Princi i kurorës saudite vepron për të riorganizuar dinamikën e Lindjes së Mesme

Princi i kurorës i Arabisë Saudite po shtyn fort për të riorganizuar dinamikat e Lindjes së Mesme, duke u angazhuar me armiqtë e vjetër dhe duke orkestruar uljet e naftës të OPEC-ut, si ato të dielën që befasuan tregun global.

Mohammed Bin Salman, i njohur si MbS, ka sinjalizuar se është i përgatitur të shkojë i vetëm pa ndihmën e Shteteve të Bashkuara për të ndjekur interesat saudite, pavarësisht nëse kjo do të thotë rivendosje e lidhjeve me kundërshtarët amerikanë si Irani, apo heqja e furnizimeve nga nafta tregu dhe zemërimi i konsumatorëve.

Strategjia është krijuar për të krijuar kushte që i mundësojnë Arabisë Saudite të fokusohet në planin e gjerë të transformimit ekonomik të MbS, Vision 2030, në të cilin ai ka derdhur qindra miliarda dollarë, duke shpresuar se do të hapë mbretërinë konservatore ndaj biznesit dhe turizmit mes konkurrencës rajonale në rritje.

Zhvendosja strategjike filloi në vitin 2019 pas sulmeve shkatërruese në objektet e naftës të Saudi Aramco – pas të cilave Riadi vuri në dyshim angazhimet e sigurisë së SHBA-ve në rajon – dhe mori vrull pas sulmeve izraelite ndaj objektivave iraniane, thonë analistët.

Mbretëria shpreson të shmangë kapjen e zjarrit, thonë ata.

“Arabia Saudite po lëviz nga mosangazhimi drejt angazhimit për ta lejuar atë të fokusohet në shtyrjen përpara të Vizionit 2030”, tha analisti saudit Abdulaziz Sager.

Mbretëria ka kaluar në mbingarkesë diplomatike, duke rivendosur marrëdhëniet me Iranin dhe duke rënë dakord për një afrim me Sirinë në përpjekjen e saj për të rindërtuar aleancat rajonale, në vend që të mbështetet tërësisht në Shtetet e Bashkuara, aleatin e saj prej kohësh të fuqisë së madhe.

Arabia Saudite po planifikon të ftojë presidentin sirian Bashar al-Assad në një samit të Ligës Arabe që Riadi po pret në maj, kanë thënë tre burime të njohura me planet, një veprim që do t’i jepte fund zyrtarisht izolimit rajonal të Sirisë.

‘Lëvizje e pamenduar’

Mbretëria njoftoi gjithashtu një vendim për t’u bashkuar me Organizatën e Bashkëpunimit të Shangait të udhëhequr nga Kina, një shenjë se po kultivon një marrëdhënie afatgjatë me Pekinin në kurriz të Shteteve të Bashkuara.

Një zyrtar saudit tha se Shtetet e Bashkuara dhe Kina janë partnerë shumë të rëndësishëm për Riadin.

“Ne sigurisht shpresojmë të mos jemi pjesë e ndonjë konkurrence apo mosmarrëveshjeje midis dy superfuqive. Ne nuk jemi një superfuqi, por ajo që jemi është një lojtar i rëndësishëm në rajon dhe ekonominë globale”, tha zyrtari, i cili nuk pranoi të përmendet emri.

Zëdhënësi i Sigurisë Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë, John Kirby tha të hënën se Riadi mbetet një partner strategjik për Washingtonin edhe nëse të dy nuk bien dakord për të gjitha çështjet. Washingtoni dhe Riadi po punojnë në adresimin e sfidave të përbashkëta të sigurisë, tha ai.

Vërtetimi në rritje i Riadit shtrihet në politikat e naftës.

Të dielën, Organizata e Vendeve Eksportuese të Naftës së udhëhequr nga Arabia Saudite dhe aleatët e tyre përfshirë Rusinë (OPEC+) njoftuan shkurtime të mëtejshme të prodhimit prej rreth 1.16 milionë fuçi në ditë (bpd), duke tërhequr mosmiratimin e SHBA.

Qendra Kërkimore e Gjirit, një institut kërkimor me bazë në Arabinë Saudite, tha se shkurtimet e OPEC-ut tregojnë se prodhuesit kryesorë të naftës mund të çlirohen nga presioni SHBA-Perëndim dhe të ndjekin një politikë të pavarur që vë në plan të parë interesat e tyre kombëtare.

“Ne jemi në një treg të naftës së pari Saudite tani. Prodhuesit jo vetëm që fitojnë më shumë, ata gëzojnë shumë më tepër levë gjeopolitike kur tregjet janë të shtrënguara”, tha Jim Krane, një studiues në Institutin Baker të Universitetit Rice.

Në një marrëveshje të rëndësishme të ndërmjetësuar nga Kina, Riadi arriti një marrëveshje me Teheranin për të ringjallur marrëdhëniet diplomatike, pas vitesh rivaliteti të ashpër që kanë nxitur konfliktin në të gjithë Lindjen e Mesme.

Elisabeth Kendall, një eksperte e Lindjes së Mesme në Kolegjin Girton të Kembrixhit, tha se kthesa e papritur mund të ishte nxitur nga përshkallëzimi i konfrontimit midis Izraelit dhe Iranit.

Të dielën, forcat izraelite kryen sulme ajrore në pikat iraniane në Siri, tha ministria siriane e mbrojtjes. Burimet perëndimore të inteligjencës thanë se u goditën një seri bazash ajrore në Sirinë qendrore, ku ndodhet personeli iranian.

Sulmi, i fundit në një seri ndaj objekteve ushtarake iraniane në Sirinë, aleatin e ngushtë të Teheranit, ngriti spektrin e një konfrontimi më të gjerë rajonal që do t’i vinte aleatët e Gjirit të SHBA në vijën e zjarrit nëse operacionet ushtarake përshkallëzoheshin.

Sulmet e mëparshme ajrore në vendet e naftës saudite dhe në një depo karburanti të Emirateve të Bashkuara Arabe nga forcat huthi jemenase të mbështetura nga Irani, kanë nxjerrë në pah pasigurinë rreth aksioneve të sigurisë së SHBA-ve në aleatët e saj arabë, duke e shtyrë Riadin të shtyjë për de-përshkallëzimin me Teheranin dhe të diversifikojë partnerët e saj të sigurisë.

Nuk ka pasur kurrë ndonjë dialog serioz, as brenda qeverisë së SHBA-ve, as me sauditët, për kushtet në të të cilën Uashingtoni do t’i dilte në mbrojtje Arabisë Saudite nëse ajo sulmohej, tha Bilal Saab, Drejtor i Programit të Mbrojtjes dhe Sigurisë në Institutin e Lindjes së Mesme në Uashington.

Lidhjet në rritje të Riadit me Pekinin kanë ngritur shqetësimet e sigurisë në Uashington, i cili thotë se përpjekjet kineze për të ushtruar ndikim në mbarë botën nuk do të ndryshojnë politikën e SHBA-ve ndaj Lindjes së Mesme.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.