Sulmet e Hamasit në Izrael më 7 tetor dhe reagimi ushtarak i forcave izraelite në Gaza e kanë testuar sistemin e së drejtës ndërkombëtare deri në kufijtë e tij. Kjo është arsyeja pse, si avokatë ndërkombëtarë, u ndjemë të detyruar të ndihmonim kur prokurori i Gjykatës Penale Ndërkombëtare (ICC), Karim Khan, na kërkoi të këshillonim nëse kishte prova të mjaftueshme për të ngritur akuza për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit.
Sot, prokurori ka ndërmarrë një hap historik për të garantuar drejtësi për viktimat në Izrael dhe Palestinë, duke lëshuar kërkesa për pesë urdhër-arreste që pretendojnë krime lufte dhe krime kundër njerëzimit nga udhëheqës të lartë të Hamasit dhe izraelitë.
Këto përfshijnë aplikime për një urdhër arrest kundër komandantëve politikë dhe ushtarakë të Hamasit dhe kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu.
Prej muajsh jemi angazhuar në një proces të gjerë rishikimi dhe analize. Kemi shqyrtuar me kujdes secilën prej kërkesave për urdhër-arrest, si dhe materialin themelor të prodhuar nga grupi i akuzës në mbështetje të kërkesave.
Kjo ka përfshirë deklaratat e dëshmitarëve, dëshmitë e ekspertëve, komunikimet zyrtare, videot dhe fotografitë. Në raportin tonë ligjor të publikuar sot, jemi njëzëri dakord se puna e prokurorit ka qenë rigoroze, e drejtë dhe e bazuar në ligj dhe në fakte. Dhe ne pajtohemi njëzëri se ka baza të arsyeshme për të besuar se të dyshuarit që ai identifikon kanë kryer krime lufte dhe krime kundër njerëzimit brenda juridiksionit të ICC-së.
Nuk është e pazakontë që prokurori të ftojë ekspertë të jashtëm për të marrë pjesë në shqyrtimin e provave, nën masat e duhura të konfidencialitetit, gjatë rrjedhës së një hetimi ose gjykimi. Dhe kjo nuk është hera e parë që një prokuror ndërkombëtar ka formuar një panel ekspertësh për të këshilluar mbi akuzat e mundshme që lidhen me një konflikt. Por ky konflikt është ndoshta i paprecedentë në masën në të cilën ka shkaktuar keqkuptime rreth rolit dhe juridiksionit të ICC-së, një diskurs veçanërisht i thyer dhe, në disa kontekste, madje edhe antisemitizmin dhe islamofobinë.
Në këtë sfond, si avokatë të specializuar në të drejtën ndërkombëtare me prejardhje të ndryshme personale, ne ndjemë se kishim detyrë të pranonim ftesën për të dhënë një opinion ligjor të paanshëm dhe të pavarur të bazuar në prova.
Ne u përzgjodhëm për shkak të ekspertizës sonë në të drejtën ndërkombëtare publike, të drejtën ndërkombëtare të të drejtave të njeriut, të drejtën ndërkombëtare humanitare dhe të drejtën penale ndërkombëtare, dhe, në rastin e dy prej nesh, përvojën tonë si ish-gjyqtarë të gjykatave penale ndërkombëtare.
Qëllimi ynë i përbashkët është avancimi i përgjegjshmërisë dhe ne kemi arritur në konkluzionet tona bazuar në një vlerësim të aplikimeve për urdhër-arresti kundër një standardi ligjor objektiv. Kemi arritur në këto përfundime njëzëri. Dhe ne besojmë se është e rëndësishme t’i publikojmë ato duke pasur parasysh shkallën në të cilën diskursi është politizuar, dezinformimi ka qenë i përhapur dhe mediave ndërkombëtare u është mohuar aksesi në vijat e para.
