Serbia dhe BE-ja nënshkruajnë Memorandum Mirëkuptimi për partneritet strategjik

Bashkimi Evropian dhe Serbia kanë nënshkruar të premten në Beograd një Memorandum Mirëkuptimi për partneritet strategjik ndërmjet Serbisë dhe Bashkimit Evropian në fushën e lëndëve të para të qëndrueshme, zinxhirëve të vlerës së baterive dhe automjeteve elektrike në Pallatin e Serbisë.

Dokumenti është nënshkruar pas takimit që ka pasur Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, me Kancelarin e Gjermanisë, Olaf Scholz.

Ky memorandum, siç është publikuar nga mediat serbe, synon të sjellë përfitime reciproke në përputhje me Planin e Ri të Rritjes për Ballkanin Perëndimor.

“Memorandumi i Mirëkuptimit (në tekstin e mëtejmë “MoU”) synon të zhvillojë një partneritet strategjik me përfitim reciprok mbi lëndët e para të qëndrueshme, zinxhirët e vlerës së baterive dhe automjetet elektrike (në tekstin e mëtejmë “EV”), në përputhje me Planin e Ri të Rritjes për Ballkanin Perëndimor 2 , duke përmirësuar njëkohësisht integrimin e Serbisë në tregun e përbashkët të BE-së dhe duke forcuar më tej konvergjencën e saj ekonomike, sociale dhe ekologjike me BE-në e bazuar fort në respektimin e vlerave dhe parimeve evropiane. Në bazë të letrës së synimit të nënshkruar nga përfaqësuesit e Qeverisë së Republikës së Serbisë dhe BE-së (në tekstin e mëtejmë: Palët) më 22 shtator 2023 në Nju Jork, palët pranuan ambicien e tyre të përbashkët për të forcuar dhe zgjeruar bashkëpunimin e tyre. në lëndët e para kritike dhe zinxhirët e vlerës së automjeteve elektrike, duke përfshirë materialet, bateritë, prodhimin dhe riciklimin”, thuhet në memorandum.

Aty theksohet se “bazuar në nevojën e përbashkët për të trajtuar ndryshimet klimatike, për të ndjekur një tranzicion të gjelbër dhe për të siguruar një furnizim të qëndrueshëm me energji, materiale dhe teknologji të qëndrueshme që janë instrumentale në ruajtjen e konkurrencës së ekonomive të tyre, duke minimizuar ndikimin mjedisor dhe duke rritur elasticitetin e ekosistemeve strategjike, palët dëshirojnë të krijojnë një partneritet strategjik, (në tekstin e mëtejmë Partneriteti) mbi lëndët e para të qëndrueshme, zinxhirët e vlerës së baterive dhe automjetet elektrike me qëllim forcimin dhe zgjerimin e bashkëpunimit në këta sektorë në përputhje me nevojat e palëve dhe standardet e tregut të përbashkët të BE-së”.

“Palët pranojnë se sigurimi i një furnizimi të qëndrueshëm të lëndëve të para, në veçanti lëndëve të para kritike (në tekstin e mëtejmë CRM), është thelbësor për promovimin e një tranzicioni ekonomik të gjelbër dhe dixhital dhe është një faktor mundësues për dekarbonizimin e prodhimit të energjisë, lidhjen dhe lëvizshmërisë”.

Për më tepër, potencohet se “CRM dhe lëndë të tjera të para janë në kërkesë në rritje në shumicën e ekosistemeve kryesore industriale”

“Prandaj, zbutja e ndërprerjeve të mundshme në furnizimin me lëndë të parë është çelësi për ruajtjen e konkurrencës globale, zhvillimin e elasticitetit të industrive tona, forcimin e tregut të përbashkët të BE-së dhe ekonomisë serbe”.

Si Marrëveshja e Gjelbër e BE-së, ashtu edhe Axhenda e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor “i identifikojnë bateritë si një teknologji kyçe revolucionare për kalimin në energjinë e rinovueshme. Bateritë e prodhuara në mënyrë të qëndrueshme do të jenë çelësi për dekarbonizimin e sektorëve të transportit dhe energjisë, reduktimin e emetimeve të dioksidit të karbonit dhe krijimin e rritjes së gjelbër dhe vendeve të punës cilësore”.

“Në dekadën e ardhshme, kërkesa globale për bateri pritet të rritet deri në 20-fish për shkak të rritjes së përdorimit të automjeteve elektrike, aplikacioneve stacionare të ruajtjes së energjisë, si dhe aplikimeve industriale dhe detare”.

Në memorandum pohohet se partneriteti duhet të përfaqësojë një kuadër gjithëpërfshirës, ​​të orientuar drejt së ardhmes dhe bashkëpunimit afatgjatë ndërmjet palëve, “i cili do të forcojë më tej marrëdhëniet tona politike dhe do të stimulojë rritjen ekonomike afatgjatë në Serbi dhe BE, do të stimulojë kërkesën në tregjet e përbashkëta, si në Serbisë dhe në BE, dhe të kontribuojë në përpjekjet e Serbisë për t’u anëtarësuar në BE”.

