Zgjimi politik i Melinda French Gates

Ishte prilli i vitit 2019 dhe Melinda French Gates ishte në një turne për të promovuar librin e saj, “Momenti i Ngritjes: Si Fuqizimi i Grave Ndryshon Botën”, kur hapi një dritare në martesën e saj me bashkëthemeluesin e Microsoft-it, Bill Gates.

Gjërat më të vështira për t’u shkruar, i ka thënë ajo një intervistuesi nga CNBC, ishin “momentet në martesën tonë kur unë i kërkoja Bill-it më shumë barazi”. Historia e saj, tha ajo, ishte “gjithashtu historia e miliona grave”.

Disa muaj më vonë, Melinda do të bënte diçka jo fort të këndshme për miliona gra: ajo u këshillua me një avokat divorci. Më pas, këtë maj, çifti Gates-at njoftuan përmes Twitter-it, se ata po i jepnin fund martesës të tyre 27-vjeçare. Ata po vepronin kështu, shpjeguan ata, “sepse ne nuk besojmë më se mund të rritemi së bashku si çift në fazën tjetër të jetës sonë”.

Historia duket të jetë më e komplikuar se kaq. Vendimi i Melinda-s për të kërkuar këshillim erdhi menjëherë pas një raporti në The New York Times që detajonte marrëdhëniet e Bill-it me Jeffrey Epstein, financierin që vrau veten në një qeli burgu në Manhattan në 2019-n teksa priste gjyqin për akuzat se ai trafikonte vajza nën moshë për marrëdhënie seksuale.

Bill-i ka thënë se është penduar për marrëdhënien dhe se ai u takua me Epstein vetëm për të diskutuar filantropinë.

Ashtu si shumë martesa – dhe divorcet – ndërlikimet e bashkimit të Gates-ave janë një mister për ata që janë jashtë tij. Por ndryshe nga të tjerët, këputja e tyre është një çështje me interes global dhe ka pasoja të mëdha, duke pasur parasysh pasurinë e tyre të jashtëzakonshme dhe profilin publik.

Gjatë 21 viteve të fundit ata kanë ndërtuar një bazë të madhe filantropie prej 55 miliardë dollarë që nuk është thjesht më e madhe se të tjerët në sektor, por praktikisht është një kategori për vete.

Në 2019-n, Fondacioni Bill & Melinda Gates bëri pesë miliardë dollarë grante, gati 10 herë më shumë sesa fondacioni tjetër më i madh amerikan.

Ai ka fituar vaksina me qëllimin modest për t’i dhënë fund vdekshmërisë në fëmijëri dhe për të çrrënjosur sëmundje si poliomieliti. Gjatë vitit të kaluar, në veçanti, Gates-at janë bërë një prani e njohur dhe qetësuese në dhomat e ndenjes nëpër botë, duke ndihmuar shikuesit e televizioneve të kuptojnë një pandemi të re të tmerrshme dhe se si mund të vihet përfundimisht nën kontroll.

Kur njoftuan ndarjen e tyre, Bill dhe Melinda këmbëngulën se ata ende besonin në misionin e Fondacionit Gates – për të ndihmuar të gjithë njerëzit të bënin jetë të shëndetshme dhe produktive – “dhe do të vazhdojnë këtë punë së bashku”.

Pavarësisht premtimeve për një ndarje miqësore, secili ka mbledhur një armatë avokatësh divorci. Në botën e kontrolluar ngushtë të Fondacionit Gates tani ka murmuritje të mospajtimit dhe dyshimeve nëse organizata mund të mbajë ata së bashku siç është aktualisht e konstituuar.

“Unë mendoj se njerëzit po ikin pak”, tha një ish-drejtues i lartë menjëherë pas njoftimit. “Njerëzit me të vërtetë janë të shqetësuar se besueshmëria dhe pozicioni i fondacionit është në rrezik tani, veçanërisht në fusha si fuqizimi gjinor”.

Këto ankthe u thelluan pasi Warren Buffett, shoku i ngushtë i Gates-ave, i cili ka premtuar pjesën më të madhe të pasurisë së tij te fondacioni, njoftoi në fund të muajit të kaluar se ai po jepte dorëheqjen si administruesi i tretë i tij.

