Pse do të ketë më shumë vende pune në të ardhmen – edhe me Inteligjencën Artificiale

Në fillim të viteve 1960, pikërisht në kohën kur revolucioni i teknologjisë së informacionit po hidhte hapat e parë të foshnjës, një komitet shkencëtarësh dhe aktivistësh social i dërguan një letër të hapur Presidentit të SHBA-ve, Lyndon B. Johnson: “Revolucioni kibernetik” do të krijojë “një komb të veçantë të të varfërve, të pakualifikuarve, të papunëve”, të cilët nuk do të jenë në gjendje të gjejnë punë dhe të përballojnë nevojat e jetës, argumentuan ata.

Tre dekada më parë, në vitet 1930, sipas The Atlantic, një kryebashkiak i Kalifornisë i shkroi Presidentit të SHBA-ve se teknologjia industriale ishte një “përbindësh Frankenstein” që kërcënonte të përmbyste prodhimin, “duke gllabëruar qytetërimin tonë”.

Këto parashikime të dëshpërimit dhe të errësirës se si teknologjia e re do të çonte në një botë më të keqe, rezultuan se ishin krejtësisht të gabuara, natyrisht – ashtu siç kishin qenë shumë parashikime të ngjashme, të mëparshme rreth efekteve të teknologjisë së re.

Por takimi më i fundit i Forumit Ekonomik Botëror në Davos, prezantoi një çast déjà vu: Një raport i FMN-së arriti në përfundimin se 40% e vendeve të punës në mbarë botën do të preken nga Inteligjenca Artificiale.

Në ekonomitë e përparuara, kjo rritet në 60% të vendeve të punës që pritet të ndikohen nga mësimi i makinerive, ku rreth gjysma e të cilave ndikohet negativisht. Humbësit do të përballen me paga më të ulëta dhe punësime të reduktuara, ndërsa disa vende pune do të zhduken fare.

Gjatë 200 viteve të fundit, parashikimet për më pak vende pune në të ardhmen në përgjithësi janë dëshmuar të jenë të rreme. Pesimistët kanë gabuar vazhdimisht. Por mos bëni gabim – qindra miliona vende pune janë shkatërruar.

Së pari, teknologjia bujqësore zëvendësoi miliona vende pune në bujqësi, ndërsa revolucioni industrial i zhvendosi njerëzit në fabrika. Pastaj automatizimi i largoi ata nga fabrikat, duke krijuar një ekonomi shërbimesh.

Megjithatë, gjatë gjithë këtyre valëve të shkatërrimit krijues, numri i përgjithshëm i njerëzve të punësuar është rritur. Sot ka një numër rekord punësimi në të gjithë globin dhe pothuajse në çdo vend.

Por këtë herë do të jetë ndryshe sepse AI është ndryshe. Teknologjia nuk do t’i mbështesë gjithmonë njerëzit në kryerjen e punëve të tyre, ajo do të zëvendësojë kryesisht punët. Megjithatë, do të shfaqen lloje të reja pune.

Përpjekja për të imagjinuar botën e re të punës

Nëse do të ishit një punëtor ferme 120 vjet më parë – si afërsisht tre të katërtat e të gjithë njerëzve në atë kohë – a do të kishit mundur të imagjinonit një botë ku vetëm një në 20 njerëz punonte në ferma?

A mund ta kishit parashikuar gamën e vendeve të reja të punës në dispozicion të punëtorëve sot? Edhe 20 vjet më parë, ekonomistët ndoshta nuk do të kishin parashikuar se do të kishte 800 mijë trajnerë personalë të punësuar sot në SHBA dhe 2.5 milionë vende pune në industrinë e zhvillimit të aplikacioneve.

Është e mundur që ne po përjetojmë të njëjtën vështirësi sot në përpjekjen për të imagjinuar punët e reja, të panjohura të së ardhmes. Ne nuk mund të shohim në të ardhmen, por mund të ndryshojmë këndvështrimin tonë për krijimin e mundshëm të vendeve të reja të punës duke bërë pyetje më të gjera.

