Që nga zgjedhjet për presidencën e Shteteve të Bashkuara në nëntor, njerëzit kanë shpresuar çdo ditë që në mandatin e tij Donald Trump do të sprovohej si burrështetas, më konkret dhe më koherent nga sa u shfaq gjatë fushatës zgjedhore.

Gjatë ceremonisë së tij të inaugurimit më 20 janar, ai e përdori këtë, duke pretenduar se ishte “një paqebërës dhe unifikues”.

Në vend të kësaj, çdo ditë që atëherë kjo shpresë është dëshmuar seriozisht e zbrazët.

Në të vërtetë, Trump e ka dëshmuar veten shumë më keq sesa nënkuptonte fushata e tij dhe është shfaqur qartë si një përçarës, jo një unifikues.

Në SHBA ai po përgatit atë që mund të përkufizohet vetëm si një grusht shteti.

Jashtë vendit ai po i vendos aleancat dhe vlerat amerikane “në copëzues druri”, duke dashur të huazojë fjalët e mikut të tij Elon Musk.

Kjo javë ka qenë (për momentin) më tronditëse, veçanërisht për presidentin e Ukrainës Volodymyr Zelensky dhe për këdo që besonte se me administratën Trump, Shtetet e Bashkuara do të vazhdonin të mbanin anën e drejtësisë, demokracisë dhe sovranitetit kombëtar.

Në të vërtetë, nuk ishte befasi kur mëson nga bisedimet midis SHBA-ve dhe Rusisë se presidenti Trump beson në një botë të përbërë nga një numër i kufizuar fuqish të mëdha dhe jo në një botë në të cilën ajo që ka rëndësi janë mekanizmat e vjetër të rregullave dhe aleancave midis vendeve me mentalitete dhe vlera politike të ngjashme.

Ne kemi mësuar që në mandatin e tij të parë se Trump ndihet më rehat duke folur me diktatorë si Vladimir Putin, Xi Jinping dhe Kim Jong-un sesa me liderët e vendeve demokratike.

Ajo që na vjen krejtësisht e papritur, megjithatë, është se ai do të kishte treguar më shumë simpati dhe rreshtim politik me presidentin autoritar rus – një njeri që i vrau rivalët e tij dhe njerëzit e të cilit rrëmbyen dhjetëra mijëra fëmijë ukrainas – sesa me Presidentin Zelensky, madje edhe para fillimit të bisedimeve përkatëse të paqes.

Momenti në të cilin u arrit vërtet fundi (për momentin) ishte kur Trump akuzoi Zelensky-in se ishte “një diktator i pazgjedhur”, duke vënë në dyshim legjitimitetin e tij demokratik dhe më pas shfajësoi diktatorin e vërtetë, Putin-in, që fillimisht kishte pushtuar vendin në kufi me Rusinë.

Kur e bëri këtë, në një konferencë për shtyp, Trump gënjeu, natyrisht, por gënjeshtra është e natyrshme për të.

Ai gënjeu kur tha se vlerësimi i miratimit të Zelensky-it në Ukrainë është vetëm 4 për qind, ndërsa sondazhet e fundit e tregojnë atë në pothuajse 60 për qind.

Ai gënjeu kur tha se Amerika ka shpenzuar 350 miliardë dollarë në ndihmë ushtarake dhe financiare për Ukrainën që nga fillimi i pushtimit rus, kur shifra është gati një e treta e kësaj.

Edhe më e rëndësishme se gënjeshtrat, megjithatë, është kur ai tha se që qeveria ukrainase të konsiderohet demokratike dhe legjitime, Ukraina do të duhet të mbajë zgjedhje.

Kjo është gjithashtu një gënjeshtër. Në fakt, më keq: është propagandë ruse.

E vërteta është se parlamenti ukrainas vitin e kaluar miratoi shtyrjen e zgjedhjeve presidenciale që duhej të mbaheshin në prill 2024, sepse është e pamundur të votosh në kohë lufte dhe kur një vend është nën ligjin ushtarak.

Vendimi u miratua në mënyrë demokratike dhe u mbështet nga të gjitha partitë që ranë dakord për të mbajtur zgjedhje brenda gjashtë muajve nga përfundimi i gjendjes ushtarake.

Disa lexues mund të kujtojnë se më 21 dhjetor në të njëjtat faqe kam shkruar se Zelensky-it mund t’i duhet të bëjë një “gjest të fundit heroizmi” dhe të deklarojë se ai nuk do të kandidojë për rizgjedhje kur mund të mbahen zgjedhjet për presidencën.