Pastaj, javën e kaluar, Gates-at hodhën një bombë tjetër: nëse ndonjëri prej tyre vendos pas dy vjetësh se ata nuk mund të punojnë më së bashku, thanë ata, atëherë Melinda do të japë dorëheqjen dhe Bill-i do të sigurojë “burime personale” për të që të ndjekë filantropinë e saj.

Ky njoftim vetëm i ka shtuar spekulimet rreth Melinda-s dhe asaj që mban kapitulli i saj i ardhshëm. Me kalimin e viteve ajo ka përparuar nga një figurë tepër private, prapa skenës në një udhëheqëse në qendër të vëmendjes dhe gjithnjë e më e pushtuar nga një kauzë e veçantë.

“Unë dua të shoh më shumë gra në pozitë për të marrë vendime, për të kontrolluar burime dhe në formësimin e politikave dhe perspektivave”, deklaroi ajo në revistën Time në tetor 2019 – rreth kohës kur po konsultohej me avokatët e divorcit – teksa u zotua të investonte një miliardë dollarë për të mbështetur barazinë gjinore.

Duke folur në Universitetin e Harvard-it muajin e kaluar, pasi ajo dha Medaljen e saj Radcliffe, Melinda shpalli admirimin e saj për emblemat e tjera të fuqizimit të grave, për gjyqtaren e Gjykatës së Lartë, Ruth Bader Ginsburg dhe ish sekretaren e shtetit të SHBA-ve, Hillary Clinton.

“Ëhtë e qartë se ajo kishte një këndvështrim shumë të ndryshëm (nga Bill-i)”, thotë Martin Levine, një konsulent, i cili ka ndjekur prej kohësh Fondacionin Gates, duke treguar një konflikt midis njeriut prototipik më të zgjuar – pasuria e Microsoft-it të së cilit i dha themel fondacionit – dhe “ndjenjën e fuqizimit” të gruas së tij.

Një ish-ekzekutiv gjithashtu ndjeu një potencial për rivalitet. “Ajo duhet të ketë ndjerë një farë presioni për të treguar se ishte e barabartë”, thotë ky person. “Ka pasur raste që ai ishte aq mospërfillës ndaj të gjithëve, përfshirë edhe atë”.

Melinda tani bashkohet me Laurene Powell Jobs dhe MacKenzie Scott, ish Bezos, në një klub unik: ata janë ish-bashkëshortët e miliarderëve të teknologjisë, të cilët papritmas janë të palidhur dhe të lirë të përcaktojnë kursin e tyre filantropik.

“Ajo ka veshët e udhëheqësve dhe mund të bisedojë me ministrat e financave të G7-s, por gjithashtu është personi që mund të bashkëveprojë thellë në terren. Dua të them, duke e parë atë në fushë, ajo është një dëgjuese e mahnitshme, shumë empatike”, tha Mark Suzman, shefi ekzekutiv i fondacionit, për talentet e shefes së tij.

“Ajo do të jetë një forcë”, parashikoi një ish këshilltar, “dhe bota do të përfitojë”. Në zhargonin e saj, Melinda po përgatitet për ngritje.

Shkoni në veri-perëndim

Shumë kohë para se të takonte burrin e saj, Melinda French kishte përvojë me burra të mençur, të cilët mundoheshin me orë të tëra jashtë shtëpisë, duke lënë barrën e rritjes së fëmijëve grave të tyre. Babai i saj, Raymond, ishte një inxhinier i hapësirës ajrore në Dallas, i cili punoi në misionet Apollo që përfundimisht vendosën njeriun e parë në hënë. (Prandaj, “momenti i ngritjes”).

Miqtë këmbëngulin që, privatisht, Melinda e hiper-përgatitur është argëtuese, sikur kjo të ishte e pakonceptueshme. (Melinda, ndërkohë, këmbëngulte gjatë në intervista se Bill-i kishte një zemër të butë, sikur kjo të ishte e pakonceptueshme).

