiopiane janë ende larg rënies. Por dy faktorë të tjerë kryesorë qëndrojnë prapa qëndrimit zyrtar të Izraelit.

Hebrenj dhe johebrenj

Së pari, etiopianët që pretendojnë të drejtën për të emigruar në Izrael nuk janë më anëtarë të “Beita Israel”, grupi i veçantë i etiopianëve hebrenj që ekzistonin për shekuj, disa pretendojnë mijëvjeçarë, përveç popullsisë së krishterë të vendit. Ata janë kryesisht të afërm të Falashmura – të konvertuar në krishterim të konsideruar prej kohësh nga shumë nga “Beita Israel” si renegatë.

Falashmura-t (emri për Beita Israel) nuk u lejuan të bashkoheshin me transportin ajror të Operacionit Solomon të vitit 1991, megjithëse disa arritën të hynin në avionë.

Por në vitet që pasuan, një rrjedhë e vazhdueshme e tyre kanë mbushur ish-kombinatet e “Beita Israel” në Addis dhe Gondar dhe të afërmit e tyre në Izrael, me mbështetjen e organizatave amerikano-hebraike, kanë lobuar me sukses te qeveria për emigrimin e tyre. Kjo ka ndodhur pavarësisht kundërshtimit fillestar të shumë njerëzve në komunitetin etiopio-izraelit dhe të agjencisë hebraike.

Pavarësisht angazhimeve të vazhdueshme ndër vite se qeveria kishte lehtësuar emigrimin e të gjithëve në listat e ndryshme të Falashmura-ve të mbetura, komplekset janë mbushur gjithmonë përsëri.

Pikëpamja dërrmuese midis të gjithë diplomatëve izraelitë dhe zyrtarëve të Agjencisë Hebraike që janë marrë me këtë çështje për më shumë se një dekadë është se “nuk ka më asnjë hebre në Etiopi” dhe më së shumti një pjesë të vogël “pasardhës të hebrenjve” që mund të jenë disi të përshtatshëm për shtetësinë izraelite.

Por ka ende lista të reja me mijëra emra. Këta zyrtarë kanë frikë se kriza aktuale në Etiopi do të përdoret si një justifikim për t’i lejuar këta etiopianë të emigrojnë dhe pas tyre të afërmit e tyre.

Një tjetër ndryshim kryesor është se lidhjet e Izraelit me Etiopinë sot janë më të thella se kurrë. Kryeministri Abiy Ahmed ka vizituar Izraelin dhe është në kontakte të shpeshta me liderët e tij, duke u siguruar që të krijojë një raport me kryeministrin e ri Naftali Bennett.

Izraeli e sheh “Bririn e Afrikës” si një post kritik kundër zgjerimit iranian nga Lindja e Mesme në Afrikë. Ushtria e Etiopisë përdor sisteme izraelite të armëve dhe shumë sipërmarrje private të biznesit ekzistojnë midis dy vendeve. Nuk do të ishte ekzagjerim për të përshkruar marrëdhëniet si një aleancë strategjike.

Një komunitet solid

Ka një ndryshim tjetër të rëndësishëm midis transportit ajror të vitit të kaluar dhe situatës aktuale. Në atë kohë ishin organizata të ndryshme çifute që lobonin në qeverinë izraelite për të vepruar në emër të hebrenjve etiopianë, tani komuniteti etiopio-izraelit ka zërin e vet.

Si dhe një shkallë ndikimi politik. Janë rreth 165 mijë izraelitë etiopianë, gati gjysma e tyre të lindur në Izrael.

Në aspektin politik, ato vlejnë rreth dy vende në Knesset dhe kontestohen me ankth nga partitë e krahut të djathtë dhe të qendrës. Përfaqësuesit e tyre kryesorë janë prona e nxehtë elektorale.

Gadi Yevarkan ishte një anëtar i Laburistëve dhe më pas i Likud përpara se të bëhej më në fund një ligjvënës i Kahol Lavan në vitin 2019. Ish-kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu shpejt e joshi atë me një vend më të lartë në Likud dhe i dha postin e zëvendësministrit.

Jo vetëm që politikanët etiopio-izraelitë janë bërë më me ndikim, por edhe komuniteti i tyre ka ndryshuar.

Falashmura tani është më e madhe se “Beita Israel” dhe ndarjet e vjetra midis dy grupeve janë bërë, veçanërisht për brezin e ri, shumë më pak të rëndësishme pasi i gjithë komuniteti përballet me sfidat e integrimit në shoqërinë izraelite.

Vazhdimi i emigrimit nga Etiopia është bërë shumë më tepër një konsensus midis izraelitëve etiopianë, të cilët akuzojnë ata që e kundërshtojnë atë për racizëm.

Në cilësinë e saj ministrore dhe si anëtare e grupit origjinal “Beita Israe”l, Tamano-Shata është plotësisht e vetëdijshme për rrethanat aktuale dhe po mban një qëndrim populist.

Ajo e di se kjo nuk është aspak si situata me të cilën u përballën prindërit e saj kur në vitin 1985 arritën në Izrael me të dhe pesë vëllezërit e motrat e saj.

Por ajo i frikësohet humbjes së mbështetjes së komunitetit të saj, nga i cili rrjedh edhe pozita e saj politike.

Pothuajse të gjithë kolegët e saj në qeveri kundërshtojnë një transport ajror ose një përshpejtim të emigrimit të mëtejshëm, por ata do të jenë të kujdesshëm në lidhje me marrjen e një qëndrimi publik.

Asnjëri prej tyre nuk dëshiron të rrezikojë të akuzohet për racizëm ose të mos kujdeset për “hebrenjtë etiopianë”.

Analiza është marrë nga media izraelite Haaretz dhe është përshtatur për Albanian Post! 

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.