Deklarata ime tërhoqi kritika nga disa komentues të shquar italianë, të cilët kishin frikë se një gjë e tillë do të funksiononte në favor të Putin-it.

Ndoshta, nuk e shpjegova veten mjaft qartë: ajo që propozova ishte që Zelensky të shpallte tërheqjen e tij në fund të bisedimeve të paqes, një lloj gjesti në përfundim të tyre.

Unë nuk kam këshilluar që kjo të ndodhë para se të fillojnë negociatat, siç ka bërë Trump.

Sulmi i presidentit amerikan ndaj Zelensky-it tani ndoshta do të rrisë mbështetjen e Ukrainës për këtë të fundit dhe nuk do ta bëjë të mundur apo të dëshirueshëm daljen në pension të tij nga perspektiva ukrainase.

Edhe rusët u befasuan nga fjalët e Trump-it dhe nuk ngurrojnë ta vërtetojnë atë.

Dmitry Medvedev, ish-presidenti rus, tani nënkryetar i Këshillit të Sigurimit të Rusisë, shkroi në X se “nëse dikush do të më kishte thënë, edhe vetëm tre muaj më parë, se këto fjalë do t’i thoshte presidenti i Shteteve të Bashkuara, do të kisha shpërthyer së qeshuri”.

Tre përfundime janë të pashmangshme.

E para është se vendet evropiane dhe të gjithë aleatët e tjerë duhet të qëndrojnë me Ukrainën, jo me plane të paqarta, por menjëherë dhe me vendosmëri, në mënyrë që të jenë më të fortë kur të fillojnë bisedimet e paqes.

Ukraina është evropiane, ajo po lufton për sigurinë e Evropës dhe duhet të mbrohet dhe të përqafohet nga evropianët, të mbrojtur tani nga monstrat amerikanë dhe rusë.

Meqenëse Gjermania nuk do të ketë një qeveri të re për të paktën disa muaj pas zgjedhjeve të së dielës, të tjerët do të duhet të marrin këtë iniciativë, ndoshta Ursula von der Leyen, presidentja e Komisionit Evropian, kryeministri polak Donald Tusk dhe kryeministri britanik Keir Starmer.

Askush nuk pret që Italia të bëjë një hap përpara, megjithëse do të ishte një surprizë e këndshme nëse do ta bënte.

Konkluzioni i dytë është se presidenti Trump mendon jo vetëm si një udhëheqës i modës së vjetër të një superfuqie të madhe, që daton nga epoka e Stalin-it, Roosevelt-it dhe Churchill-it, por edhe si një gangster.

Ai u përpoq të zhvaste Ukrainën duke ofruar nënshkrimin e kontratave për transferimin e të drejtave minerale me vlerë 500 miliardë dollarë në këmbim të ndihmës së dhënë dhe gjithashtu u zemërua kur Ukraina me mendje të shëndoshë refuzoi.

Sigurisht që ka diçka që të gjitha vendet e mesme dhe të vogla mund të mësojnë nga ky episod kur duhet të merren me këtë gangster amerikan.

Përfundimi i tretë është se të gjitha shoqatat ndërkombëtare në të cilat Shtetet e Bashkuara kanë luajtur një rol qendror – si G7, NATO dhe G20 e zgjeruar – tani e tutje do të duhet të veprojnë dhe të mendojnë si G6, një NATO pa SHBA-të, G19.

Kjo nuk do të thotë se ata do të duhet të largojnë Shtetet e Bashkuara, por se partnerët jo-amerikanë do të duhet të flasin me njëri-tjetrin veçmas, në mënyrë që të jenë më të fortë përballë sjelljes amerikane.

Javën e kaluar, administrata Trump refuzoi të pranonte një draft deklaratë të G7-ës në përvjetorin e pushtimit rus më 24 shkurt 2022, sepse përfshinte shprehjen “agresion rus”.

Tani gjashtë anëtarët e tjerë (Franca, Gjermania, Mbretëria e Bashkuar, Italia, Japonia dhe Kanadaja) duhet të bëjnë absolutisht deklaratat e tyre veçmas, siç bënë në të kaluarën, dhe të thonë të vërtetën.

Përndryshe, Rusia do të ketë edhe disa arsye të mira për t’ia plasur të qeshurës, ndërsa ne të gjithë do ia plasim të qarës.