Analizë nga ekspertja izraelite, Dahlia Scheindlin
Presidentët amerikanë në mandatin e tyre të parë mund të jenë të tmerrshëm në politikën e jashtme.
Në mandatin e parë të Bill Clintonit, jo një, por dy gjenocide të tmerrshme ndodhën – në Bosnje dhe Ruandë – krahas debaklit të SHBA-ve në Somali.
Ish-guvernatori i Arkansasit kishte pak njohuri për politikën e jashtme.
George W. Bush doli gjithashtu nga politika shtetërore, duke shërbyer pesë vjet si guvernator i Teksasit.
11 shtatori goditi në fillim të mandatit të tij të parë.
Si përgjigje, ai nisi luftën në Irak, duke shfaqur një gjykim primitiv të politikës së jashtme.
Ajo luftë u bë një nga politikat më katastrofike në historinë moderne të SHBA-ve; ishte keq për Irakun, Lindjen e Mesme dhe keq për botën.
Nëse Kamala Harris fiton në nëntor, ajo gjithashtu mund të bjerë në rrëmujën e mandatit të parë të politikës së jashtme, pavarësisht se ka grumbulluar më shumë përvojë në punë sesa paraardhësit e saj të fundit si zëvendëspresidente.
Por duke gjykuar nga debati i kësaj jave dhe nga katër paragrafët e shkurtër mbi politikën e jashtme në platformën e saj të fushatës, është e vështirë të presësh ndonjë mrekulli, të paktën në arenën izraelito-palestineze.
Në fund të fundit, ajo ka fituar përvojën e saj më të gjerë në politikën e jashtme në Shtëpinë e Bardhë të Presidentit Joe Biden, e cila kishte një qasje të dobët ndaj Izraelit dhe Palestinës përpara luftës.
Synimi i administratës para 7 tetorit ishte kryesisht për të mbajtur Lindjen e Mesme jashtë tryezës, në mënyrë që presidenti të mund të fokusohej në Kinë.
Në praktikë, kjo do të thoshte ta linte qeverinë e Benjamin Netanyahu të ecte përpara me aneksimin, ndërkohë që vazhdonte sulmi në Gaza.
Kjo do të thoshte gjithashtu se Shtetet e Bashkuara pranuan nocionin (jo të pabazuar) se ringjallja e një procesi paqeje me dy shtete do të ishte një dështim i kushtueshëm politik.
Që nga 7 tetori dhe pas luftës së Gazës, administrata ka qenë e pasur me moral dhe retorik.
Në disa momente, Harris ka bërë thirrje të hapur për një armëpushim ose ka kritikuar shkatërrimin dhe vdekjen e pakonceptueshme në Gaza.
Ajo i përsëriti këto rreshta me përkushtim, por me maturi gjatë debatit të së martës.
Ajo përsëriti mbështetjen e saj për një zgjidhje me dy shtete, duke argumentuar gjithashtu se palestinezët kërkojnë siguri, dinjitet dhe vetëvendosje.
Fjalët e saj ishin të sakta, por zëri ishte ai i ChatGPT – duke përsëritur fjalimin e saj emocionues në Konventën e fundit Kombëtare Demokratike, por me më pak dëshirë.
Ka kuptim strategjik që ajo donte ta mbante këtë çështje të ndezur në debatin kundër Donald Trump.
Administrata Biden deri më tani ka dështuar në qëllimet më të rëndësishme të kësaj lufte në frontin izraelito-palestinez, domethënë një armëpushim dhe një marrëveshje për lirimin e pengjeve.
Por administrata ka mbështetur Izraelin për vazhdimin e luftës, me armë, ndihmë financiare dhe mbulim politik në forumet ndërkombëtare.
Administrata ka qenë më e suksesshme në parandalimin e një përshkallëzimi të plotë rajonal, gjë që është e mirë – por jo mjaft e mirë për civilët e Gazës, ose pengjet izraelitë, që vdesin.
Nuk është gjë e keqe që Harris të përsërisë mbështetjen për zgjidhjen me dy shtete.
