Rënia demografike e Kinës nuk është domosdoshmërisht katastrofë

Krejt papritur, Perëndimi duket se ka “zbuluar” rrudhjen e popullsisë së Kinës.

Dhe po e bën zbulimin me tone katastrofike dhe mbi të gjitha me shumë Schadenfreude, një term gjerman që tregon kënaqësinë ndaj fatkeqësive të të tjerëve.

Por ky evolucion nuk erdhi krejt papritur, ishte parashikuar prej disa kohësh.

Nuk është unike për Kinën, shumica dërrmuese e vendeve perëndimore e dinë në një farë mase, si dhe disa kombe aziatike të udhëhequra nga Japonia.

Kina, nga ana tjetër, ka një shpejtësi më të madhe të fenomenit dhe faktin që investon në një popullsi shumë më të madhe se ajo japoneze apo italiane.

Nuk është domosdoshmërisht një katastrofë, edhe nëse duhet të merren parasysh disa të panjohura të lidhura me përzierjen “rënie + regjim autoritar”.

Do të filloj me numrat, të cilët janë nga burime zyrtare, të publikuara nga ekuivalenti kinez i INSTAT-it.

Nga viti 2021 deri në vitin 2022, numri i lindjeve ra nga 10.62 milionë në 9.56 milionë. Në të njëjtën periudhë, numri i vdekjeve u rrit nga 10.14 në 10.41 milionë.

Popullsia u pakësua me 850 mijë, kinezët kanë shkuar nga një miliard e 413 milionë në një miliard e 412 milionë. Kanë mbetur mjaft, kështu që të dëgjosh terma si “shpopullim” të çudit.

Një pasojë, nga pikëpamja e ekuilibrave botërorë, ka të bëjë me konfrontimin midis Kinës dhe Indisë. OKB-ja parashikon se ky do të jetë viti kur Delhi do të arrijë Pekinin.

Kthimi i kinezëve drejt rënies është një ngjarje që u paralajmërua, edhe nëse erdhi pak më herët se sa pritej.

Qeveria e Pekinit priste që vdekjet të tejkalonin lindjet rreth vitit 2030, por COVID-i ndoshta luajti një rol vendimtar në parashikimin e këtij qëllimi për shtatë vjet.

Në një kohë kur edhe Perëndimi ishte i fiksuar pas “bombës demografike”, Kina u konvertua në një politikë të rreptë dhe madje të egër të kontrollit të lindjes.

Për sa kohë që Mao Ce Duni ishte në komandë, ai kishte mbetur i lidhur me një tjetër dogmë të shekullit të XIX-të dhe fillimit të shekullit të XX-të: popuj të shumtë bëjnë ushtri të shumta.

Mao donte që kinezët të rriteshin dhe të shumoheshin, edhe nëse më pas i shkatërroi me zi urie të shkaktuar nga gabimet e tij kriminale, ose me spastrime të egra dhe luftëra civile si Revolucioni Kulturor.

Kur Mao vdiq, pasardhësi i tij Deng Xiaoping shpalli rregullin e një fëmije në fund të viteve 1970 . Zbatimi ishte mizor, madje impononte aborte të detyruara.

Disi Kina ia doli të zbuste bumin e lindjeve të reja.

Në një farë kuptimi, mund të argumentohet se politika e një fëmije – me gjithë abuzimin dhe dhimbjen që ka shkaktuar – ka kontribuar në stabilitetin politik pas Mao-s dhe në mrekullinë ekonomike.

Rregulli i një fëmije përfundoi “shumë i suksesshëm” dhe e çoi Kinën me shpejtësi të madhe drejt një tranzicioni demografik.

Xi Jinping, vitet e fundit, është përpjekur ta zgjidhë problemin me korrigjime të ndryshme të kursit: fillimisht ai e çoi numrin e fëmijëve të lejuar në dy, më pas në tre, më në fund ai prezantoi edhe stimuj dhe ndihmë për nënat e reja.

Por tashmë mentaliteti ka ndryshuar.

