Si burgos Izraeli qindra palestinezë pa akuzë?

Në një shtëpi në Betlehem, në Bregun Perëndimor të pushtuar, Yazen Alhasnat ishte ulur pranë nënës së tij.

17-vjeçari ishte liruar nga burgu një natë më parë, gati pesë muaj pasi u arrestua në një bastisje ushtarake izraelite në 04:00 të mëngjesit në shtëpi.

Yazen ishte mbajtur nën “arrest administrativ” – një politikë e gjatë sigurie, e trashëguar nga britanikët, që i lejon shtetit izraelit të burgosë njerëz për një kohë të pacaktuar pa akuza dhe pa paraqitur asnjë provë kundër tyre.

“Ata kanë një dosje sekrete, nuk ju thonë se çfarë ka në të”, ka treguar Yazen

Ai ishte kthyer në shtëpi sepse ishte mes 180 fëmijëve dhe grave palestineze të liruar nga burgu nga Izraeli në shkëmbimin e fundit të pengjeve të mbajtura nga Hamasi në Gaza.

Por në të njëjtën kohë që të burgosurit palestinezë po liroheshin, Izraeli po ndalonte njerëz në shkallën më të lartë në vite.

Që nga 7 tetori, numri i personave në paraburgim administrativ – tashmë në nivelin më të lartë prej 30 vitesh prej 1 mijë e 300 – ka shkuar në më shumë se 2 mijë e 800.

Kur Yazen u lirua, familjes së tij iu tha që të mos festonte publikisht në asnjë mënyrë ose të fliste me mediat.

Të njëjtat udhëzime iu dhanë edhe familjeve të dy adoleshentëve të tjerë. Por të tria familjet thanë për britaniken BBC se donin të theksonin çështjen e paraburgimit administrativ.

Izraeli thotë se përdorimi i politikës nga ana e tij është në përputhje me ligjin ndërkombëtar dhe një masë e nevojshme parandaluese për të luftuar terrorizmin.

Maurice Hirsch, ish-drejtor i ndjekjeve ushtarake për Bregun Perëndimor, nga viti 2013 deri në 2016, tha se Izraeli “jo vetëm që po përmbush ligjin ndërkombëtar, por po e tejkalon shumë atë”, duke i lejuar të burgosurit të apelojnë dhe duke siguruar që ndalimet e tyre të rishikohen çdo gjashtë muaj.

Por grupet e të drejtave të njeriut thonë se përdorimi i gjerë i masës nga Izraeli është një abuzim i një ligji sigurie që nuk është krijuar për t’u përdorur në një shkallë të tillë dhe se të arrestuarit nuk mund të mbrojnë veten në mënyrë efektive ose të apelojnë, sepse nuk kanë akses në provat kundër tyre.

“Sipas ligjit ndërkombëtar, ndalimi administrativ duhet të jetë një përjashtim i rrallë”, tha Jessica Montell, drejtoresha ekzekutive e HaMoked, një organizatë izraelite e të drejtave të njeriut që monitoron ndalimin e palestinezëve.

“Ju supozohet ta përdorni atë kur ekziston një rrezik i tanishëm dhe asnjë mënyrë tjetër për ta parandaluar atë rrezik përveç arrestimit të dikujt. Por është e qartë se Izraeli nuk po e përdor në këtë mënyrë, po arreston qindra, mijëra njerëz, pa akuza, dhe duke përdorur paraburgimin administrativ për t’u mbrojtur nga kontrolli”.

Palestinezët i janë nënshtruar ndalimit administrativ në këtë rajon që nga viti 1945, fillimisht nën mandatin britanik dhe më pas në territorin e pushtuar Palestinez.

Ligji është përdorur në disa raste shumë të rralla kundër kolonëve izraelitë, por ai përdoret në masë dërrmuese për të ndaluar palestinezët e Bregut Perëndimor, përfshirë fëmijët.

Të arrestuarve administrativë u jepet një seancë dëgjimore – në një gjykatë ushtarake, përpara një gjyqtari ushtarak izraelit – por shtetit nuk i kërkohet të zbulojë asnjë nga provat e tij për të arrestuarit ose avokatët e tyre.

Më pas, të arrestuarit mund të dënohen deri në gjashtë muaj.

Por gjashtë muajt mund të zgjaten pafundësisht nga gjykata ushtarake, që do të thotë se të paraburgosurit administrativë nuk e kanë idenë reale në asnjë moment se sa kohë do të qëndrojnë të mbyllur.