Ajo jep përshtypjen se është më pak e entuziazmuar nga pasuria e saj e madhe sesa po bashkëjeton me të. Shpesh ajo shkatërron kurthet e saj për t’i bërë takimet shoqërore më pak të vështira. Ndër kënaqësitë e saj më të mëdha, ka thënë ajo, janë shëtitjet e mëngjesit të së hënës me një rreth të ngushtë të mikeshave.

Ajo mbetet një lexuese e zjarrtë e shkrimtarëve shpirtërorë si Mark Nepo, autor i “Librit të Zgjimit”. Një gur i hershëm në jetën e saj ishte Ursuline Academy, shkolla katolike e të gjitha vajzave në Dallas ku Melinda ndoqi meshën pesë ditë në javë.

Ishte në Ursuline kur Melinda përdori një kompjuter të hershëm Apple për të mësuar programim. Ajo vazhdoi në Universitetin Duke, ku mori një diplomë në shkenca kompjuterike dhe një master në administratën e biznesit në vetëm pesë vjet.

Pas diplomimit në vitin 1986 ajo u duk e destinuar për një shumëkombëshe të krijuar si IBM-ja. Por një femër ekzekutive atje e paralajmëroi atë se një grua nuk mund të shkonte aq larg në një kompani të tillë të themeluar. Ajo do të dilte më mirë te Microsoft-i, asokohe një kompani ende e re dhe me rritje të shpejtë software-ësh në Seattle.

Kështu që Melinda u drejtua në veri-perëndim dhe ndeshi një kompani që ndryshon botën që ishte emocionuese, por edhe shqetësuese. Kolegët nuk e sfiduan vetëm njëri-tjetrin në takimet e brendshme – ata grisën njëri-tjetrin në copa, shpesh duke kërkuar të imitonin Bill-in. Ashtu si gratë e tjera të asaj epoke korporate, Melinda kërkoi aleatë dhe shqetësohej nëse një kulturë e tillë zyre mund ta pranonte ndonjëherë për ta akomoduar.

Rreth gjashtë muaj pasi mbërriti, ajo filloi të dilte me Bill Gates.

Megjithëse Bill-i përpiloi një listë me të mirat dhe të këqijat në një tabelë të bardhë përpara se t’i propozonte Melinda-s, ai më vonë e përshkroi njohjen e tyre me terma romantikë që evokuan klasikun e kohës së jazz-it të F Scott Fitzgerald, The Great Gatsby.

“Kur ishim në takimin e parë ajo kishte një dritë jeshile që do ta ndizte kur zyra e saj ishte bosh dhe kishte kuptim që unë të vija”, rrëfeu Bill në dokumentarin e Davis Guggenheim në Netflix 2019, Inside Bill’s Brain.

Melinda nisi si menaxhere e produkteve për Microsoft Word. Ajo vazhdoi të mbikëqyrë fillimin e enciklopedisë së saj në internet Encarta, midis projekteve të tjera, duke menaxhuar përfundimisht 1 mijë e 700 njerëz.

Ajo u largua nga kompania në vitin 1996 pasi lindi fëmija i parë nga tre fëmijët e tyre dhe iu nënshtrua të njëjtës vetmi dhe dëshpërim të njohur për nënat e tjera të reja. Ndjenjën e saj të izolimit e shtoi fakti që ata po zhvendoseshin në një shtëpi të re të madhe, Bill-i e kishte porositur para se të martoheshin në 1994-n.

Misioni i fondacionit

Fondacioni Gates, të cilin e filluan në vitin 2000, vitin kur Bill-i u largua nga detyra si shefi ekzekutiv i Microsoft-it, ishte një mjet për të kanalizuar pasurinë e madhe të familjes për të adresuar sfidat e mëdha të epokës për shëndetin publik, duke përdorur inteligjencën dhe ambicien e Microsoft-it.

Teksa është lavdëruar kryesisht për punët e tij të mira, fondacioni gjithashtu ka tërhequr kritika për disa nga të njëjtat tipare jo tërheqëse që lidhen zakonisht me Big Tech-un: sensin që drejtuesit e tij mendojnë se janë më të zgjuar se të tjerët dhe një qasje ndonjëherë dominuese.

