“Rruga drejt Kaosit”, përpjekjet ilegale në territorin më të madh indigjen të Brazilit

Aeroplani e la pistën për t’u drejtuar në vijën e parë të një prej krizave më dramatike mjedisore dhe humanitare të Brazilit.

Objektivi i vëzhgimit ishte një rrugë klandestine prej 120 kilometrash, e cila është hapur ilegalisht përmes xhunglës në territorin më të madh indigjen të Brazilit muajt e fundit.

E gjitha për të kontrabanduar ekskavatorë në ato toka të supozuara të mbrojtura.

“E quaj Rruga drejt Kaosit”, ka thënë Danicley de Aguiar, ambientalisti i Greenpeace që drejton misionin e zbulimit mbi zonën indigjene pranë kufirit brazilian me Venezuelën.

Për Aguiar, makineri të tilla të rënda nuk ishin zbuluar kurrë më parë në territorin e Yanomami.

“Besojmë se ka të paktën katër ekskavatorë atje dhe kjo e çon minierën në territorin e Yanomami në një nivel tjetër, në një nivel kolosal shkatërrimi”, ka thënë aktivisti i vjetër i pyjeve.

Teksa ekipi vëzhgon nga lart, ai tregon me shenjë një hapësirë të hapur në pyllin tropikal ku tre ekskavatorë të verdhë kishin nxjerrë një minierë ari nga brigjet e lumit Catrimani.

Aty pranë shihet edhe një gërmues i katërt që duket duke shkatërruar një territor ku jetonin rreth 27 mijë anëtarë të popujve Yanomami dhe Ye’kwana, duke përfshirë disa komunitete që nuk kanë kontakt me botën e jashtme.

Sipas Aguiar, kjo është shqetësuese pasi një nga ato fshatra të izoluar është vetëm dhjetë milje larg nga rruga ilegale.

Sônia Guajajara, një udhëheqëse e shquar indigjene, dyshon se kriminelët kanë përfituar nga zgjedhjet e fundit presidenciale të Brazilit për të fshehur pajisjet thellë në tokat Yanomami.

“Të gjithë ishin të përqendruar në gjëra të tjera dhe ata përfituan”, ka thënë Guajajara.

Mbërritja e ekskavatorëve është kapitulli më i fundit në një sulm gjysmë shekulli nga bandat e fuqishme dhe të lidhura politikisht me minierat.

Kërkuesit filluan të dynden në tokën Yanomami në kërkim të mineralit të kallajit dhe arit në vitet 1970 dhe 80, pasi diktatura u kërkoi brazilianëve të varfër të pushtonin një rajon që e quajti “një tokë pa burra për burrat pa tokë”.

U bënë pasuri të mëdha dhe shpesh humbën. Por për Yanomami ishte një katastrofë.

Jetët dhe traditat u përmbysën. Fshatrat u shkatërruan nga epidemitë. Rreth 20 për qind e fisit vdiq në vetëm shtatë vjet.

Një protestë globale pa dhjetëra mijëra minatorë të dëbuar në fillim të viteve 1990 si pjesë e një operacioni sigurie të quajtur Selva Livre.

Nën presionin ndërkombëtar, presidenti i atëhershëm i Brazilit, Fernando Collor de Mello, krijoi një rezervë prej 9.6 milionë hektarësh.

Fillimisht përpjekjet dolën me sukses, por në dekadën e ardhshme kërkuesit u kthyen për shkak të rritjes së çmimeve të arit dhe varfërisë së rëndë që u siguronte bosëve të minierave një furnizim të vazhdueshëm me punëtorë të shfrytëzueshëm.

Sulmi u intensifikua pasi Jair Bolsonaro u zgjodh president në vitin 2018, me numrin e minatorëve në tokën Yanomami që arrin në rreth 25 mijë.

Situata është përkeqësuar më tej me ardhjen e ekskavatorëve dhe rrugën e paligjshme.

Alisson Marugal, një prokurore federale e ngarkuar me mbrojtjen e tokave të Yanomami, ka treguar se futja e një makinerie të tillë është shqetësuese për komunitetet që tashmë përballen me një “tragjedi humanitare”.

Sipas saj, agjencia mjedisore e Brazilit e pafinancuar, Ibama, nisi goditje sporadike duke hedhur në erë dhe djegur pista të paligjshme ajrore, helikopterë dhe avionë të përdorur për të arritur në territor.

Por ndërprerja e misioneve të tilla nënkuptonin se ato ishin vetëm një shqetësim i përkohshëm.

Marugal beson se ndalimi i minierave të paligjshme në tokën Yanomami është krejtësisht i mundur nëse ka vullnet politik, gjë që ka munguar.

Marrë nga “The Guardian”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.