Vajzat e reja kineze – dhe bashkëshortët e tyre gjithashtu – e konsiderojnë fëmijën si një barrë, një kosto ekonomike, gjë që pengon karrierën e tyre profesionale ose cilësinë e jetës.

Zakonet dhe vlerat janë bërë pjesërisht perëndimore.

Në analizat e nxituara të këtyre ditëve, rënia i atribuohet seksizmit të asaj shoqërie, ngarkesës së tepërt të detyrave mbi gratë, si dhe disponueshmërisë së pakët të shërbimeve dhe të drejtave, shoqëruar nga kostoja e lartë e arsimit cilësor.

E gjithë kjo është e vërtetë, por asnjë nga këto nuk duket ekzotike: këto janë probleme që prekin shumë vende perëndimore, probleme për të cilat përgjigje të pjesshme janë gjetur me politikat pro-lindjes në Francë ose Suedi.

Por pa ndryshuar realisht evolucionin.

Specifikat kineze që janë diskutuar ditët e fundit shpesh kanë të bëjnë me rolin e këtij kombi në ekonominë globale.

Nuk ka dyshim se rënia e popullsisë, duke reduktuar fuqinë punëtore dhe numrin e konsumatorëve, do të tentojë të zvogëlojë peshën e Kinës në botë.

Sidoqoftë, duhet të mbahet mend se tranzicioni demografik që po ndodh në vende të tjera – Japonia në krye – po studiohen nga kinezët, në kërkim të modeleve për të imituar.

Pas Japonisë, kompanitë e mëdha kineze kanë investuar prej kohësh në automatizim, robotikë dhe inteligjencë artificiale për t’u përgatitur për një të ardhme në të cilën fuqia punëtore do të jetë më e rrallë.

Ka kohë që Xi Jinping teorizon konvertimin nga një ekonomi e drejtuar nga eksporti në një ekonomi të nxitur nga kërkesa e brendshme: edhe kjo përfshin skenarin e reduktimit të fuqisë punëtore.

Frika e “plakjes para se të pasurohesh”, për të cilën dëgjova të diskutohej në Pekin 20 vjet më parë, përshkruan vështirësinë e ndërtimit të një sistemi social modern kur të ardhurat mesatare për frymë janë ende shumë më poshtë në vendet e përparuara si SHBA-të, Japonia apo Evropa Perëndimore.

Një problem tjetër ka të bëjë me mutacionin e një shoqërie të plakur: shpesh tenton të bëhet më pak inovative.

Për të rritur produktivitetin dhe inovacionin, Xi do të duhet të ndalojë penalizimin e sipërmarrjeve private.

Mbi ndikimin gjeopolitik në pjesën tjetër të botës shqetësimet janë të bazuara mirë. Një shoqëri në plakje, kur qeveriset nga një sistem politik demokratik, tenton të tërhiqet në vetvete, të bëhet më e kujdesshme, madje edhe dorëheqëse, duke adoptuar një vizion pesimist dhe disfatist për të ardhmen.

Është sindroma e dekadencës, si në shumë mjedise perëndimore. Por një shoqëri e plakur brenda një regjimi autoritar mund të marrë rrugën e kundërt dhe kjo rrugë është një nacionalizëm agresiv dhe paranojak.

Kina shton një element potencialisht destabilizues: mbizotërimi numerik i vajzave mes të rinjve krijon një ushtri burrash “beqarë”, shpesh një recetë për destabilitet politik.

E gjithë kjo mund të kontribuojë në bërjen e besueshme të një skenari që është përqafuar kohët e fundit nga publikimet perëndimore: ideja se periudha e ngjitjes shpërthyese të Kinës tashmë ka përfunduar.

Se tani Xi dhe nomenklatura komuniste duhet të nxitojnë të konsolidojnë fuqinë globale të vendit të tyre përpara se të shfaqen shenja e rënies dhe përpara se ato të bëhen shumë të dukshme.

Por evolucioni demografik ndodh ngadalë, nuk e mërzit një vend brenda natës.

Marrë nga “Corriere della Sera”, përshtatur për “Albanian Poat”.