Si i shiste cigare Koresë së Veriut British American Tobacco paçka sanksioneve?

Teksa një regjim i përforcuar i sanksioneve të SHBA-ve dhe OKB-së po godiste Korenë e Veriut në verën e vitit 2017, një punonjës në një degë në Singapor të një gjiganti të duhanit me bazë në Britani të Madhe po shpërndante idetë se si të ndaleshin dërgesat e vazhdueshme të cigareve në ambasadën e Koresë së Veriut.

Punonjësi i degës së British American Tobacco i dërgoi email një homologu të një distributori lokal me udhëzime për të hequr çdo përmendje të Koresë së Veriut nga porositë e blerjes.

Detajet e asaj që zyrtarët e Departamentit Amerikan të Drejtësisë e quajtën një “skemë të përpunuar” nga BAT dhe filiali i saj për t’iu shmangur sanksioneve amerikane ndaj Koresë së Veriut dolën në dritë si pjesë e dosjeve gjyqësore dhe marrëveshjeve të lidhura me një hetim të madh nga autoritetet amerikane.

Hetimi arriti në krye të martën me BAT, prodhuesi i markave Dunhill dhe Lucky Strike, duke hyrë në një marrëveshje të shtyrë të ndjekjes penale me departamentin.

Kompania pagoi një gjobë kumulative prej 635 milionë dollarësh, dënimi më i madh i sanksioneve të Koresë së Veriut në historinë e departamentit.

BAT dhe filiali i saj – British-American Tobacco Marketing – pranuan se kishte shkelur sanksionet e SHBA-ve duke i furnizuar me cigare me vlerë gati 30 milionë dollarë.

Ajo pranoi gjithashtu përpunimin e parave me vlerë pak më shumë se 250 milionë dollarë nga bankat e sanksionuara të Koresë së Veriut përmes institucioneve financiare amerikane si pagesë për eksportimin indirekt të cigareve në vendin komunist.

Thuajse të gjitha shumëkombëshet perëndimore ndërprenë lidhjet me shtetin e pabesë –të udhëhequr nga Kim Jong Un,– nga fundi i viteve 2000 ndërsa sanksionet u intensifikuan për zhvillimin e raketave bërthamore dhe balistike nga Koreja e Veriut, sipas Hugh Griffiths, një ish-koordinator i panelit të ekspertëve të OKB-së që monitorojnë shkeljet e sanksioneve ndaj Koresë së Veriut.

Por menaxhmenti i BAT në Londër, duke përfshirë edhe shefin e saj të atëhershëm, Paul Adams, miratuan një plan në vit6in 2007 për të hequr aksionet e tij në një sipërmarrje të përbashkët me një kompani shtetërore të Koresë së Veriut te një “palë e tretë miqësore” në Singapor.

Kompania shtetërore ishte Ryugyong Corporation, sipas dokumentacionit nga hetimi i panelit të OKB-së.

Është subjekti që merret me prodhimin vendas dhe shpërndarjen jashtë shtetit të opiumit dhe produkteve të duhanit në emër të regjimit të Kim.

Filiali i BAT ra dakord të vazhdojë furnizimin e sipërmarrjes së përbashkët me duhan, filtra dhe letra me të cilat do të prodhonte cigare pas shitjes, sipas Zyrës së Kontrollit të Pasurive të Huaja të SHBA-ve, e cila kreu hetimin në bashkëpunim me Departamentin e Drejtësisë.

Autoritetet amerikane thanë në dosjet gjyqësore se BAT mbajti “ndikim të rëndësishëm” mbi sipërmarrjen e përbashkët dhe përdori distributorin e saj “si një kompani guaskë në pika të ndryshme gjatë periudhës kohore përkatëse”.

Marrëveshja për BAT vjen pasi administrata amerikane e Joe Biden ka marrë një qëndrim më të ashpër ndaj sjelljes së keqe të korporatave, pasi kritikët akuzuan Shtëpinë e Bardhë të ish-presidentit Donald Trump për butësi të tepruar.

Zëvendësprokurorja e Përgjithshme e SHBA-ve, Lisa Monaco vitin e kaluar parashtroi reforma politike që synonin përmbushjen e premtimit të saj për të goditur keqbërësit e korporatave.

Masat e reja përfshinin shpërblimin e bizneseve që rikuperojnë pagat nga punonjësit që shkelin ligjin, si dhe një përdorim më të rreptë të marrëveshjeve të shtyra të ndjekjes penale.

Emailet dhe dëshmitë e dëshmitarëve nga periudha, të cituara në dosjet gjyqësore, zbulojnë nivelin e kontrollit të BAT mbi ndërmarrjen e përbashkët të Koresë së Veriut.

Në një email, një kontabilist BAT i tha një kolegu në degën e kompanisë britanike në Singapor se sipërmarrja e përbashkët ishte ende nën kontrollin e BAT për qëllime të rregullave të kontabilitetit.

Një punonjës i distributorit u tha hetuesve se BAT e përdori kompaninë si një “polic sigurimi” në mënyrë që të mund të qëndronte duke operuar në Korenë e Veriut.

Vetëm një muaj përpara shkëmbimit të postës elektronike në verën e vitit 2017, BAT ndërpreu me vonesë marrëdhëniet e saj të biznesit me sipërmarrjen e përbashkët pas gati një dekade të eksportit indirekt të cigareve në Korenë e Veriut përmes njësisë ekonomike.

Dërgesa e fundit e materialeve ndodhi në korrik 2016. BAT pranoi fillimisht hetimin e SHBA në dosjet e kompanisë në shkurt 2020, duke lënë mënjanë 540 milionë dollarë në korrik 2022 për të paguar gjobën.

Deri në vitin 2016, sipërmarrja e përbashkët koreano-veriore dërgonte fitime, duke përfshirë pagesat që i detyroheshin filialit të BAT-it në Singapor.

Sakaq, dëshmitë sugjerojnë se BAT fshehu qëllimisht shkeljet e sanksioneve të saj nga institucionet financiare.

Në përgjigje të një pyetjeje nga një bankë në vitin 2014, BAT pranoi se filiali i saj në Singapor ka eksportuar indirekt pjesët e përdorura për prodhimin e cigareve, si duhani dhe filtrat, por deklaroi se kontrollonte të gjitha bankat e përdorura nga kompanitë e grupit të saj dhe  furnizuesit e palëve kur trajtojnë vendet e sanksionuara.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.