Me madhësinë e tij dhe muskujt e lobimit, për shembull, fondacioni shtyu ndryshime të diskutueshme në politikën arsimore të SHBA-ve, duke përfshirë shkolla më të vogla dhe më shumë testime vetëm për të pranuar vite më vonë se kishte prova të pakta që këto kishin përmirësuar çështjet.

“Ata janë si një kompani e teknologjisë”, thotë Levine. “Ata janë të shpejtë për të hyrë dhe të shpejtë për të dalë”.

Fondacioni zbuti imazhin publik të Bill-it pas performancës së tij reflektive në seancat dëgjimore të Kongresit të 1998-s, duke hetuar praktikat anti-konkurruese të Microsoft-it. Ai gjithashtu u bë arena në të cilën Gates-at luftuan për të gjetur një bazë më të barabartë në martesën e tyre.

Melinda shkruan gjerësisht për këtë sfidë në “Momentin e Ngritjes”. Libri është si autobiografi dhe një udhëtim i vizitave të saj në cepat e varfër të tokës, ku takimet e saj me gratë krijojnë njohuri mbi shëndetin publik dhe rritjen shpirtërore.

“Për mua, asnjë pyetje nuk është më e rëndësishme se kjo: a ka marrëdhënia juaj parësore dashuri dhe respekt dhe reciprocitet dhe një ndjenjë të punës në grup dhe përkatësisë dhe rritjes së ndërsjellë? Besoj që të gjithë ne ia bëjmë vetes këtë pyetje në një mënyrë apo në një tjetër sepse mendoj se është një nga dëshirat më të mëdha të jetës”, shkruan ajo.

Në një moment Melinda thotë se ajo u ankua tek një mik se ndihej “e padukshme” edhe kur punonte së bashku me Bill-in.

Dyshja dhe këshilltarët e tyre insistojnë me ngulm se ata kanë qenë të barabartë në themel. Suzman thotë për marrëdhënien e tyre të punës: “Bill dhe Melinda ulen në fund të një tryeze shumë të gjatë në sallën tonë të konferencave së bashku dhe bien dakord dhe marrin vendimet bazuar në kontributet e diskutimeve shpesh shumë të fuqishme”.

Por në ditët e para disa punonjës jo gjithmonë i shikonin bashkë-kryetarët si të tillë. “Ekzistonte një kulturë e dëshirës për të kënaqur prindërit, që krijoi një mjedis ku të gjithë po arrinin të bënin përshtypje për bashkë-kryetarët. Dhe unë mendoj se Bill-i ndoshta mori më shumë nga ajo vëmendje vetëm për shkak se kush është ai në raport me Melinda-n”, kujton njëri.

Qasjet e tyre gjithashtu ndryshuan. “Ju dëgjoni shumë për të si ndikimi njerëzor dhe kjo ishte sigurisht perspektiva ime”, thotë Greg Ratliff, i cili kaloi një dekadë në Fondacionin Gates duke punuar në arsim dhe tani është një nënkryetar i lartë te Këshilltarët e Filantropisë Rockefeller.

“Bill-i i donte mjetet e teknologjisë së arsimit dhe mënyrën se si ato funksiononin dhe se si ato e përshpejtuan mësimin ose jo. Dhe Melinda kujdesej më shumë se cila ishte përvoja e studentit? Dhe sa e përdorshme ishte për mësuesit?”.

Nëse do të kishte një moment përcaktues në shfaqjen e saj graduale si një figurë publike, ai ishte Samiti i Londrës 2012 për Planifikimin Familjar. Ajo kryesoi ngjarjen, duke komanduar skenën së bashku me Kryeministrin e atëhershëm, David Cameron dhe udhëheqës të tjerë botërorë.

Gjatë një fjalimi kryesor të sigurt, Melinda deklaroi bindjen e saj se kontraceptivët duhet të vihen gjerësisht në dispozicion të grave dhe u zotua për më shumë se një miliard dollarë për kauzën, duke provokuar kritika nga Kisha Katolike.

