Opinione / Politikë

Si do të duket Rusia pa Putinin?


Joy Neumeyer Gazetare dhe historiane e Rusisë dhe Evropës Lindore.

Gjendja aktuale e Rusisë – e militarizuar, e izoluar, e korruptuar, e dominuar nga shërbimet e sigurisë ndërsa qindra mijëra njerëz ikin jashtë vendit për t’i shpëtuar shërbimit në një luftë të tmerrshme – është e zymtë.

Shpresa për fundin e këtij realiteti është sërish e zymtë.

Disa presin me padurim që presidenti rus, Vladimir Putin, të largohet nga detyra.

Për të ndryshuar vendin, megjithatë, nuk mjafton që Putin-i të vdesë apo të largohet.

Udhëheqësit e ardhshëm të Rusisë duhet të çmontojnë dhe transformojnë strukturat mbi të cilat ai ka kryesuar për më shumë se dy dekada.

Sfidat janë të frikshme.

Por një grup politikanësh po hartojnë një plan për ta përmbushur atë.

I përbërë nga figura të njohura të opozitës, si dhe përfaqësues të rinj nga qeveritë lokale dhe rajonale, Kongresi i Parë i Deputetëve Popullorë të Rusisë u mblodh në Poloni në fillim të nëntorit.

Vendndodhja, Pallati Jablonna jashtë Varshavës, ishte simbolik.

Kjo pasi ai ishte vendi i negociatave të hershme në bisedimet e tryezës së rrumbullakët që çuan në fundin e sundimit komunist në Poloni.

Atje, mbi tre ditë debati intensiv, pjesëmarrësit parashtruan propozime për rindërtimin e vendit të tyre.

Të marra së bashku, ato përbëjnë një përpjekje serioze për të imagjinuar Rusinë pa Vladimir Putin-in.

Prioriteti i parë dhe më urgjent, natyrisht, është pushtimi i Ukrainës.

Të gjithë në Kongres e kanë kundërshtuar luftën, pasi anëtarë supozojnë se do të Rusia do të humbasë ose do të shkojë drejt një katastrofë bërthamore.

Për t’u marrë me pasojat dhe për të parandaluar një tragjedi të përsëritur, ata propozojnë një “akt mbi paqen” që do të çmobilizonte ushtrinë dhe do t’i jepte fund pushtimit të territorit ukrainas, duke përfshirë Krimenë.

Po ashtu do të vendoset për krijimin e një grupi të përbashkët për hetimin e krimeve të luftës.

Zyrtarët përgjegjës për shkatërrimin do të duhet gjithashtu të çrrënjosen – diçka që nuk ka ndodhur kurrë pas rënies së Bashkimit Sovjetik.

Kongresi do të ndalonte të punonin në institucionet shtetërore dhe arsimore ata që u përkisnin organizatave “kriminale” – të tilla si Shërbimet Federale të Sigurisë ose kanalet televizive shtetërore – ose që mbështesnin publikisht luftën, si dhe kufizonin të drejtat e tyre të votës.

Do të krijonte gjithashtu një komision “de-Putinizimi” për të shqyrtuar rehabilitimin e grupeve të caktuara, duke përfshirë ata që refuzojnë publikisht dhe nuk kanë kryer krime veçanërisht të rënda, dhe të hapë arkivat e shërbimeve të sigurisë.

Pastaj është vetë struktura e Rusisë.

Federata Ruse është shumë e centralizuar.

Kongresi, duke u mbështetur në vizionin e decentralizimit që nga koha e rënies sovjetike, propozon shpërbërjen e Federatës Ruse dhe zëvendësimin e saj me një demokraci të re parlamentare.

Sipas një projekt-dispozite të formuluar gjerësisht për “vetëvendosjen”, shtetit të ardhshëm rus duhet “të bashkohet në bazë të zgjedhjes së lirë nga popujt që e popullojnë atë”.

Kjo ndarje me të tashmen mund të korrigjojë premtimet e dështuara të së shkuarës.

Nga Vladimir Lenini te Boris Jelcin, liderët modernë rusë kanë një histori ofrimi të decentralizimit për të fituar mbështetje dhe kur ditojnë pushtetin, e refuzojnë.