“Është rënë dakord dhe njihet se bashkëpunimi në këtë drejtim, nëse zbatohet me sukses, mund të përfitojë reciprokisht Palët për të krijuar një furnizim të sigurt, të përballueshëm dhe të qëndrueshëm të baterive dhe automjeteve elektrike, duke përfshirë komponentët përkatës, dhe të sigurojë një platformë të mëtejshme të rëndësishme për Palët për të bashkëpunuar. si sigurimin e respektimit të plotë për të drejtat e njeriut dhe zbatimin e lartë të standardeve mjedisore, sociale dhe të qeverisjes dhe praktikave të qëndrueshme përgjatë gjithë zinxhirit të vlerës, duke përfshirë ato që dalin nga marrëveshjet mjedisore shumëpalëshe si Organizata për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim për Ndërmarrjet Shumëkombëshe për biznesin e përgjegjshëm sjellje, veçanërisht në lidhje me transparencën, gjurmueshmërinë dhe kujdesin e duhur”.

Si pjesë e konsideratave mjedisore, bëhet me dije se “vëmendje do t’i kushtohet garantimit të menaxhimit të shëndoshë mjedisor të mbetjeve për projektet në të gjitha fazat e zinxhirit të vlerës”.

“Potenciali i lartë i lëndës së parë të Serbisë, i kombinuar me një strategji ambicioze për zhvillimin e një zinxhiri vlerash të integruar vertikalisht të automjeteve elektrike brenda vetë Serbisë, është në përputhje me pjekurinë teknologjike dhe ekspertizën e BE-së përgjatë gjithë zinxhirit të vlerës së lëndës së parë (kërkim, nxjerrje, përpunim, prodhimi dhe riciklimi), dhe me mbështetjen e afërsisë gjeografike, ofrojnë një bazë solide për Partneritetin”.

“Partneriteti do të jetë gjithëpërfshirës dhe do të bashkojë aktorët e industrisë, shoqatat e biznesit dhe federatat dhe palët e tjera të interesuara për t’u angazhuar në përpjekjet e Partneritetit, veçanërisht duke eksploruar mundësitë e biznesit dhe zhvillimin e projekteve industriale përgjatë zinxhirëve të identifikuar të vlerës”, thuhet tutje.

Palët, sipas këtij memorandumi, shohin mundësi për bashkëpunim në kuadër të këtij Memorandumi në kërkim të:

“Duke promovuar përmirësimin e integrimit ekonomik në tregun e përbashkët të BE-së dhe rritjen ekonomike të të dyja palëve, të nxitur nga zinxhirët e qëndrueshëm të vlerës së lëndëve të para dhe baterive, veçanërisht në lidhje me ekosistemin industrial të automjeteve elektrike nëpërmjet hartës së burimeve, identifikimit dhe zhvillimit të përbashkët të projekteve të qëndrueshme, lehtësimin e mundësive të biznesit dhe tërheqjen e investimeve private;”.

“të mbështesë Serbinë në zhvillimin e zinxhirëve të saj të vlerave vendase dhe vertikalisht të integruara të baterive dhe automjeteve elektrike në përputhje me rregullat dhe standardet e BE-së;  për të minimizuar ndikimin në mjedis duke u përpjekur për të zbatuar rregulla dhe standarde të larta të BE-së, duke përfshirë aplikimin e teknikave më të mira të disponueshme, duke siguruar përfitime për komunitetet lokale, duke parandaluar shfaqjen e ndotjes ndërkufitare;”.

“të lehtësojë harmonizimin e politikave dhe kuadrit rregullator dhe të sigurojë që rregulloret të mos krijojnë pengesa për zhvillimin e qëndrueshëm ose furnizimin e lëndëve të para ose automjeteve elektrike të BE-së, duke siguruar në të njëjtën kohë zbatimin e parimeve, udhëzimeve dhe praktikave më të mira të njohura ndërkombëtarisht në lidhje me standarde të larta mjedisore, sociale dhe të qeverisjes në të gjithë lëndët e para dhe vlerat e baterisë së zinxhirit”.

“të lehtësojë bashkëpunimin më të ngushtë në kërkimin dhe inovacionin përgjatë zinxhirëve përkatës të vlerës; të identifikojë dhe zbatojë instrumentet përkatëse financiare dhe investuese për reduktimin e rrezikut;”.

“të bashkëpunojë për zhvillimin e aftësive të nevojshme për punë me cilësi të lartë dhe të lehtësojë ndërtimin e kapaciteteve dhe kompetencave për zhvillimin e lëndëve të para dhe baterive të qëndrueshme të zinxhirit të vlerës”.

Prandaj, sipas këtij memorandumi, është në interes të të dyja palëve që të vazhdojnë të zhvillojnë bashkëpunimin dhe integrimin në baza pozitive dhe afatgjatë në kuadër të Agjendës së Partneritetit dhe kompetencave përkatëse të palëve dhe praktikave që mund të zhvillohen.

“Partneriteti bazohet në Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit (MSA) që ka hyrë në fuqi më 1 shtator 2013 dhe në kuadër të negociatave të anëtarësimit dhe do të kontribuojë në përpjekjet e Serbisë për t’iu bashkuar BE-së”.

Në fund të Memorandumit, renditen një sërë dokumentesh që kanë qenë bazë për hartimin e Memorandumit dhe Partneritetit Strategjik mes BE-së dhe Serbisë.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.