Shkrimi i fundit nga Le Corbusier

Në korrik të vitit 1965, është shkruar një letër nga arkitekti Le Corbusier. Ai këtë shkrim e la në Paris vetëm një muaj pasi ndërroi jetë.

Si gjëja e fundit që ai e ka shkruar, e cila lexohet si një monografi autobiografike, si një testament intelektual, ose si monologu i një njeriu në përmbledhjen e veprës së jetës së tij.

Corbusier ishte një arkitekt, dizajner, piktor, planifikues urban, shkrimtar dhe nismëtar i të ashtuquajturës arkitekturë moderne me prejardhje franceze dhe zvicerane.

“Asgjë nuk është e transmetueshme përveç mendimit”, fragment nga Le Corbusier.

Pra, afirmimi i modernizmit në arkitekturë është gjithherë i lidhur me emrin dhe veprat e tij.

Unë jam 77 vjeç dhe filozofia ime morale mund të reduktohet në këtë: në jetë është e nevojshme mbi të gjitha të veprohet, dhe me këtë dua të them të veproj në një frymë modestie, me ekzaktësi, me saktësi.

Atmosfera e vetme e mundshme në të cilën të vazhdoni punën krijuese është ajo në të cilën mbizotërojnë këto cilësi: rregullsia, modestia, vazhdimësia, këmbëngulja.

Po ashtu, Corbusier e sheh të arsyeshme që në këtë dokument të i jap fuqi qëndrueshmërisë, të cilën ai e thotë me plot bindje se është një përkufizim i jetës.

Unë tashmë kam shkruar diku se qëndrueshmëria është një përkufizim i jetës, sepse qëndrueshmëria është e natyrshme dhe produktive. Për të qenë konstant, duhet të jesh modest, duhet të jesh këmbëngulës.

Është një shenjë guximi, forca e brendshme, një pronë e vetë natyrës së ekzistencës. Jetët vijnë në botë përmes qenieve njerëzore, ose nëse dëshironi, qeniet njerëzore vijnë, lindin nga jeta. Në këtë mënyrë krijohen të gjitha llojet e ngjarjeve.

Merrni parasysh sipërfaqen e ujërave. Konsideroni gjithashtu të gjithë botën e rrumbullakosur nga qielli i kaltër, i mbushur me të mirën që do të kenë arritur njerëzit, tani në fund të fundit, gjithçka kthehet në det.

Dhe, kur të arrini përfundimisht, dialogu, konfrontimi bazë, mund të formulohet kështu: njeriu ballë për ballë me veten e tij, mundja e Jakobit dhe engjëllit brenda shpirtit njerëzor. Ka vetëm një gjykatës. Ndërgjegjja e dikujt, kjo është vetja juaj. Dikush mund të jetë askush ose dikush, por mund të kalojë nga ngacmuesi në sublim.

Ai kishte thënë se secili individ ka lirinë e zgjedhjes së profesionit, mirëpo, ka prej atyre interesi i të cilëve diktohet nga interesi material i përfitimeve.

Varet nga secili individ, që në fillim. Dikush mund të zgjedhë drejtimin e denjë, mund të veprojë nga ndërgjegjja e tij, por gjithashtu mund të zgjedhë të kundërtën: interesin, paratë.

E gjithë jeta ime ka kaluar duke u marrë me zbulime. Është një çështje zgjedhjeje. Dikush mund të ngasë Cadillacs ose Jaguars të mrekullueshëm, por gjithashtu mund t’i kushtohet me pasion punës së tij.

Kërkimi për të vërtetën nuk është i lehtë sepse e vërteta nuk gjendet në ekstreme. E vërteta rrjedh midis dy brigjeve, një përrua të vogël ose një përrua të fuqishëm dhe të ndryshme çdo ditë. Sa për mua, unë i kam kushtuar pesëdhjetë vjet të jetës sime problemit të projektimit të shtëpive. Unë i kam sjellë tempullin familjes, në vatër shtëpiake.

Unë kam vendosur përsëri kushtet e natyrës njerëzore në jetën e njeriut. Unë kurrë nuk mund ta kisha arritur atë që kam pa ndihmën e mrekullueshme të të rinjve në atelienë time: pasion, besim, integritet. I falënderoj të gjithë. Do të mbetet atje, gjithçka që kemi bërë një mbjellje e dobishme.

Ndoshta në vitet në vijim, ata do të mendojnë pak për Père Corbu, i cili tani u thotë atyre: “Ne punojmë në aspektin e ndërgjegjes sonë. Drama njerëzore shpaloset brenda këtij rrethi të mbyllur.”

Monumenti i Dores së Hapur, për shembull, nuk është një emblemë politike, një krijim politikani. Është krijim i një arkitekti; ky krijim është një rast specifik i asnjanësisë njerëzore; kushdo që krijon diçka e bën këtë në sajë të ligjeve të fizikës, kimisë, biologjisë, etikës, estetikës të gjithë të bashkuar në një kupë të vetme: një shtëpi, një qytet.

Kjo Dora e Hapur, simbol i paqes dhe pajtimit, do të ngrihet në Candigarh. Kjo emblemë që ka ndjekur mendimet e mia për shumë vite duhet të ekzistojë për të mbajtur në mendje se harmonia është e mundur midis njerëzve. Ne duhet të pushojmë së paguari për luftë, lufta e ftohtë duhet të pushojë së siguruari jetesën për burrat. Ne duhet të shpikim, dekretojmë projektet e paqes.

Arkitekti e përshkroi kohën, në të cilën ai evoluoi, ku tregon se bota kishte aftësi të preknin paqen dhe mirësinë.

Paraja nuk është gjë tjetër veçse një mjet. Aty është Zoti dhe Djalli, forcat që na përballin. Djalli është thjesht në rrugën e tij: bota e vitit 1965 është e aftë të jetojë në paqe.

Ka akoma kohë për të zgjedhur, për t’u pajisur dhe jo për t’u armatosur. Po, asgjë nuk është e transmetueshme përveç mendimit, kurorës së punës sonë. Ky mendim mund të bëhet ose jo një fitore mbi fatin në botën e përtejme dhe ndoshta të marrë një dimension tjetër, të paparashikueshëm.

E gjithë kjo ndodh brenda një truri, formulohet dhe rritet pak nga pak gjatë një jete që fluturon si një marramendje, fundi i së cilës vjen para se ta kuptojmë.

Le Corbusier është arkitekti që ka bërë përpjekjet më të mëdha që vizionin e tij ta shohë në vijën e domosdoshmërisë së zhvillimit, pra të së resë.

Ai ka qenë njëri prej arkitektëve më me ndikim në shekullin 20, që, me veprat e tij, jo vetëm arkitektonike por edhe teorike e programore, ka synuar që të artikulojë vizionin e madh të modernitetit në arkitekturë.

Le Corbusier, lindi në 6 tetor 1887 në La Chaux-de-Fonds, Zvicër, ku studioi në shkollën e artit, duke u orientuar atëherë, me këshillën e mësuesit të tij Charles L’Esplattenier, drejt arkitekturës por, përveç që ishte arkitekt, ai ishte gjithashtu një planifikues, piktor, skulptor, urbanist dhe shkrimtar.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.