As Biden dhe as Sekretari i Shtetit Antony Blinken nuk duken të etur për t’i thënë vetë këto fjalë muajt e fundit (e lëre më opozita izraelite).
Zgjidhja me dy shtete ka qenë politika zyrtare e SHBA-ve për më shumë se 20 vjet.
Të gjithë e dimë qëllimin. Ajo që ne nuk dimë është se si të arrijmë atje.
Të martën, moderatorët e debatit e pyetën Harrisin se si planifikonte të thyente ngërçin e luftës dhe ajo as që u përpoq të përgjigjej.
Në këtë gjuhë evazive, parafabrikate, nocioni i mbështetjes së një zgjidhjeje me dy gjendje tingëllon sinqerisht i zbrazët.
Nga ana tjetër, një fitore e Trumpit do të ishte katastrofike.
Gjatë debatit, në shumicën e rasteve ai dukej i çmendur.
Por ai gjithashtu dukej veçanërisht i çuditshëm për çështjet e jashtme.
Ai përsëriti qëndrimin e tij të fundit se Rusia nuk do të kishte pushtuar Ukrainën nëse do të ishte në detyrë.
Ai gjithashtu ka thënë rregullisht se Hamasi nuk do të kishte sulmuar Izraelin më 7 tetor, po të ishte president.
Na i kurseni.
Politikat e Trump-it për t’i bërë dhurata Izraelit dhe për të avancuar normalizimin e Lindjes së Mesme, për të hequr dorë nga situata palestineze ishin ndër shtytësit kryesorë të dëshpërimit palestinez që përfundimisht, dhe në mënyrë të parashikueshme, shpërtheu.
Por ishte zhgënjyese që Harris nuk e sfidoi atë.
Trump pohoi në debat se Irani është i guximshëm nën administratën Biden.
Pra, përse Harris e humbi mundësinë për ta dënuar atë për gabimin e tmerrshëm të tërheqjes nga JCPOA, marrëveshja e ndërmjetësuar nga SHBA nën Barack Obama-n për të kufizuar ambiciet bërthamore të Iranit?
Harris mund të kishte shfrytëzuar mundësinë për t’iu përkushtuar sërish diplomacisë amerikane dhe për të mbështetur një arritje të veçantë të një administrate demokratike.
Shpjegimet e mundshme janë se Harris ose ishte shumë e shqetësuar për të shmangur titujt e diskutueshëm ose nuk ishte mjaft e aftë për ta trajtuar çështjen me besim.
Të dyja duhet të ndryshojnë.
Por shkëmbimi prej mes kandidatëve për Lindjen e Mesme zbulon një telash tragjik afatgjatë.
Kushdo që mbështet një fund të kësaj lufte ose një paqe afatgjatë pret që Amerika ta zgjidhë atë.
Negociatat për një marrëveshje armëpushimi janë bërë një kopje shqetësuese e negociatave shterpe për paqen izraelito-palestineze.
SHBA-ja merr iniciativën dhe më pas fajin, dhe ne të gjithë e marrim rolin e saj si të mirëqenë.
Izraeli nën Netanyahun – pala që mban pushtetin dërrmues në këtë konflikt (me mbështetjen e pakufizuar materiale të Amerikës) – pret në mënyrë pasive për këto dështime, ose punon për t’i siguruar ato, me sa duket duke shpresuar se amerikanët do të ndalojnë fare përpjekjet.
Izraeli duhet të dëshirojë të ndryshojë.
Netanyahu është një kauzë e humbur, por nëse ka një opozitë, ajo duhet të ngrihet dhe të bëjë thirrje për t’i dhënë fund masakrës në Gaza, kthimin e pengjeve përmes një marrëveshjeje, de-përshkallëzimin e rajonit, një fundi afatgjatë të okupimit dhe vetëvendosjes palestineze.
Kjo është kur izraelitët do të kenë një zgjedhje të vërtetë midis udhëheqjes dhe vizioneve.
Dhe nëse liderë të tillë fitojnë, atëherë diplomacia ndërkombëtare mund të funksionojë.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
