Gjëja vërtet befasuese është shpejtësia me të cilën gjithçka duket normale dhe e arsyeshme.

Pas disa orësh, ju e gjeni veten duke u përpjekur shumë për t’u impresionuar nga madhësia e shkatërrimit, duke pëshpëritur me vete fjali si “Kjo është çmenduri”, por e vërteta është se mësohesh shumë shpejt me të.

Bëhet banale, kiç. Një grumbull tjetër gurësh.

Këtu ka qenë ndoshta një godinë e një institucioni zyrtar, ato kanë qenë shtëpi dhe kjo zonë ka qenë lagje.

Në çdo drejtim që shikoni, shihni grumbuj armaturë, rërë, beton dhe blloqe zjarri.

Boshatisni shishet plastike me ujë dhe pluhur.

Deri në horizont. Tek deti. Syri lëviz drejt një ndërtese që është ende në këmbë. “Pse nuk e kanë rrëzuar këtë ndërtesë?” më pyet motra ime në WhatsApp pasi i dërgova një foto. “Dhe gjithashtu,” shtoi ajo, “pse dreqin shkuat atje?”.

Pse jam këtu është më pak me interes. Nuk jam unë historia këtu. Dhe kjo nuk është gjithashtu një aktakuzë kundër Forcave të Mbrojtjes të Izraelit. Kjo ka një vend diku tjetër, në editoriale, në Gjykatën Penale Ndërkombëtare në Hagë, në universitete në Shtetet e Bashkuara, në Këshillin e Sigurimit të OKB-së.

Gjëja e rëndësishme është të pasqyrohet ajo që po ndodh për publikun izraelit. Për të nxjerrë gjërat në sipërfaqe. Kështu që njerëzit nuk do të thonë më pas se nuk e dinin.

Doja të dija se çfarë po ndodhte këtu. Kjo është çka thashë të gjithë miqve të mi, shumë prej tyre për t’u numëruar, të cilët më pyetën: “Pse shkuat në Gaza?”.

Nuk ka shumë për të thënë për shkatërrimin. Është kudo. Ai shfaqet kur i afrohesh asaj që ishte një lagje banimi nga imazhet e një droni: një kopsht i kultivuar i rrethuar nga një mur i thyer dhe një shtëpi e pluhurosur. Një barakë e improvizuar me një çati llamarine poshtë një rrugice.

Njolla të errëta mes rërës, njëra pranë tjetrës: Me sa duket kishte një lloj korije atje. Ndoshta një ullishte. Tani është sezoni i vjeljes së ullirit. Dhe ka një lëvizje – një person që ngjitet në një grumbull rrënojash, duke mbledhur dru në një trotuar, duke shtypur diçka me një gur.

E gjithë kjo shihet nga rruga e fluturimit të një droni.

Sa më shumë t’i afroheni rrugëve logjistike – Netzarim, Kissufin, Philadelphi – më pak struktura janë ende në këmbë. Shkatërrimi është i madh dhe është këtu për të qëndruar.

Dhe kjo është ajo që njerëzit duhet të dinë: kjo gjë nuk do të fshihet në 100 vitet e ardhshme. Sado që Izraeli të përpiqet ta zhdukë, ta turbullojë, shkatërrimi në Gaza do të përcaktojë jetën tonë dhe jetën e fëmijëve tanë tani e tutje.

Është dëshmi e tërbimit të shfrenuar. Një mik shkroi në murin e sallës së operacioneve: “Qetësisë do t’i përgjigjet qetësia, Nova-s do të përgjigjet nga Nakba”.

Komandantët e ushtrisë e kanë adoptuar këtë grafit.

Për një sy ushtarak, shkatërrimi është i pashmangshëm. Të luftosh një armik të pajisur mirë në një zonë urbane me popullsi të dendur do të thotë shkatërrim i ndërtesave në shkallë masive – ose vdekje e sigurt për ushtarët.

Nëse një komandant brigade do t’i duhej të zgjidhte midis jetëve të ushtarëve nën komandën e tij ose rrafshimit të territorit, një F-15 i ngarkuar me bomba tashmë do të shkonte në pistën e bazës ajrore Nevatim dhe një bateri artilerie do të sheshonte pamjet. Askush nuk do të rrezikojë. Kjo është luftë.

Izraeli mund të luftojë kështu falë fluksit të armatimit që po merr nga Shtetet e Bashkuara dhe nevoja për të kontrolluar territorin përmes përdorimit të fuqisë punëtore minimale shtrihet në skaj.

Kjo është e vërtetë si për Gazën ashtu edhe për Libanin. Dallimi kryesor midis Libanit dhe ferrit të verdhë rreth nesh janë civilët.

Ndryshe nga fshatrat e Libanit jugor, civilët janë ende këtu. Duke u zvarritur nga një zinxhir luftimesh në tjetrën, duke tërhequr çanta shpine të mbingarkuara dhe bidonë.

Nënat me fëmijë që vrapojnë përgjatë rrugës. Nëse kemi ujë, ua japim.

Aftësitë teknologjike të IDF janë zhvilluar në mënyrë mbresëlënëse në këtë luftë. Fuqia e zjarrit, saktësia, mbledhja e inteligjencës nga dronët: Këto ofrojnë një kundërpeshë ndaj botës së krimit që Hamasi dhe Hezbollahu ndërtuan gjatë shumë viteve.

E gjeni veten duke vështruar me orë të tëra nga një distancë një civil që tërheq zvarrë një valixhe për disa kilometra në rrugën Salah al-Din.

Dielli flakërues bie mbi të. Dhe ju përpiqeni të kuptoni: A është një mjet shpërthyes? A është ajo që ka mbetur nga jeta e tij?

