Në studion e “Të Paekspozuarit”, Ylli Rakipi e artikuloi një pyetje që rëndon më shumë sesa gjithë debatet politike të këtyre muajve: “A mund të jetë Partia Demokratike fituese nën drejtimin e Sali Berishës?” Dhe më tej: “Çfarë do bëni tani që dolët nga burgu?”, iu drejtua Ervin Salijanit.

Nuk ishte një pyetje për një emër të përveçëm. Ishte një pyetje për gjithë sistemin e vlerave që përfaqëson opozita sot. Një pyetje për atë pjesë të politikës që, pasi ka kaluar nëpër skandale, procese penale dhe dënime për shpifje të rënda, del sërish në publik pa reflektim, pa ndjesë dhe pa asnjë korrigjim etik.

Nuk është më çështje emrash. Është çështje parimesh. Si mundet një opozitë që kërkon ndershmëri dhe rregulla të barabarta, të vazhdojë të përfaqësohet nga figura që e kanë trajtuar fjalën si mjet propagande, dhe opinionin publik si teatër manipulimi?

Kur një përfaqësues i opozitës që sapo ka dalë nga një proces penal tërësisht të dokumentuar për shpifje dhe fabrikim ngjarjesh, del në ekran e flet për “zgjedhje të lira”, për “rrëzim të qeverisë” dhe për “mobilizim popullor”, pyetja nuk është më nëse është i lirë ta bëjë. Pyetja është: a përfaqëson ky zë aspiratën për ndryshim?

Retorika politike në Shqipëri është kthyer në një spirale pa memorie. Askush nuk ndalet të pyesë: kush po flet? Dhe çfarë peshe ka fjala e tij sot?

Opozita është kthyer në një ansambël ku përfaqësimi nuk matet me përgjegjësinë e fjalës, por me zhurmën që ajo fjalë bën në një ditë të zakonshme. Ndaj edhe pyetja e Rakipit tingëlloi si e jashtëkohshme: sepse vinte në një kohë kur askush nuk pyet më për moralin politik. Por pikërisht sepse nuk pyet askush, kjo pyetje ka vlerë më shumë se kurrë.

A mund të fitojë Partia Demokratike nën drejtimin e Sali Berishës? Dhe më tej: a mund të fitojë ajo me një përfaqësim të tillë?

Sepse nuk është thjesht çështje emrash apo lidershipi. Është çështje simbolesh. Kur të njëjtët zëra që u dënuan nga drejtësia, që prodhuan ngërçe morale, që nuk kërkuan kurrë falje publike për mashtrimet, flasin ende si udhërrëfyes të betejës për ndershmëri, atëherë beteja nuk është më për pushtet. Është për përmbajtjen e vetë fjalës opozitë.

Ka ardhur momenti që Partia Demokratike ta kuptojë këtë. Se pa e bërë këtë sqarim, pa e prerë këtë lidhje të sëmurë me të shkuarën e saj të afërt, ajo nuk mund të fitojë asnjë betejë. As në rrugë. As në protestë. As në zgjedhje.

Sepse qytetari shqiptar nuk është më thjesht i lodhur. Ai është i zhgënjyer nga pamundësia për të parë fytyra të reja, për të dëgjuar fjalë që peshojnë, për të ndier një sinqeritet që nuk fshihet pas agresivitetit apo sulmit personal.

Dhe pikërisht këtu vlen kthimi te pyetja e parë: Çfarë do bëni tani që dolët nga burgu? Kjo nuk është thjesht një pyetje për një njeri. Është një pyetje për një kulturë politike. Dhe përgjigjja më e rëndë është heshtja. Apo më keq: vazhdimi sikur asgjë s’ka ndodhur.

Por çdo gjë ka ndodhur. Dhe Shqipëria nuk mund të shpresojë për të nesërmen, duke dëgjuar nga e djeshmja.