Të arrestuarit mund të bëjnë një apel, deri në Gjykatën Supreme të Izraelit, por pa akses në provat kundër tyre, ata nuk kanë asgjë për ta bazuar atë.

Palestinezët që gjykohen zyrtarisht në gjykatat ushtarake kanë më shumë akses në prova, por gjykatat mburren me një shkallë dënimi afërsisht 99 për qind.

“Mbrojtja e palestinezëve në gjykatat ushtarake është një detyrë pothuajse e pamundur”, tha avokati mbrojtës me bazë në Jerusalem, Maher Hanna.

“I gjithë sistemi është krijuar për të kufizuar aftësinë e një palestinezi për të mbrojtur veten. Ai imponon kufizime të ashpra ndaj mbrojtjes dhe e lehtëson prokurorin e shtetit nga barra e provës”.

Kur u ndalua 16-vjeçari Osama Marmesh, ai u tërhoq nga rruga dhe u fut në një makinë.

Kështu që për 48 orët e para të ndalimit të Osamës, babai i tij Naif nuk e kishte idenë se ku ndodhej.

Kurse kur 17-vjeçari Musa Aloridat u arrestua, në një bastisje të orës 05:00 të mëngjesit në shtëpinë e tij, forcat izraelite e shkëputën nga dhoma e gjumit që ai ndante me dy vëllezërit e tij më të vegjël dhe qëlluan një plumb në gardërobë, duke thyer xhamin.

As Yazen, as Osama, as Musa, as prindërve apo avokatëve të tyre, nuk u treguan asnjë provë kundër tyre gjatë muajve të paraburgimit.

Kur Izraeli publikoi listat e të arrestuarve që do të liroheshin në shkëmbimet e fundit, në rubrikën që përshkruante me hollësi akuzat, kundër emrave të Yazen, Osama dhe Musa kishte vetëm “kërcënim për sigurinë e zonës”.

Një version tjetër i listës tha se Yazen dhe Musa dyshoheshin se ishin të lidhur me grupet militante palestineze.

Kur Osama u lirua, atij iu dorëzua një fletë e shkurtër e akuzës, ku thuhej se në dy raste, muaj më parë, ai kishte hedhur një gur drejt pozicioneve të sigurisë izraelite.

Maurice Hirsch, ish-drejtori i prokurorive ushtarake, tha se do të ishte gabim të nxirrej ndonjë përfundim nga informacioni i kufizuar në dispozicion.

“Ka një ndryshim shumë të madh midis provave të disponueshme kundër këtyre terroristëve dhe asaj që mbart informacioni i inteligjencës”.

“Ne shohim ndalimin administrativ duke u përdorur nga amerikanët në Guantanamo, kështu që ne e dimë se kjo masë është e njohur dhe e pranuar ndërkombëtarisht”.

“Dhe duke qenë se kjo është një masë e pranuar ndërkombëtarisht, pse duhet të jetë vetëm Izraeli që pengohet ta përdorë atë, kur kemi të bëjmë ndoshta me kërcënimin më të lartë terrorist që dikush ka parë ndonjëherë”.

Por Yazen, Osama dhe Musa kaluan nga katër deri në shtatë muaj në burg.

Të tre thanë se kushtet kishin qenë relativisht të rehatshme deri në sulmin e Hamasit më 7 tetor, kur çarçafët, batanijet, rrobat shtesë dhe pjesa më e madhe e racioneve të tyre ushqimore u hoqën dhe i gjithë komunikimi me botën e jashtme u ndërpre, në atë që ata e përshkruan si dënim kolektiv për sulmin.

Shërbimi i Burgjeve izraelite konfirmoi se kishte vendosur burgjet në gjendje emergjente dhe “reduktoi kushtet e jetesës së të burgosurve të sigurisë” në përgjigje të sulmit të Hamasit.

Yazen, Osama dhe Musa u liruan të gjithë herët, sepse shkëmbimi me pengjet izraelite kishte prioritet gra dhe fëmijë.

Por, sipas shifrave më të fundit nga shërbimi i burgjeve, ka ende 2 mijë e 873 persona që mbahen nën paraburgim administrativ në burgjet izraelite.

Të tre djemtë thanë se donin të përpiqeshin të përfundonin shkollën.

Por të jetosh nën kërcënimin e vazhdueshëm për t’u mbyllur përsëri ishte “lloj i ndalimit psikologjik”.

“Ata na liruan në një burg më të madh”, tha Yazen.

Marrë nga “BBC”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.