Paneli pajtohet unanimisht me përfundimin e prokurorit se ka arsye për të besuar se tre nga udhëheqësit më të lartë të Hamasit – Yahya Sinwar, Mohammed Deif dhe Ismail Haniyeh – kanë kryer krime lufte dhe krime kundër njerëzimit për vrasjen e qindra civilëve, marrjen e nga të paktën 245 pengje dhe akte të dhunës seksuale të kryera ndaj pengjeve izraelite.
Paneli gjithashtu pajtohet unanimisht se provat e paraqitura nga prokurori ofrojnë baza të arsyeshme për të besuar se Netanyahu dhe ministri i mbrojtjes i Izraelit, Yoav Gallant, kanë kryer krime lufte dhe krime kundër njerëzimit. Kjo përfshin krimin e luftës të përdorimit të qëllimshëm të vdekjes nga uria të civilëve si një metodë lufte dhe vrasjen dhe persekutimin e palestinezëve si krime kundër njerëzimit. Arsyet për arritjen e këtyre përfundimeve janë paraqitur në raportin tonë ligjor.
Është e rëndësishme të kuptohet se akuzat nuk kanë të bëjnë fare me arsyet e konfliktit. Akuzat kanë të bëjnë me luftën në një mënyrë që shkel rregullat e vendosura prej kohësh të së drejtës ndërkombëtare që zbatohen për grupet e armatosura dhe forcat e armatosura në çdo shtet në botë. Dhe, sigurisht, aplikimet për urdhër të shpallur sot janë vetëm hapi i parë. Shpresojmë që prokurori do të vazhdojë të kryejë hetime të fokusuara, përfshirë në lidhje me dëmin e madh të pësuar nga civilët si rezultat i fushatës së bombardimeve në Gaza dhe dëshmitë e dhunës seksuale të kryer ndaj izraelitëve më 7 tetor.
Nuk ka dyshim se hapi i ndërmarrë sot nga prokurori është një moment historik në historinë e të drejtës penale ndërkombëtare. Nuk ka asnjë konflikt që duhet të përjashtohet nga shtrirja e ligjit; jeta e asnjë fëmije nuk vlerësohet më pak se e një tjetri. Ligji që ne zbatojmë është ligji i njerëzimit, jo ligji i ndonjë pale të caktuar. Duhet të mbrojë të gjitha viktimat e këtij konflikti dhe të gjithë civilët në konfliktet që do të vijnë.
Gjyqtarët e ICC-së do të përcaktojnë përfundimisht se cilat urdhër-arreste, nëse ka, duhet të lëshohen. Dhe ndërsa hetimet vazhdojnë, shpresojmë që autoritetet shtetërore, dëshmitarët dhe të mbijetuarit të angazhohen në procesin gjyqësor. Në fund të fundit, ne shpresojmë se ky proces do të kontribuojë në rritjen e mbrojtjes për civilët dhe paqen e qëndrueshme në një rajon që tashmë ka duruar shumë.
Lord Justice Fulford, ish nënkryetar i Gjykatës së Apelit të Anglisë dhe Uellsit dhe ish-gjyqtar në Gjykatën Penale Ndërkombëtare
Gjykatësi Theodor Meron CMG, profesor vizitor në Universitetin e Oksfordit, koleg nderi, Kolegji Trinity dhe ish-gjyqtar dhe ish-president i Gjykatës Ndërkombëtare Penale për ish-Jugosllavinë
Amal Clooney, avokate, profesore ndihmëse në Shkollën Juridike të Kolumbisë dhe bashkëthemeluese e Fondacionit Clooney për Drejtësi
Danny Friedman KC, avokat, ekspert në të drejtën penale, të drejtën ndërkombëtare dhe të drejtat e njeriut
Baronesha Helena Kennedy LT KC, avokate, anëtare e Dhomës së Lordëve dhe drejtoreshë e Institutit të të Drejtave të Njeriut të Shoqatës Ndërkombëtare të Avokatëve
Elizabeth Wilmshurst CMG KC, ish-zëvendës këshilltar ligjor në Zyrën e Jashtme dhe Commonwealth të Mbretërisë së Bashkuar dhe anëtare e shquar e së drejtës ndërkombëtare në Chatham House
