Investimet e mëdha të hidrocentraleve “Greenfield” në të gjithë Evropën Juglindore përballen me rreziqe të mëdha dhe norma të ulëta realizimi.
Kështu shkruhet se raportin më të ri nga CEE Bankwatch, EuroNatur, Riverwatch dhe WWF Adria.
Edhe pse qindra hidrocentrale të vegjël – të cilët janë shumë të dëmshëm për biodiversitetin – janë ndërtuar në të gjithë rajonin në dekadën e fundit, përpjekjet për të ndërtuar hidrocentrale të gjelbërta më të mëdha se 10 MW kanë qenë kryesisht të pasuksesshme.
Por në raport theksohet se vetëm Shqipëria dhe Sllovenia ia dolën ta bëjnë këtë.
Cenueshmëria ndaj thatësirës, çështjet ligjore, rritja e rezistencës publike dhe mungesa e financimit janë ndër faktorët që kanë ndaluar një mori projektesh të mëdha hidroenergjetike në vitet e fundit.
Këtu përfshihen dy në lumin Vjosa në Shqipëri, dy në Parkun Kombëtar të Mavrovës në Maqedoninë e Veriut dhe disa në lumenjtë Moraça dhe Vrbas në Mal të Zi dhe Bosnje-Hercegovinë.
Energjia hidrike, së bashku me qymyrin, ka luajtur tradicionalisht një rol të madh në Evropën Juglindore, por ndryshimi i klimës po e sfidon këtë rol.
Shqipëria ka shtuar rreth 600 MW në termocentrale të mëdha dhe disa qindra megavat në termocentrale më të vogla që nga viti 2010, megjithatë prodhimi mesatar i hidrocentraleve mezi u rrit midis 2010 dhe 2020.
Në Bosnje dhe Hercegovinë, Kroaci dhe Mal të Zi, të cilat shtuan vetëm hidrocentrale të vegjël, madje edhe gjenerim mesatar pakësuar.
Të patrazuar, qeveritë dhe ndërmarrjet e rajonit janë të prirura për të ndërtuar hidrocentrale edhe më të mëdha.
Bosnja dhe Hercegovina është veçanërisht ambicioze, duke planifikuar të paktën 12 diga të mëdha pavarësisht dështimit të saj për të përfunduar një fabrikë të vetme të madhe të gjelbër në dekadën e fundit.
Financimi po bëhet më i pakët pasi Banka Evropiane e Investimeve, Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim dhe KfW e Gjermanisë janë bërë më të kujdesshme kohët e fundit, duke lënë bankat kineze dhe turke, si dhe Korporatën Ndërkombëtare Financiare të Zhvillimit të SHBA (DFC), ndër të paktat e gatshme.
Megjithatë, pavarësisht se kompanitë kineze janë përfshirë në disa projekte në Bosnje dhe Hercegovinë, i vetmi financim i konfirmuar kinez është impianti i diskutueshëm i Dabarit.
Për këtë të fundit të fillim të këtij viti u nënshkrua një kredi prej 180 milionë euro nga Eximbank.
Sipas raportit, prodhimi i i hidrocentraleve në rajon po shkon lart e poshtë si një yo-yo për shkak të ndryshimeve klimatike, duke e bërë të kotë shtimin e më shumë digave.
Kjo është më e dukshme në vende si Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kroacia dhe Mali i Zi që tashmë janë mjaft të varura nga hidrocentralet.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