Së pari, a janë plotësuar të gjitha nevojat tona sot? Për shembull, a do të donim ushqim me cilësi më të lartë? Do të donim shërbime më të mira nga bizneset apo agjencitë qeveritare? Do të donim produkte të dizajnuara më me efikasitet apo më bukur? A duam shëndet më të mirë – fizik dhe mendor? Mund të krijohen role të reja për të adresuar këto nevoja dhe dëshira.

Së dyti, a do të vijnë nevoja të reja ndërsa shoqëria jonë evoluon – ndërsa ne punojmë përmes zgjidhjeve për sfidat tona aktuale globale dhe kur vijnë risitë e reja? E ardhmja e barabartë me smartfonin e sotëm mund të krijojë sektorë krejtësisht të rinj punësimi. Është e mundur që ne nuk jemi në gjendje ta imagjinojmë këtë sot, por nëse modelet e 200 viteve të fundit vazhdojnë, këto punë do të vijnë.

Së treti, a do të çojë rritja e kërkesës për produkte dhe shërbime në vende të reja pune? Teknologjia e re do të eliminojë disa vende pune, po. Por në shumë raste, ai do të mbështesë një punëtor për të bërë një punë më të mirë, më efikase, duke ulur koston e prodhimit. Kur produktet dhe shërbimet bëhen më të përballueshme, kërkesa në përgjithësi rritet.

E fundit, dhe ndoshta më e rëndësishmja: Si mund të lehtësojnë më së miri politikëbërësit dhe agjencitë qeveritare krijimin dhe rotacionin dinamik të tregut të punës drejt vendeve të reja të punës? Kjo do të jetë veçanërisht e rëndësishme nëse, siç ka të ngjarë, shkatërrimi krijues dhe ndryshimet e punës vazhdojnë, ndoshta me një ritëm më të lartë se kurrë.

Investimi në teknologji të reja dhe vende pune

Bizneset e vogla dhe të mesme krijojnë një sasi joproporcionale të vendeve të reja të punës në mbarë botën. Pra, liria për sipërmarrësit dhe investitorët për të krijuar dhe rritur biznese do të jetë më kritike se kurrë pasi teknologjia e re bëhet më e disponueshme.

Një treg më fleksibël dhe më i lirë i punës duhet të lejojë lëvizje më të shpejta ndërmjet sektorëve dhe bizneseve pasi natyra e vendeve të punës ndryshon.

Kjo do të thotë se vendet që janë më pak tërheqëse për sipërmarrësit dhe investitorët për shkak të lirisë më të ulët ekonomike dhe tregjeve të punës të rregulluara shumë mund të vuajnë nga më shumë papunësi.

Përndryshe, vendet me tregje të hapura dhe të lira do të vazhdojnë të krijojnë vende të reja pune për të zëvendësuar ato të humbura.

Shkatërrimi krijues që rrjedh nga zhvillimi i teknologjisë mund të çojë në kohë të vështira dhe sfida të reja për shumë njerëz, si dhe për qytete dhe rajone të tëra.

Qeveritë mund të luajnë një rol të rëndësishëm në zbutjen e kësaj duke ofruar mundësi ose programe mbështetëse për rikualifikim, si dhe përfitime të papunësisë dhe forma të tjera të rrjetave kalimtare të sigurisë.

Gjatë revolucionit industrial, qeveritë lokale dhe kombëtare bënë investime të mëdha publike për të mësuar aftësitë e leximit, shkrimit dhe matematikës që ishin të nevojshme për punët e reja në atë kohë.

Ka pasur edhe investime në rrugë të reja, porte dhe infrastrukturë të tjera. Në këtë epokë të re, ne kemi nevojë për investime publike në aftësitë digjitale për të gjithë, si dhe autostrada digjitale që lejojnë rajonet të marrin pjesë në mundësi të reja ekonomike.

Ndërsa të gjithë përpiqemi të imagjinojmë punët e reja, të panjohura të së ardhmes, duhet të bëjmë pyetjet e duhura në lidhje me teknologjinë e re dhe se si do të ndikojë në punën tonë dhe industritë tona.

Duke zhvendosur këndvështrimin tonë se si mund të lindin punë të reja nga teknologjia e re, ne mund të sigurojmë që AI të sjellë ndryshime që funksionojnë për të gjithë.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.