Megjithëse të gjitha subjektet federale janë ligjërisht të barabarta sipas Kushtetutës aktuale të Rusisë, pabarazitë thelbësore vazhdojnë – një fakt që është theksuar nga vendosja dhe vdekja joproporcionale e pakicave etnike nga republikat më të varfra si Dagestani dhe Buryatia në luftën në Ukrainë.

Rishqyrtimi i çështjes së sovranitetit më të madh mund t’i lejojë republikës separatiste të Çeçenisë, për shembull, të largohet nga Rusia pas nënshtrimit të saj brutal nga Putin-i,

Kongresi është më i paqartë në planet e tij ekonomike.

Një akt premton të “rishikojë rezultatet e privatizimit” të kryera gjatë viteve 1990 (që çoi në ngritjen e oligarkëve të Rusisë), ndërsa një tjetër synon të anulojë reformën shumë të papëlqyeshme të pensioneve të Putin-it të vitit 2020.

Megjithatë, mungon një angazhim për një rrjet i fortë sigurie sociale ose ndonjë diskutim për tranzicionin e ekonomisë ruse nga varësia e saj nga eksportet e energjisë.

Kjo është një shkelje e madhe.

Që nga vitet 1990, kur privatizimi dhe zgjedhjet e lira u prezantuan njëkohësisht, pasuria dhe pushteti janë ndërthurur.

Reforma politike dhe ekonomike nuk mund të shikohen të izoluara nga njëra-tjetra.

Kjo nuk është e vetmja pengesë.

Organizatori dhe sponsori kryesor i kongresit është Ilya Ponomarev, një sipërmarrës teknologjik i majtë.

I vetmi anëtar i parlamentit rus që votoi kundër aneksimit të Krimesë në vitin 2014, ai u largua nga vendi, mori nënshtetësinë ukrainase dhe tani drejton një kanal lajmesh në gjuhën ruse në Kiev.

Një figurë e diskutueshme në qarqet opozitare, në gusht ai miratoi vrasjen e Daria Dugina, vajzës së filozofit euroazianist, Aleksandër Dugin, dhe pohoi se ishte vepër e një ushtrie të fshehtë partizane brenda Rusisë.

Ky pretendim i pakonfirmuar zemëroi kolegët e opozitës.

Ponomarev më pas nuk u ftua nga një ngjarje e organizuar nga kritikët e vjetër të Kremlinit, Garry Kasparov dhe Mikhail Khodorkovsky.

Megjithë mosmarrëveshjet e tyre, opozita ruse ka një vizion paksa konvergjent për të ardhmen.

Khodorkovsky dhe Aleksei Navalny, disidenti më i njohur i vendit, i cili aktualisht ndodhet në burg kanë bërë gjithashtu thirrje për ta kthyer Rusinë në një demokraci parlamentare me më shumë pushtet të transferuar në nivelet lokale dhe rajonale.

Por bashkëpunëtorët e Navalny-t nuk morën pjesë në kongres, as Kasparov apo Khodorkovsky.

Legjitimiteti i saj – tashmë i sfiduar nga një numër organizatash ruse kundër luftës që thanë se nuk i përfaqëson ato – u vu në pikëpyetje nga disa pjesëmarrës, disa prej të cilëve u larguan në protestë për atë që ata e shihnin si mungesë barazie dhe transparence në mënyrën se si po drejtohej.

Një grindje e tillë nuk i ndihmon propozimet, të cilat mund të duken të largëta.

Në fund të shekullit të XIX-të dhe në fillim të shekullit të XX-të, emigrantët politikë në komunitetet grindavece anembanë Evropës komplotuan rënien e perandorisë ruse.

Midis tyre ishte Vladimir Lenini, i cili jetonte në Poloni në shpërthimin e Luftës së Parë Botërore.

Në fillim të vitit 1917, një Lenin pesimist u ankua se ndoshta nuk do të jetonte për të parë revolucionin, disa javë më vonë, cari u rrëzua.

Rusia nuk është më e dënuar të përsërisë të kaluarën.

Koha për të riimagjinuar të ardhmen e saj është tani.


Lajmet kryesore