Pse kandidatët e Ballkanit Perëndimor për në BE synojnë t’i bashkohen SEPA-s

Vendet e Ballkanit Perëndimor po bëjnë një ofertë kolektive për t’u bashkuar me Zonën e vetme të pagesave në euro (SEPA), sistemin pan-evropian që mundëson pagesa të shpejta dhe me kosto të ulët në euro.

Kjo duke shpresuar se integrimi financiar do t’i ndihmojë ata të përshpejtojnë rritjen ekonomike dhe të nxisin lidhje më të ngushta me Bashkimi Evropian.

Në fillim të këtij muaji, liderët e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor – Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia – ranë dakord të ulin tarifat e transaksioneve financiare në të gjithë rajonin duke përafruar rregulloret e tyre me ato të vendeve të SEPA-s.

Rregullimi i transaksioneve ndërkufitare është një çështje kyçe që vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të zgjidhin në mënyrë që të kenë qasje në 6 miliardë euro në financimin e BE-së sipas një plani reformash dhe rritjeje për rajonin.

Të gjashtë vendet janë në faza të ndryshme të procesit të anëtarësimit të tyre në BE.

Serbia dhe Mali i Zi ishin të parët në rajon që nisën bisedimet e anëtarësimit.

Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut nisën bisedimet me bllokun në vitin 2022. Udhëheqësit e BE ranë dakord të hapnin negociatat me Bosnjën javën e kaluar.

Përfitimet nga SEPA

Ideja e SEPA-s është e thjeshtë: mundëson pagesat në euro pa para – nëpërmjet transferimit të kredisë dhe debitimit direkt – kudo në Bashkimin Evropian, si dhe një numër vendesh jashtë BE-së, në një mënyrë të shpejtë, të sigurt dhe efikase, ashtu si pagesat kombëtare.

Qëllimi është të bëhet ekonomia evropiane më efikase dhe konkurruese duke eliminuar dallimet midis pagesave kombëtare dhe ndërkufitare përmes harmonizimit të standardeve në të gjithë vendet.

SEPA u prezantua në vitin 2008 dhe u zbatua plotësisht deri në vitin 2014 në zonën e euros (dhe deri në vitin 2016 në vendet SEPA jo të zonës së euros).

Pastrimi i një pengese të madhe për aktivitetin ekonomik

Hapja e sistemit për jo-anëtarët e BE-së u mundëson vendeve të Ballkanit Perëndimor të ulin ndjeshëm koston e transaksioneve si brenda rajonit ashtu edhe me BE-në.

Tarifat e larta të pagesave janë një pengesë për ekonominë.

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, ka theksuar se tarifat e transaksioneve në gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor janë aktualisht gjashtë herë më të larta krahasuar me vendet e BE-së.

Anita Angelovska Bezhoska, guvernatorja e bankës qendrore të Maqedonisë së Veriut, tha se anëtarësimi në SEPA është ndër prioritetet e bankës qendrore sepse do të përfitojë familjet, kompanitë dhe do të nxisë rritjen ekonomike.

Maqedonia e Veriut ka ndryshuar 26 rregullore për t’i përafruar ato me rregullat e BE-së.

Ministri i financave të Shqipërisë, Ervin Mete, theksoi një tjetër avantazh të anëtarësimit në SEPA: BE mund të përdorë lidhjet e pagesave ndërkufitare për të vlerësuar gatishmërinë e kandidatëve për t’u bashkuar me bllokun.

Bërja e transfertave të remitancave më të lira

Për shumë vende, transfertat e parave nga qytetarët e tyre që punojnë jashtë vendit janë një mjet shpëtimi për zhvillim.

Kjo është veçanërisht e vërtetë për Ballkanin Perëndimor, ku remitancat kanë qenë tradicionalisht një burim i rëndësishëm i hyrjeve valutore.

Me vendet e Ballkanit Perëndimor që kanë një diasporë të konsiderueshme në BE, një reduktim i dukshëm i tarifave të transaksionit mund të çojë potencialisht në rritjen e përshpejtuar të hyrjeve të forex në rajon.

Edhe tani, flukset hyrëse të remitancave vazhdojnë të rriten pavarësisht sfidës së kostove të larta të transaksionit.

Totali i remitancave të huaja në Kosovë u rrit në 1.34 miliardë euro në vitin 2023, nga 1.22 miliardë euro një vit më parë.

Në Shqipëri, fluksi i remitancave të huaja u rrit në 928 milionë euro në vitin 2023, me 11% rritje krahasuar me një vit më parë.

Për të kuptuar rëndësinë e këtyre remitancave për ekonominë vendase, vlen të theksohet se investimet e huaja direkte (IHD) në Shqipëri arritën në 1.49 miliardë euro në vitin 2023.

Duke qenë se një pjesë e flukseve të remitancave mbetet e pa llogaritur për shkak të shumë transfertave që ndodhin përmes kanaleve jozyrtare, është e mundur që fondet që individët që punojnë jashtë dërgojnë në vendin e tyre t’i afrohen dhe madje të tejkalojnë nivelet e IHD-ve.

IHD-të janë padyshim një investim ‘me cilësi më të lartë’ sesa remitancat pasi priren të kenë një ndikim më të gjerë në zhvillimin ekonomik, duke përfshirë krijimin e vendeve të punës, transferimin e teknologjisë dhe zhvillimin e infrastrukturës.

Në të kundërt, remitancat kanë një ndikim më të drejtpërdrejtë në mirëqenien e familjeve dhe modelet e konsumit.

Megjithatë, ato luajnë një rol të rëndësishëm në uljen e varfërisë dhe përmirësimin e standardeve të jetesës.

Marrë nga “See News”, përshtatur për Albanian Post