“Mendoj se ju e njihni Bill-in dhe që të dy jemi besimtarë të mëdhenj në inovacion. Kjo është ajo që na tërhoqi të dy drejt teknologjisë kompjuterike në radhë të parë”, tha ajo. “Por sot ajo që më bën të ngazëllyer është të bashkohem me të gjithë për të përtëritur në emër të grave. Kjo, për mua është e re dhe kjo është emocionuese”.

Prapa skenave, kishte një ndryshim më delikat atë vit. Melinda kërkoi të vinte në bashkautorësi letrën vjetore që Bill-i hartoi për palët e interesuara të fondacionit. Bill-i e kundërshtoi, duke argumentuar se status quo-ja dukej se po funksiononte shumë mirë, sipas rrëfimit të Melinda-s.

Përfundimisht, ai pranoi që ajo të shkruante një ese për udhëtimin e saj të fundit në Niger dhe Senegal që do të përfshihej në shënimin e tij më të rëndësishëm. Vitin tjetër, ajo kishte një rol më të madh. Pastaj, vitin e ardhshëm, ajo fitoi barazi të plotë si bashkautore.

Sipërmarrje e vetme

Në vitin 2015 erdhi një zhvillim tjetër, të cilin disa vëzhgues tani e konsiderojnë si një hap drejt ndarjes përfundimtare të Gates-ave: Melinda nisi mjetin e saj të investimeve, Pivotal Ventures, kushtuar kauzave të grave.

Në përputhje me stilin e saj të kujdesshëm, ai nisi pa një njoftim për shtyp ose bujë, dhe doli në dritë vetëm për shkak se disa reporterë të teknologjisë u përplasën në faqen e saj të internetit. Në mënyrë të qartë, ajo e përshkroi Pivotal si “një Melinda France Gates Company”, një përfshirje e rrallë në kohën e emrit të saj të vajzërisë.

Midis stafit prej 12 personash ishte një nga këshilltarët më të afërt të Melinda-s: Catherine St-Laurent, një specialist i komunikimit, i cili më vonë punoi me Meghan Markle dhe Princin Harry në fondacionin e tyre të ri.

Pivotal tani ka një staf prej rreth 90 vetash dhe selinë e vet pikërisht përtej Liqenit Washington nga Fondacioni Gates. Ajo ka bërë më shumë se 150 investime, si kapital sipërmarrës dhe filantropik, të gjitha me synimin për të mbyllur hendekun gjinor në sektorin publik dhe privat.

Njëra është Ellevest, një platformë e menaxhimit financiar drejtuar grave, shefja ekzekutive e së cilës është Sallie Krawcheck, ish-ekzekutive e Wall Street-it. Një person i afërt me Melinda-n e përshkruan Pivotal si “një vend ku ajo mund të mendonte ndryshe”. Kjo është, ishte e saj.

“Ajo me të vërtetë beson se gratë janë pikëmbështetja”, shpjegon një ish-drejtuese e fondacionit, e cila ishte afër Melinda-s.

Pas divorcit, disa spekulojnë se Pivotal do të bëhet interesi kryesor i Melinda-s. Bill-i ka fondin e tij të sipërmarrjeve që përqendrohet në përparimin e teknologjive të energjisë së pastër.

Ndër bastet e Pivotal-it është një iniciativë 40 milionë dollarëshe “Barazia nuk mund të presë”, e cila u financua vitin e kaluar me Scott-in të divorcuar së fundmi për të siguruar grante për grupe me ide transformuese për të përmirësuar barazinë gjinore.

Sidoqoftë Melinda vazhdon, pyetja është nëse ajo do të jetë në gjendje të bëjë të njëjtin ndikim pa Bill-in, pasuria e të cilit mundësoi ngritjen e tyre fillestare. Pastaj përsëri, mund të ketë përfitime nga qëndrimi vetëm.

Siç Melinda shkroi një herë: “Unë kam qenë duke u përpjekur të gjej zërin tim teksa kam folur në krahë të Bill-it dhe kjo mund ta bëjë të vështirë për t’u dëgjuar”.