Teknokratët e Evropës, lojë populiste me përgjigjet e tyre ndaj Covid-19

Ndjesa e Angela Merkel-it për anulimin e bllokimit të Pashkëve ishte shembulli i fundit i hapit tё gabuar kritik i elitës së BE-së.

Angela Merkel pëlqen të thotë se nuk ka asnjë alternativë ndaj politikave të saj. Dhe, kur bën kthesa, tenton të mos u qëndrojë atyre.

Ishte jashtëzakonisht e pazakontë kur javën e kaluar, mes zemërimit në rritje për reagimin e qeverisë ndaj pandemisë, kancelarja i kërkoi falje popullit gjerman.

Qeveria kishte planifikuar ta vinte vendin në një bllokim tjetёr, prej pesë ditësh gjatë Pashkëve. Kjo, për të frenuar rritjen e shpejtë të infeksioneve, çka u braktis pas kritikave tё shumta.

Në fazën e hershme të pandemisë, Gjermania shquhej si një nga disa demokracitë perëndimore që e kishin trajtuar atë relativisht me sukses.

Një grup komentatorësh ia atribuuan këtë Merkel-it, vetes dhe veçanërisht qasjes së saj teknokratike, bazuar në formimin e saj si shkencëtare.

Në të kundërt, ata i panë vendet e tjera si Mbretëria e Bashkuar (MB) dhe SHBA, ku udhëheqësit “populistë” ishin në pushtet, si keqpërdorues tё krizës.

Rolet e përmbysura

Sigurisht, pandemia nuk ka mbaruar dhe gjërat mund të ndryshojnë përsëri.

Por, për momentin, ndërsa Gjermania po lufton me një valë të tretë me vetëm 14% të qytetarëve të saj të vaksinuar, është MB-ja ajo që shihet si histori e suksesit.

Në fillim të këtij muaji, redaktori i tabloidit gjerman Bild shkruante ​​nё faqe të parë, referuar britanikёve, “Ne ju kemi zili!”.

Momenti aktual është episodi i fundit në një luftë të vazhdueshme midis teknokracisë dhe populizmit në Evropë.

Për dekadën e kaluar, Evropa është përfshirë nga ajo që shpesh, por, në mënyrë të gabuar, është quajtur një “valë” populiste.

Por rritja e populizmit mund të kuptohet në vetvete si një përgjigje ndaj zgjerimit të vendimmarrjes së depolitizuar, veçanërisht brenda BE-së, modelit përfundimtar të qeverisjes teknokratike.

Kështu, ekziston një lloj marrëdhënie dialektike midis teknokracisë dhe populizmit: teknokracia krijon populizëm, i cili, nga ana e tij, çon në më shumë teknokraci në përgjigje etj.

Një vit më parë, pandemia krijoi atë që mund të quhet një moment teknokratik. Papritmas, u duk sikur jeta dhe vdekja vareshin nga kompetenca dhe ekspertiza.

Shumë “pro-evropianë” shpresonin që kjo të disfavorizonte populizmin njëherë e përgjithmonë

Për shembull, shefi i politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell, shkroi prillin e kaluar se pandemia “sjell ekspertizë dhe njohuri në fokus të mprehtë, parime që populistët tallen ose refuzojnë, ndërsa lidhin të gjitha ato cilësi me elitën”. Kështu, ishte një mundësi për të dyfishuar teknokracinë.

Gjatë fazës së parë të pandemisë, BE dukej se ishte forcuar. Por tani gjërat duken ndryshe. Problemet ekonomike dhe institucionale rreth euros kishin dëmtuar reputacionin e BE-së për kompetencat gjatë dekadës së fundit.

Tani, fiasko i vaksinës ka minuar perceptimin se është efikas në një mënyrë edhe më dramatike.

Ekonomisti Paul Krugman shkroi se BE kishte demonstruar “të njëjtën ngurtësi burokratike dhe intelektuale që e bëri krizën e euros një dekadë më parë shumë më të keqe sesa duhej të ishte”.

Kjo është veçanërisht e dëmshme për BE-në. Për shkak të mbështetjes së saj të gjatë në atë që shkencëtarët politikë e quajnë “legjitimiteti i daljes” (domethënë, legjitimitetin që vjen nga prodhimi i rezultateve) si një zëvendësim për “legjitimitetin e inputeve” (që është, demokracia).

Dëmtimi i reputacionit të tij thekson më tej “deficitin demokratik”. Në të njëjtën kohë, një Konferencë për të Ardhmen e Evropës, e cila fillimisht kishte për qëllim të përfshinte qytetarë dhe të gjente mënyra për të demokratizuar BE-nё, ka degjeneruar në një luftë për pushtet midis institucioneve ekzistuese.

Çfarë do të thotë e gjithë kjo për të ardhmen e BE-sё, nuk është ende e qartë

Në Gjermani, gjatë muajve të fundit apo më shumë, ka pasur një valë kritikash ndaj BE-sё dhe, në veçanti, presidentes së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, megjithëse shënjestra e kritikave duket gjithnjë e më shumë Berlini sesa Brukseli.

Por, edhe ndërsa Demokratët e Krishterë të Merkelit kanë rënë në sondazhet dhe kanë performuar në mënyrë katastrofike në dy zgjedhje rajonale fundjavën e kaluar, kjo nuk i ka dhёnё përfitime Alternativës së Ekstremit të Djathtë, Alternative für Deutschland (AfD), e formuar në vitin 2013.

Ndërkohë, në një zgjedhje të përgjithshme në Holandë 10 ditë më parë, kryeministri i qendrës së djathtë, Mark Rutte, fitoi një mandat të katërt radhazi. Pavarësisht faktit se vendi ka qenë edhe më i ngadaltë se Gjermania për të vaksinuar qytetarët e tij.

Fituesi i madh i zgjedhjeve ishte partia liberale pro-evropiane D66. Forumi për Demokracinë i Ekstremit të Djathtë i Thierry Baudet gjithashtu shkoi mirë, duke rritur vendet e tij në parlamentin holandez nga dy në tetë, pjesërisht përmes kundërshtimit të tij ndaj masave të bllokimit.

Në Itali, pandemia duket tё ketë rritur mbёshtetjen pёr BE-nё.

Fillimisht, pati një rritje të euroskepticizmit, pasi Italia u godit rëndë nga Covid-19 dhe mori pak mbështetje nga BE-ja. Por italianët mirëpritën pezullimin e rregullave fiskale të BE-së, të cilat kufizojnë deficitet e qeverisë dhe borxhin dhe kanë qenë në qendër të mosmarrëveshjeve brenda zonës së euros.

Përshtatur për The Guardian nga Albanian Post