Ju shikoni njerëzit që rrotullohen pranë kompleksit të tendës në mes të kampit, kërkoni pajisje shpërthyese dhe shikoni vizatimet në mur me nuanca gri të qymyrit.

Këtu, për shembull, është një foto e një fluture.

Këtë javë bëra mbikëqyrje me dron të një kampi refugjatësh. Pashë dy gra që ecnin dorë për dore. Një djalë i ri që hyri në një shtëpi gjysmë të shkatërruar dhe u zhduk. Ndoshta ai është një operativ i Hamasit dhe erdhi për të dhënë një mesazh përmes një hyrjeje të fshehur në një tunel ku mbahen pengje?

Nga një lartësi prej 250 metrash, ndoqa dikë duke hipur në biçikletë përgjatë asaj që dikur kishte qenë një rrugë në skaj të lagjes – një shëtitje pasdite në mes të një katastrofe.

Në një nga kryqëzimet, çiklisti ndaloi pranë një shtëpie nga ku dolën disa fëmijë dhe më pas vazhdoi në thellësi të vetë kampit të refugjatëve.

Të gjitha çatitë kanë vrima në to nga bombardimet.

Mbi ato janë fuçitë blu për mbledhjen e ujit të shiut.

Nëse shihni një fuçi në rrugë, duhet të njoftoni qendrën e kontrollit dhe ta shënoni si një mjet të mundshëm shpërthyes.

Këtu është një burrë duke pjekur pite. Pranë tij është një burrë duke fjetur në një dyshek.

Me forcën e çfarë inercie vazhdon jeta? Si mundet që një person të zgjohet në mes të tmerrit të tillë dhe të gjejë forcën të ngrihet, të gjejë ushqim, të përpiqet të mbijetojë?

Çfarë të ardhme po i ofron bota? Nxehtësi, miza, erë e keqe, ujë i ndotur. Një ditë tjetër kalon.

Pres shkrimtarin që do të vijë të shkruajë për këtë, një fotograf që do ta dokumentojë, por jam vetëm unë.

Luftëtarët e tjerë, nëse kanë ndonjë mendim heretik, i mbajnë për vete.

Nuk flasim për politikanë se ata pyesin, por e vërteta është se thjesht nuk i intereson askujt që ka bërë 200 ditë rezervë këtë vit.

Rezervat po bien. Kushdo që shfaqet është tashmë indiferent, i shqetësuar nga problemet personale apo nga çështje të tjera. Fëmijët, pushimet nga puna, studimet, bashkëshortët.

Kanë shkarkuar ministrin e Mbrojtjes. Einav Zangauker, djali i së cilës Matan mbahet peng diku këtu. Sanduiçet me schnitzel kanë ardhur.

Të vetmit që emocionohen për çdo gjë janë kafshët. Qentë.

Duke tundur bishtin, duke vrapuar në tufa të mëdha, duke luajtur me njëri-tjetrin. Ndjekja e mbetjeve të ushqimit që ushtria ka lënë pas. Aty-këtu guxojnë t’u afrohen automjeteve në errësirë, përpiqen të tërheqin zvarrë një kuti me salsiçe kabanos dhe i përzënë një kakofoni britmash. Ka edhe shumë këlyshë.

Gjatë dy javëve të fundit, krahu i majtë izraelit ka qenë i shqetësuar për ushtrinë që po gërmon në rrugët lindje-perëndim të Rripit të Gazës. Rruga Netzarim, për shembull.

Çfarë nuk është thënë për të? Se po shtrohet, se ka baza me pesë yje. Që IDF është aty për të qëndruar, se mbi bazën e kësaj infrastrukture do të ngrihet sërish projekti i vendbanimit në Rrip.

Unë nuk i hedh poshtë këto shqetësime. Ka mjaft njerëz të çmendur që presin vetëm mundësinë.

Por rrugët Netzarim dhe Kissufin janë zona luftimi, zona midis përqendrimeve të mëdha të palestinezëve.

Një masë kritike dëshpërimi, urie dhe ankthi.

Ky nuk është Bregu Perëndimor. Forcimi përgjatë rrugës është taktik. Më shumë sesa për të siguruar një kontroll civil në territor, ai është krijuar për të ofruar siguri për ushtarët e rraskapitur.

Bazat dhe postacionet përbëhen nga struktura portative që mund të çmontohen dhe hiqen në një kolonë kamionësh brenda pak ditësh.

Sigurisht që kjo mund të ndryshojë.

Për të gjithë ne, nga ata në dhomën e kontrollit deri tek luftëtarët e fundit, është e qartë se qeveria nuk di asgjë se si të vazhdojë nga këtu. Nuk ka synime për të përparuar, nuk ka aftësi politike për t’u tërhequr. Përveç në Jabalya, vështirë se ka ndonjë luftë. Vetëm në skajet e kampeve.

Edhe kjo është e pjesshme, nga frika se aty mund të jenë pengje.

Problemi është diplomatik, jo ushtarak dhe jo taktik.

Dhe prandaj është e qartë për të gjithë se ne do të thirremi për një raund tjetër, për të njëjtat misione.

Rezervistët do të vijnë akoma, por më pak.

Ku është kufiri midis të kuptuarit të “kompleksitetit” dhe bindjes së verbër?

Kur fitohet e drejta për të refuzuar pjesëmarrjen në një krim lufte?

Kjo është më pak me interes. Ajo që është më me interes është se kur do të zgjohet rryma kryesore izraelite, kur do të lindë një lider që do t’u shpjegojë qytetarëve se në çfarë zallamahie të tmerrshme ndodhemi dhe kush do të jetë i pari me kippah që më quan tradhtar.

Sepse para Hagës, para universiteteve amerikane, para dënimit në Këshillin e Sigurimit, kjo është para së gjithash një çështje e brendshme për ne.

Dhe për 2 milionë palestinezë.